Tydzień 13/2009 (23-29.03.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 12/2009 (16-22.03.2009)

• Produkcja przemysłowa w Unii spadła w listopadzie o 8,7% r/r, w grudniu o 11,7%, a w styczniu o 16,3% r/r. W strefie euro styczniowy spadek ten był jeszcze większy - aż o 17,3%. W Niemczech produkcja spadła o 19,1%, we Włoszech – 16,7%, a we Francji o 14,6%. W republikach nadbałtyckich jest najgorzej, a w ogarniętych recesją Łotwie i Estonii nastąpił spadek produkcji o blisko jedną czwartą.
• Eksport z krajów strefy euro do USA spadł w 2008 r. o 4% r/r. Trzeba dodać, że w 2007 roku eksport wzrósł o 4% r/r.
• Serbia dostanie od MFW pożyczkę w wysokości 3 mld euro na 27 miesięcy (do połowy 2011 roku).
• Zdaniem francuskiego rządu, UE poza wspólną polityką finansową potrzebuje solidarnej polityki gospodarczej. Poinformowano też, że francuski rząd wyda w przyszłym tygodniu dekret zakazujący przyznawania szefom firm, które otrzymały pomoc od państwa, gigantycznych premii oraz specjalnych wynagrodzeń.
• Sekretarz stanu ds. europejskich we francuskim MSZ Bruno Le Maire szacuje, że w ciągu najbliższego roku może zniknąć z rynku UE nawet 25 mln miejsc pracy. W jego ocenie bezrobocie jest największym zagrożeniem w obecnym kryzysie, a UE jest liderem w proponowaniu rozwiązań kryzysowych i jako jedyna zaproponowała nowy model finansowy. Optymistyczne dodał, że "Kryzys narodził się w Ameryce, ale rozwiązanie narodzi się w Europie" (miał tu chyba na myśli londyński szczyt G20).
• Według ekspertów niemieckiego ministerstwa gospodarki w 2009 roku należy liczyć się ze spadkiem produktu krajowego brutto rzędu 4-5%. Obecna prognoza w planie na 2009 rok zakłada spadek PKB na poziomie 2,25%. Jednak analitycy Commerzbanku szacują, że produkt krajowy brutto Niemiec zmniejszy się w tym roku o 6-7%.
• Francuski rząd broni swoją decyzję o udzieleniu pomocy w wysokości 3 mld euro dla Renault i Peugeot, która została uzależniona od utrzymania zatrudnienia we francuskich zakładach. W Brukseli są wątpliwości co do niej. Jest podejrzenie, że ta decyzja jest przejawem protekcjonizmu i naruszyła zasady wolnej konkurencji na unijnym rynku.
• Szwecja dołączyła do grupy państw (Francja i Dania), które w czasie kryzysu zakazały przyznawania premii kierownictwu wszystkich firm państwowych. Dotyczy to w pierwszej kolejności menedżerów wysokiego szczebla, głównie dla kierownictw państwowego i prywatnego funduszu emerytalnego. Rząd zaprosił też głównych udziałowców korporacyjnych do dyskusji o poziomie płac w szwedzkich firmach. Ostatnio w związku z kryzysem główny szwedzki związek zawodowy IF Metall zgodził się na zmniejszenie płac i czasu pracy o 20%.
• Według oficjalnych danych Centralnego Urzędu Statystycznego (CSO) irlandzki PKB spadł w IV kw. 2008 r. o 7,5% r/r. W całym 2008 r. irlandzka gospodarka skurczyła się średnio o 2,3% (PKB) oraz o 3,1% (PNB). Największy spadek wystapił w sektorze budowlanym (o 24% r/r), produkcja przemysłowa była niższa o 12,5% r/r, a wydatki konsumpcyjne o 4% r/r. Inwestycje kapitałowe zmniejszyły się o 36% r/r.
• Ukraina podpisała z Unią Europejską wspólną deklarację dotyczącą modernizacji jej sieci gazociągów. Rosja, która chciała uczestniczyć w tym projekcie, nie została w dokumencie nawet wspomniana i uznała to za "nieprzyjazny krok" - zarówno ze strony Kijowa jak i Brukseli. Unia pomoże finansować modernizację ukraińskich rur, a w zamian Ukraina do 2011 r. przekaże je pod zarząd niezależnej spółki. Ocenia się, że na ten cel UE przeznaczy 2,6 mld euro do 2015 roku. Natomiast za 66 mln USD będą też zainstalowane nowoczesne liczniki pomiaru ilości gazu nadsyłanego z Rosji.
• MFW przyznał Ukrainie pomoc w wysokości 16,5 mld USD. W listopadzie otrzymała pierwszą transzę w wysokości 4,5 mld USD. Później jednak współpraca została zawieszona ponieważ Ukraina nie chciała się zgodzić na warunki stawiane przez Fundusz. Ostatnio parlament przyjął poprawki do budżetu i Kijów zapewnił spełnienie wymagań dot. niezależności Narodowego Banku Ukrainy.
• Francuski bank BNP Paribas wycofał się z finansowania budowy drugiej bułgarskiej elektrowni atomowej w Belene. Teraz Bułgaria negocjuje warunki kredytu i kontrakt wartości 3,8 mld euro z rosyjskim Atomstrojeksportem. Strategicznym inwestorem w tym projekcie będzie niemiecki koncern RWE (49%). W elektrowni będą dwa reaktory typu WWER trzeciej generacji A 92 o mocy 1000 MW każdy.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO W EUROPIE MYŚLĄ O AMERYKAŃSKIEJ WALUCIE

Pojawiają się koncepcje dotyczące wprowadzenia jednej światowej waluty pod egidą ONZ. Są też propozycje, by temat ten wprowadzić pod obrady najbliższego G20 w Londynie. To skutek negatywnej oceny zależności świata od amerykańskiej waluty i sposobu, w jaki Stany Zjednoczone dbają o nią. Koncepcje te popierają niektórzy ekonomiści, w tym także Ronbert Mundell, który w 1999 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii za opracowanie systemu teoretycznego stanowiącego fundament wprowadzenia euro na rynki. Pomysł nie jest nowy i do realizacji takiej koncepcji w latach 40. XX wieku namawiał już brytyjski ekonomista John Maynard Keynes sugerując utworzenie światowego banku centralnego, którego zadaniem byłoby m.in. wypuszczenie takiej nowej i wspólnej jednostki monetarnej.

Kilka dni temu pojawiła się informacja, że Rosja zamierza jechać na szczyt G-20 do Londynu z własnymi propozycjami. Dziennik "Komsomolskaja Prawda" pisze, że rosyjskie władze zamierzają zaproponować światu stworzenie nowej międzynarodowej "superwaluty". Rosja opowiada się również za powstaniem nowych regionalnych centrów finansowych, a siedziba jednego z nich mogłaby się mieścić w Moskwie.

Jakby tego było mało w sprawie zasadniczej reformy międzynarodowego systemu finansowego i gospodarczego zabrał głos prezydent Niemiec Horst Koehler, który zasugerował opracowanie jej założeń pod auspicjami ONZ. Jego zdanie liczy się nie ze względu na obecną pozycję w niemieckiej polityce. Jest to bowiem ekspert w sprawach gospodarczych. Był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów w gabinecie kanclerza H. Kohla. Przygotowywał i prowadził wiele gospodarczych negocjacji międzypaństwowych, m.in. spotkania grupy państw G7 oraz unię walutową między NRD a RFN. Negocjował też finansowe warunki wycofania Armii Radzieckiej z Niemiec. Kierował Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju. Był dyrektorem zarządzającym MFW i przewodniczącym jego Rady Wykonawczej. A więc jego zdania w tej materii nie można lekceważyć.

Oto kilka ważnych fragmentów z jego obszernej wypowiedzi:

-"Pozostaję przy mojej propozycji Bretton Woods II". Jak wiadomo system z Bretton Woods stworzył podstawy relacji międzynarodowych w sferze zarządzania systemami monetarnymi. W celu przestrzegania i kontroli postanowień systemu uczestnicy konferencji powołali do życia Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (MBOiR, lub IBRD-z ang.) oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i Bank Światowy (BŚ). Narzucał on na każde państwo obowiązek zastosowania polityki monetarnej, którego jednym z celów było utrzymywanie kursów wymiany w odpowiednim przedziale wahań). System załamał się, gdy w 1971. Jednym z powodów było wstrzymanie przez USA wymienialności dolara na złoto...

• "Potrzebujemy nowego, przemyślanego światowego systemu walutowego oraz politycznych metod przeciwdziałania globalnym zaburzeniom równowagi".
• Unia Europejska może dać silny impuls dla reformy międzynarodowych instytucji finansowych, "jeśli kraje członkowskie zgodzą się zjednoczyć swoje interesy w MFW i BŚ".
• Dziś świat "czeka na odpowiednią samokrytykę odpowiedzialnych" za wywołanie kryzysu.

Ten wytrawny specjalista w sprawach gospodarczych skrytykował również nieograniczoną wolność rynków finansowych oraz dążenie do maksymalizacji zysków bez względu na ryzyko. Stwierdził też, że: niektórzy nasi partnerzy w środkowej i wschodniej Europie są w dużych tarapatach i tutaj mści się euforia z okresu wzrostu gospodarczego i zaniechanie reform". Unia Europejska powinna być gotowa okazać pomoc partnerom będącym w trudnej sytuacji, ale jednocześnie zachęcać ich do "samodyscypliny i odpowiedzialności"...