Gospodarka Polski w 2008 wg Lewiatana

Przeczytaj także: Polska gospodarka: co jest siłą napędową?

Eksport

PKPP zwraca uwagę, że w okresie styczeń-wrzesień 2008 r. eksport wzrósł o 8,8% (GUS). Obawy o osłabienie dynamiki eksportu okazały się przedwczesne. Ale niepokoiło osłabienie koniunktury gospodarczej w krajach UE, które są naszym głównym partnerem handlowym (blisko 80% sprzedaży poza Polską), w tym szczególnie w Niemczech, gdzie sprzedajemy ponad ¼ eksportowanych produktów i usług. Część przedsiębiorstw nie wytrzymało silnego złotego w 1. połowie 2008 r. oraz nakładających się na to rosnących kosztów wynagrodzeń i rosnących kosztów surowców i energii i zrezygnowała ze sprzedaży na eksport. Na koniec września 2008 r. 49% przedsiębiorstw średnich i dużych eksportowała, czyli o 1,8 % firm mniej niż w tym samym okresie 2007 r. Spadł również udział przychodów z eksportu w przychodach firm eksportujących ogółem. To przede wszystkim efekt silnego w 1. połowie 2008 r. złotego. Problemy z nakładającymi się na siebie negatywnymi czynnikami (silny złoty, wzrost kosztów produkcji w efekcie wzrostu wynagrodzeń, cen surowców i energii) przełożyły się silnie na wyniki finansowe eksporterów. Podczas gdy na koniec września 2007 r. 80,6% firm-eksporterów osiągało dodatni wynik finansowy netto, to już we wrześniu 2008 r. było ich jedynie 73,7%.

Sytuacja sektora bankowego w 2008 r.

PKPP Lewiatan podała, że kondycja finansowa sektora bankowego w Polsce była dobra. Dane GUS dotyczące sektora bankowego za pierwsze 3 kwartały 2008 r. wskazują na wysoką rentowność obrotu brutto – 11,8% i netto – 9,7%. Wynik na działalności bankowej był wyższy o 20% w stosunku do tego samego okresu w 2007 r. Jednak dosyć istotnie (dwukrotnie) wzrosła różnica w wartości rezerw. Spadł również współczynnik wypłacalności (z 12,1% na koniec 2007 r. do 11% na koniec września 2008 r.), co wskazuje na wzrost ryzyka w działalności banków. Jednak Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała (informacja z 22.10.2008 r.), że udział należności zagrożonych w należnościach ogółem wynosił na koniec września 2008 r. 4,4%, co jest wynikiem bardzo dobrym, pokazującym brak zagrożenia ze strony złych kredytów (aczkolwiek tak dobry wynik jest także rezultatem wzrostu akcji kredytowej).

W opinii PKPP Lewiatan dzisiaj prawdziwym problemem w sektorze bankowym, wynikającym z kryzysu na światowych rynkach finansowych, jest ograniczenie transakcji na rynku międzybankowym. Transakcje na rynku międzybankowym nie są istotne z punktu widzenia zapewnienia płynności, bowiem banki działające w Polsce charakteryzuje nadpłynność (którą ciągle powiększają przez akcje depozytowe). Ograniczenie transakcji na rynku międzybankowym wskazuje na brak zaufania między bankami.

Słabszy koniec roku

PKPP Lewiatan zaznacza, że obraz polskiej gospodarki rysujący się po 11 miesiącach 2008 r. nie jest jednorodny. Pierwsze 6 miesięcy to kontynuacja trendów z lata 2006-2007. Natomiast w 3 kwartale 2008 r. zarysowały się dość istotne zmiany – nieznaczne, ale jednak osłabienie dynamiki konsumpcji indywidualnej, bardzo istotne osłabienie wzrostu inwestycji, spadek dynamiki produkcji sprzedanej przemysłu, utrzymywanie się zapotrzebowania przedsiębiorstw na kredyt, mimo zmniejszenia wzrostu inwestycji.

Eksperci uważają, że koniec roku w gospodarce był słabszy niż trzeci kwartał. Jednak to osłabienie wzrostu gospodarczego nie byłoby tak niepokojące, gdyby nie kryzys na światowych rynkach finansowych oraz bardzo silne osłabienie wzrostu gospodarczego u głównych partnerów handlowych Polski.

PKPP Lewiatan zauważa jednak, że diagnoza podstawowych wielkości makroekonomicznych i mikroekonomicznych wskazuje, że polska gospodarka ma ciągle silne fundamenty. Gdyby kryzys na światowych rynkach finansowych nie wybuchł z taką siłą, polska gospodarka zapewne tylko nieznacznie zwolniłaby w drugiej połowie 2008 r. i w 2009 r. To, co się w niej będzie działo w 2009 r., byłoby także znacznie bardziej przewidywalne.