Tydzień 15/2009 (06-12.04.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 14/2009 (30.03-05.04.2009)

• Według Eurostat-u po korekcie wyników okazało się, że w IV kw. 2008 roku PKB całej strefy euro skurczył się o 1,3% r/r, a w całej UE spadek PKB w skali roku sięgnął 1,4% (w tym okresie polska gospodarka urosła o 3,%, a bułgarska o 3,5%).
• Według ekspertów MFW kraje Europy Środkowej powinny przejść na euro, nawet nie spełniając wszystkich kryteriów (m.in. inflacji, długu i dwuletniego pozostawania w "wężu walutowym" ERM 2), ale też nie otrzymując wszystkich przywilejów, np. swojego członka w radzie Europejskiego Banku Centralnego. Jednak takie rozwiązanie stanowczo odrzucają kraje strefy euro.
• Rosja w tym roku wyda na walkę z kryzysem ok. 90 mld USD ze swoich rezerw walutowo-kruszcowych.
• Dla ratowania swojej gospodarki Turcja otrzyma od MFW kredyt w wysokości 45 mld USD.
• Komisja Europejska opublikowała raport (pt. "Stan pomocy publicznej, wiosna 2009") z informacjami o wielkości pomocy, jakiej państwa UE udzieliły lub jaką obiecały swym bankom, by je ratować. Wynika z niego, że łączna kwota tej pomocy to ok. 3 bln euro, z czego aż 2,3 bln euro z powyższej kwoty stanowią gwarancje. Z tego raportu wynika, że największych gwarancji (w stosunku do wielkości swego PKB) udzieliły : Irlandia, która zagwarantowała wkłady we wszystkich dużych irlandzkich bankach (10,2% PKB), Wielka Brytania (8,4% PKB), Łotwa (7,5% PKB) i Holandia (6,7%PKB). Na dokapitalizowanie banków kraje członkowskie wydały blisko 300 mld euro, a na różnego rodzaju środki pomocowe i wsparcie restrukturyzacji ok. 400 mld euro.
• Produkcja przemysłowa w Niemczech w lutym spadła o 2,9% m/m (w styczniu spadek ten wyniósl 6,1% m/m) i o 20,6% r/r. Według szefa Niemieckiej Rady Ekspertów Ekonomicznych (doradza rządowi w sprawach gospodarczych) niemiecka gospodarka skurczy się w 2009 roku o ok. 4,5% (dotychczasowe prognozy rządowe przewidywały 2,25%).
• Rosja i Włochy umocniły sojusz energetyczny kolejnymi kontraktami: Gazprom odkupił od ENI za 4,2 mld USD 20% udziałów w spółce Gazprom Nieft. Wcześniej Gazprom dopuścił włoskie ENI jako wspólnika do gazociągu South Streem. Eni będzie tez współpracowało z koncernem Rosnieft przy eksploatacji złóż ropy i przy jej przerobie w rafineriach. Włoski koncern zbrojeniowy Finmeccanica kupił wczoraj 25% rosyjskiego koncernu Suchoj, z którym ma produkować samoloty. Eni podpisało tez umowę kooperacyjną z rosyjskim koncernem elektroenergetycznym InterRAO JES.
• Skorygowane dane wskazują, że PKB Finlandii zmniejszył się w grudniu o 5,9%, a w styczniu o 9,8%.
• Islandia ratując swoją gospodarkę przejęła kontrole nad wszystkimi bankami w kraju i wzięła do MFW pożyczkę w wysokosci 10 mld USD. W tym roku jej PKB spadnie o ok. 10%. Bank Centralny po raz drugi w ciagu trzech tygodni obniżył główną stopę procentową, tym razem z 17% do 15,5%.
• Słowacki bank centralny obniżył swoje prognozy wzrostu gospodarczego na 2009 rok. Według poprzedniej prognozy miała ona wzrosnąć o 2,1%. Obecna prognoza mówi o spadku PKB o 2,4%.
• W 2008 roku tempo wzrostu gospodarczego Ukrainy wyniosło 2,1%, a w 2007 było na poziomie 7,9%. Według banku Światowego tegoroczny spadek PKB na Ukrainie wyniesie ok. 9%, a inflacja sięgnie 16,4% (według poprzedniej prognozy wskaźniki te były odpowiednio napoziomie 4% i 13,6%). W 2010 roku PKB Ukrainy wzrośnie o 1%, a w następnych latach tempo wzrostu może dojść do 4-5%. Według Banku Światowego, w przyszłym roku inflacja ma wynieść - 10%, a za dwa lata – 8%.
• Niemiecki rząd zwiekszył z 1,5 do 5 mld euro wydatki z budżetu na premie na zakup nowych aut dla tych, którzy złomują stary pojazd. Według tej decyzji do zakupu auta nowego lub takiego, które ma nie więcej niż rok, mogą dostać 2,5 tys. euro wszyscy kierowcy w Niemczech oddający na złom pojazd, który ma co najmniej dziewięć lat. Początkowo szacowano, że starczy to dla 600 tys. kierowców, ale do tej pory po premie zgłosiło się już 1,2 mln kierowców. To spowodowało, że w Niemczech trwa boom motoryzacyjny podczas gdy w wiekszości krajów trwa kryzys w tej branży. Jednak w innych obszarach niemieckiej gospodarki jest kryzys, w lutym obroty handlu detalicznego w Niemczech spadły o 5,3%.
• Austriacki koncern naftowy OMV ostatecznie zrezygnował z fuzji z węgoerskim koncernem MOL. Austriacy sprzedali swoje 21,2% akcji MOL-a rosyjskiej kompanii naftowej Surgutnieftiegaz. Teraz Rosjanie będą najwiekszym akcjonariuszem węgierskiego koncernu. Warto tu dodać, że największym dostawcą ropy dla MOL-a jest rosyjski Łukoil. Cena transakcji jest dwa razy wyższa od obecnej ceny rynkowej, co wzbudziło niepokój Węgrów co do dalszych zamiarów Rosjan. W tej sytuacji Węgrzy planują zmiane statutu, by ochronić firmę przed wrogom przejęciem. Nowe rozwiązania prawne maja zapewnić, by bez zgody posiadacza tej "złotej akcji" (jest w rękach państwa) nie było można m.in. wprowadzać zmian w zarządzie i radzie nadzorczej spółki, wybierać audytora ani decydować o podziale zysku.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

POMOC PUBLICZNA W UNII EUROPEJSKIEJ

Praktycznie każdy dzień przynosi nowe informacje o pomocy, jakiej udzielają rządy swoim firmom walczącym z kryzysem. Ostatnio Komisja Europejska opublikowała raport pt. "Stan pomocy publicznej, wiosna 2009" w którym zawarte są dane o tym, jakiej pomocy państwa UE udzieliły lub jaką obiecały udzielić swym bankom, by je ratować. Wynika z niego, że łączna kwota tej pomocy to ok. 3 bln euro. By zdać sobie sprawę z tego, jaka to jest suma, warto tu dodać, że stanowi to ok. 26% łącznego PKB krajów, które udzieliły tej pomocy. W tym raporcie mówi się, że jednak "rzeczywisty poziom pomocy państwa będzie znacznie niższy", bo aż 2,3 bln euro z powyższej kwoty stanowią gwarancje. Zostaną one wykorzystane jedynie wówczas, gdyby banki miały problemy z wypłatą oszczędności swoim klientom. Z tego raportu wynika też, że największych gwarancji (w stosunku do wielkości swego PKB) udzieliły: Irlandia, która zagwarantowała wkłady we wszystkich dużych irlandzkich bankach (10,2% PKB), Wielka Brytania (8,4% PKB), Łotwa (7,5% PKB) i Holandia (6,7%PKB). W tym miejscu warto zaznaczyć, że w ciągu ostatniego półrocza KE podjęła ponad 50 antykryzysowych decyzji, dotyczących pomocy dla sektora finansowego, jednak żadna z nich nie dotyczy polskich instytucji, bowiem polski rząd nie udzielał pomocy antykryzysowej.

Jednak nie każda pomoc okazuje się zgodna z unijnym prawem, więc KE podejmuje też działania wyjaśniające, a dotyczy to np. dochodzenia sprawie potencjalnie nielegalnego wsparcia holenderskiej części znacjonalizowanego przez Holandię i Belgię banku Fortis. Warto tez wiedzieć, że KE nie wydała jeszcze decyzji w sprawie pomocy drugiemu co wielkości bankowi Niemiec, Commerzbankowi (chodzi tu o wsparcie kwotą 18 mld euro).

Nie ulega wątpliwości, że ta pomoc zapobiegła załamaniu się unijnego systemu finansowego, ale też dzięki niej udało się zapobiec niebezpieczeństwu protekcjonizmu i ograniczyło to eksport ich problemów do innych krajów.

Pomocy przedsiębiorstwom w realnej gospodarce udzieliło już dziesięć krajów, a głównie dotyczy to przemysłu samochodowego (np. Niemcy, Francja i Wielka Brytania) oraz pomocy dla tzw. „zielonych produktów” (dotyczy to głównie Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii).

Pomoc publiczna jest uzależniona od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej, bo generalnie jest ona w ramach Unii nielegalna. Unia wyraziła juz warunkową zgodę na przekazywanie przedsiębiorstwom publicznych środków, lecz nie więcej niż 500 tys. euro na firmę. Z omawianego raportu wynika, że KE wyraziła już zgodę na 24 różnego rodzaju środki wsparcia dla przedsiębiorstw z realnej gospodarki.

W dalszym ciągu poważnym niebezpieczeństwem jest pokusa wprowadzenia protekcjonistycznych środków dla ochrony własnego przemysłu przez postawienie barier dla zagranicznej konkurencji.