Rozwój demograficzny Polski 2008

Przeczytaj także: Rozwój demograficzny Polski 2007

Małżeństwa

Szacuje się, że w 2008 r. powstało 257 tys. nowych związków małżeńskich - o ponad 8 tys. więcej niż rok wcześniej. Współczynnik małżeństw (liczony na 1000 ludności) wzrósł o 0,2 pkt. do poziomu 6,7‰. Począwszy od 2003 r. obserwuje się wzrost liczby nowozawartych małżeństw - co pozwala przewidywać utrzymanie pozytywnego trendu, jakim jest zwiększanie się liczby urodzeń. Częstość zawierania małżeństw w miastach i na wsi jest podobna.

Niezmiennie wśród nowozawartych związków ok. 85% stanowią małżeństwa pierwsze, tj. panien z kawalerami. Małżeństwa wyznaniowe, tj. zawarte w kościołach i jednocześnie zarejestrowane w urzędach stanu cywilnego, stanowią około 70% zawieranych prawnie związków.

Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zdecydowanie zwiększył się wiek nowożeńców. Na początku lat 90-tych ponad połowa mężczyzn zawierających małżeństwo była w wieku poniżej 25 lat, w 2007 roku – już tylko 1/4; wśród kobiet udział ten zmniejszył się z 73% do 46%. Najczęściej mężczyźni żenią się „przed trzydziestką”; w 2007 r. ich średni wiek (mediana) zawierania małżeństwa wynosił 27,5, tj. o 2 lata więcej niż na początku lat 90.

Panny młode też są starsze, w 2007 roku miały - średnio - 25,4 lat, wobec niepełna 23 lat na początku lat 90-tych. Nastąpiło przesunięcie grupy wiekowej najczęstszego zawierania małżeństwa na 25-29 lat, jej udział wynosi obecnie 44% (w 1990 r. – niespełna 14%). Nowożeńcy w miastach są o ok. 1,5 roku starsi od mieszkających na wsi.

Zmieniła się także struktura wykształcenia nowożeńców – w 2007 r. kobiety legitymowały się najczęściej wykształceniem średnim - 43% (podobnie w 1990 r.) lub wyższym - 34% (w 1990 r. – udział ten wynosił tylko 4%), zasadnicze zawodowe stanowiło 13% (w 1990 r. – 35%). Wśród mężczyzn - w przypadku wykształcenia średniego – podobnie jak wśród kobiet - 40% (w 1990 r. – 28%), z wykształceniem wyższym mniej - 25% (5% na początku lat 90-tych) oraz dwukrotnie większy niż u kobiet udział zasadniczego zawodowego - 26% (51% w 1990 r.). Przedstawione zmiany stanowią kolejny przykład przeobrażeń zachodzących w zachowaniach ludzi młodych, którzy najpierw inwestują w siebie – w edukacje, pracę a potem w rodzinę.

Szacuje się, że w końcu 2007 roku w Polsce istniało 8931 tys. małżeństw.

Rozwody i separacje

Ze wstępnych danych wynika, że w 2008 r. liczba rozwodów pozostała na poziomie sprzed roku, rozwiodło się ok. 66 tys. par małżeńskich, współczynnik także pozostał bez zmian i wyniósł 1,7‰.
Liczba rozwodów zwiększała się systematycznie od kilkunastu lat; w latach 2004-2006 odnotowano jej gwałtowny wzrost do 72 tys. w 2006 r. (w latach 1995-2002 orzekano ok. 40-45 tys. rozwodów rocznie). W 2007 r. na 1000 istniejących małżeństw prawie 8 zostało rozwiązanych na drodze sądowej, podczas gdy na początku lat 90-tych niespełna 5. W miastach intensywność rozwodów jest prawie trzykrotnie wyższa niż na wsi.

Rozwiedzeni małżonkowie przeżywają ze sobą - średnio - ok. 14 lat (staż małżeński nieznacznie się wydłuża). W 2007 r. średni wiek mężczyzn w momencie rozwodu to ok. 40 lat i legitymowali się wykształceniem zasadniczym zawodowym - 41% lub średnim - 30%, wyższe stanowiło 15%; kobiety były o ok. 3 lata młodsze i najczęściej posiadały wykształcenie średnie - 40% oraz zasadnicze zawodowe - 25% i wyższe - 21%.