Menadżerowie a kryzys gospodarki światowej

Przeczytaj także: Menedżerowie: kryzys a strategia firmy

Taka ocena perspektyw zmian w sposobie funkcjonowania gospodarki odpowiada w dużej mierze ocenie stanu własnej gospodarki w odniesieniu do innych, dotkniętych kryzysem. Polacy byli jeszcze w grudniu dosyć optymistyczni. 46 procent badanych uznało, że Polska będzie poddana kryzysowi w takim samym stopniu, jak inne kraje, ale aż 36 procent stwierdziło, że w mniejszym. Bardziej optymistyczne były tylko Chiny (59%), Szwajcaria (48%), Brazylia (47%) i Finlandia (49%).

Skąd to wrażenie, że kryzys niczego nie zmieni?

Zdaniem BPI ocena, że nie będzie gorzej staje się równoznaczna z oceną, że nie będzie inaczej. Polscy menedżerowie byli długo przekonani, że Polska nie podda się kryzysowi tak, jak inne kraje. W tym przekonaniu wyraźnie występuje przede wszystkim efekt projekcji tendencji z ostatniego okresu własnego doświadczenia. Z pewnością czynnik demograficzny powoduje więcej optymizmu. Polscy menadżerowie odpowiadający na ankietę są młodsi od ich kolegów w innych krajach bo i Polska jest krajem demograficznie młodszym. Młodsi, a więc mniej doświadczeni wcześniejszymi kryzysami, a także wchodzący w życie zawodowe jako ludzie ukształtowani przez konkretne doświadczenia pokoleniowe i system edukacji. W ich życiu osobistym postawienie na własne siły i grę rynkową sprawdziło się. W ostatnich trzech latach Polska przeżywała okres szybkiego tempa wzrostu gospodarczego zarówno w poziomie popytu zagranicznego na naszą produkcję, jak i popytu wewnętrznego. Na poziomie indywidualnym wzrastały pensje i premie, rosła siła nabywcza i w wielu wypadkach szybciej niż wydajność pracy. Tego typu wzrost od dawna nie występował w krajach Europy Zachodniej. Według ekspertów polscy menedżerowie mają więc powody, by wierzyć w siłę rynku bardziej niż menedżerowie państw Europy Zachodniej.

Menedżerowie w krajach europejskich, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych – doświadczonych kryzysem w pierwszej kolejności - są indywidualnie dotknięci już teraz, znając spadek wartości swoich oszczędności i przyszłych emerytur. W Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii renty emerytalne są w dużym stopniu oparte o oszczędności ulokowane funduszach a te z kolei mają środki ulokowane w nieruchomościach, akcjach i obligacjach. W Polsce system emerytalny jest jeszcze młody, tak jak młoda jest gospodarka. Nie wszyscy zdają sobie w pełni sprawę ze znaczenia kryzysu finansowego dla ich przyszłych emerytur. Poziom życia i wydatki menedżerów w Polsce są w znacznym stopniu wyznaczone przez ich pensje i premie, i wydaje się, że w mniejszym stopniu przywiązują oni wagę do wartości przyszłych emerytur. A pensje rosły w 2007 i 2008 roku (w badaniu wyrażana jest - zdumiewająca! - ocena, że mogą nadal rosnąć w 2009).

Perspektywa osobista zaciera perspektywę globalną. Biorąc pod uwagę odpowiedzi menedżerów z innych krajów, taka perspektywa wydaje się krótkowzroczna. W systemie globalnej gospodarki, Polska zależy od innych krajów i z nimi konkuruje. Jeśli kraje dotknięte jako pierwsze zaczną wprowadzać zmiany, Polska – dotknięta w takim samym stopniu jak one, czy nawet mniej – będzie musiała zmieniać się także. Zdaniem ekspertów nie oznacza to jednak koniecznie odejścia o podstaw działania rynku. Potrzebne natomiast będą nowe relacje na zewnątrz i wewnątrz firm. Kształt tych ostatnich może okazać się decydujący o konkurencyjności przedsiębiorstwa.