Tydzień 8/2009 (16-22.02.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 7/2009 (09-15.02.2009)

• Pierwszy pakiet antykryzysowy (wartości 32 mld euro) przyjęto w Niemczech w listopadzie ubiegłego roku, ale został uznany za niewystarczający. Według prognoz rządowych PKB Niemiec skurczy się w tym roku o 2,25%. W tej sytuacji na końcu ścieżki legislacyjnej jest drugi plan pobudzenia koniunktury gospodarczej wartości 50 mld euro na lata 2009-2010. Rząd przewiduje zmniejszenie ciężarów podatkowych poprzez obniżenie pierwszego progu podatkowego z 15% do 14% oraz wzrost kwoty wolnej od podatku. Niemiecki deficyt budżetowy wzrośnie z zakładanych wcześniej 18,3 mld euro do 36,8 mld.
• W ocenie Konfederacji Brytyjskiego Przemysłu (CBI) gospodarka Wielkiej Brytanii skurczy się w 2009 roku o 3,3% . Oznacza to, że kurczenie się brytyjskiej gospodarki będzie trwało sześć kolejnych kwartałów. Kryzys spowodował, że mamy tam do czynienia z kryzysem zaufania, wzrostem obostrzeń kredytowych, spadkiem inwestycji i popytu, czego konsekwencją są cięcia zatrudnienia. Według prognoz ceny nieruchomości spadną w tym roku o ok. 15,5%.
• Francja przewiduje zwiększenie pomocy państwa dla gospodarstw domowych dotkniętych przez kryzys ekonomiczny. Pomoc w wysokości od 1,65 do 2,65 miliarda euro na pomoc dla osób o najniższych dochodach. Przewiduje się zapomogi w wysokości od 400 do 500 euro dla bezrobotnych, którzy nie przepracowali więcej niż 2-4 miesięcy w ciągu ostatnich 28 miesięcy. Na dodatkowe szkolenia zawodowe przeznaczonych zostanie od 2,5 do 3 mld euro. W końcu 2008 roku rząd ptrzeznaczył 26 mld euro na pobudzenie gospodarki i zwiększenie inwestycji.
• Według "The Times" brytyjska gospodarka skurczy się aż o 4%. Nie jest też wykluczone wystąpienie deflacji. Bardzo trudne będą najbliższe miesiące, kiedy to spadek w brytyjskiej gospodarce może sięgnąć nawet 6%. Dziennik przewioduje początki wzrostu gospodarczego nie wcześniej niż w 2011 roku.
• Rząd Niemiec przyjął projekt ustawy, która umożliwia nacjonalizację banków, które znajdą się w poważnych trudnościach w związku z kryzysem finansowym. Tzw. przejęciem ratunkowym będzie można objąć bank Hypo Real Estate, który otrzymał już poręczenia tak od rządu jak i od innych banków na łączną sumę 102 mld euro, ale nadal jest w trudnej kondycji finansowej.
• Sześć unijnych krajów: Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Łotwa i Malta otrzymały ostrzeżenia od Komisji Europejskiej za nadmierne deficyty budżetowe (granica wynosi 3%). Według KE w Irlandii deficyt wyniesie w tym roku aż 9,5% PKB, w Hiszpanii – 5,8%, a we Francji – 4,4%.
• PKB Holandii zmniejszy się w 2009 roku o 3,5%. Udzielona przez rząd pomoc budżetu dla zagrożonych banków i towarzystw ubezpieczeniowych spowodowała, że deficyt finansów publicznych osiagnie w 2009 roku poziom 3%, a w roku 2010 nawet 5,5% PKB. Bezrobocie może wzrosnąć w bieżącym roku do 5,5%, zaś w roku 2010 osiagnie poziom 8,75%. Według prognoz inflacja do końca 2010 roku kędzie na poziomie ok. 1%.
• Wzrasta poziom bezrobocia w krajach skandynawskich. W Szwecji przekroczył już 7%, w Norwegii 3,7%, a w Finlandii 7%.
• Według Federalnej Służby Statystyki Państwowej (Rosstat) w styczniu zanotowano w Rosji 16-procentowy spadek produkcji przemysłowej w stosunku do stycznia roku ubiegłego. To największy spadek od 15 lat. W przemyśle chemicznym produkcja spadła o 30,5%, hutnictwie o 29,9%, a energetyce cieplnej o 9,6%.
• Załamanie w ukraińskiej gospodarce. Produkcja przemysłowa w styczniu spadła o 34%. O 46% spadła produkcja hut, w przemyśle maszynowym produkcja spadła o 60%, a w przemyśle chemicznym o prawie 50%. Według ekspertów tegoroczne PKB skurczy się od 5-15% (w styczniu spadek wynósł ok. 20%. Rząd podtrzymuje tegoroczną prognozę wzrostu gospodarczego o 0,4% i deficytu w wysokości 3% PKB.
• W IV kw. 2008 r. eksport Gazpromu spadł aż o 21% r/r. Eksport do Niemiec był o 36% mniejszy niż rok wcześniej, do Włoch zmniejszył się o 20%, a do Francji - o 27%. Rosyjski koncern już drugi miesiąc z rzędu zmniejsza wydobycie surowca o ponad 13%.
• Aby pomóc przeżywającej kryzys branży motoryzacyjnej w Niemczech rząd postanowił udzielać dopłat do zakupu nowych, oszczędnych samochodów. Zgodnie z przyjetym rozwiązaniem, kto w tym roku odda na złom co najmniej dziewięcioletnie auto, może otrzymać 2500 euro premii na zakup nowego. Podobne rozwiązanie we Włoszech przyniosło skutek, bo znowu ruszyła produkcja u Fiata (włoski rząd dopłaca 5 tys. euro). Podobne działania wspomagające przemysł motoryzacyjny są realizowane we Francji i planuje się je także w Wielkiej Brytanii.
• Szwedzki Saab (kontrolowany przez GM) sprzedał w zeszłym roku 94 tys. samochodów. Firma jest od lat deficytowa. Teraz wystąpiła o ochronę prawną przed wierzycielami, aby móc się zrestrukturyzować.
• Ukraiński koncern Naftohaz może mieć problemy z zapłatą za gaz importowany od Gazpromu, bo nie dostaje należności od ukraińskich firm ciepłowniczych. Kontrakt podpisany w styczniu przez Naftohaz i Gazprom przewiduje, że jeśli ukraiński koncern choć raz nie zapłaci w terminie za dostawy gazu, to Gazprom może żądać co miesiąc zapłaty z góry za dostawę ustalonej ilości gazu. Szykuje się więc kolejny problem z tranzytem rosyjskiego gazu przez Ukrainę.
• Opel (należy do GM) prowadzi z niemieckim rządem rozmowy w sprawie poręczeń kredytowych na sumę 1,8 mld euro.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO Z UNIĄ EUROPEJSKĄ PO KRYZYSIE

Coraz częstsze są dyskusje na temat przyszłości Unii Europejskiej. Ostatnio była ku temu okazja, bo ukazał się raport KE w związku z piątą rocznicą przyjęcia dziesiątki nowych krajów do UE w 2004 roku i w związku z drugą rocznicą przystąpienia do niej Rumunii i Bułgarii. Nie ulega wątpliwości, że były to historyczne fakty, o dużym znaczeniu dla tych 12 krajów. Zakończył się bowiem trwający półwiecze polityczny podział Starego Kontynentu, umocniła się demokracja, powstały możliwości dla rozwoju gospodarczego i nowe stanowiska pracy. Dziś Unia Europejska to wspólnota 27 krajów i rynek wewnętrzny liczący 500 mln osób, która daje ok. 30% światowego PKB i ma 17% udziału w światowym handlu (nie licząc handlu wewnętrznego). Nowe unijne kraje zwiększyły dochód na głowę mieszkańca z 40% średniej w starych krajach w 1999 roku, do 52% w 2008 r., a ich wzrost gospodarczy w latach 2004-08 wyniósł średnio 5,5%, w porównaniu z 3,5% w latach 1999-2003. Na rozszerzeniu Unii zyskały też kraje unijnej piętnastki. Po rozszerzeniu utrzymały one wzrost gospodarczy na poziomie ok. 2,2%, ale powstały też nowe możliwości rozwojowe dla ich przedsiębiorstw (inwestycje i rynki zbytu). W latach 2003-07 powstało tam około 3 mln miejsc pracy.

Obecny kryzys jest poważną próbą dla całej wspólnoty. Jednak nie należy się dziwić, że nasilają się dyskusje na temat sposobów ochrony gospodarki w poszczególnych krajach. Coraz częściej pojawiają się koncepcje rozwiązań mających charakter działań protekcjonistycznych (przykładem francuskie warunki pomocy dla przemysłu motoryzacyjnego).

Niepokój budzi ostatnio forsowana przez Francję koncepcja stworzenia "gospodarczego rządu", a więc regularnych spotkań szefów państw zainteresowanych krajów, ograniczonego wyłącznie do krajów strefy euro, którą tworzy dziś 16 unijnych krajów. Co prawda czeskie przewodnictwo Unii Europejskiej zdecydowanie odrzuciło tę propozycję twierdząc, że „ważne decyzje dotyczące gospodarki powinny być podejmowane przez rządy 27 państw wspólnoty”, jednak pozostało wrażenie, że nie jest to tylko punkt widzenia Francji. Czechy chcąc zablokować te niekorzystne tendencje zwołało na 1 marca szczyt unijnych przywódców w sprawie kryzysu finansowego, a jego celem jest wzmocnienie koordynacji w UE w walce z kryzysem i zapobieżenie protekcjonistycznym zapędom niektórych państw UE.

Pozytywnie należy też ocenić informację podaną przez szef dyplomacji niemieckiej, że rozpoczął się już proces rozpatrywania, jak gospodarczo silne kraje strefy euro mogą pomóc innym państwom w walce z kryzysem. To dobra wiadomość neutralizująca informację, że kraje strefy euro zamierzają wypuścić na rynek euroobligacje, które jako bardziej wiarygodne obniżyłyby już i tak osłabione możliwości kredytowe krajów unijnych spoza strefy euro (w tym Polski)...