Tydzień 18/2009 (27.04-03.05.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 17/2009 (20-26.04.2009)

• W zaprezentowanych założeniach budżetowych na rok przyszły KE przyjęła, że wydatki wyniosą 122,3 mld euro (liczone w tzw. płatnościach), co odpowiada 1,04% DNB (dochodu narodowego brutto), dla przypomnienia tegoroczny budżet wynosi 116,1 mld euro, czyli 0,89% DNB. Natomiast wszystkie pozycje w budżecie zostały zwiększone, w tym aż o 12% - na priorytetowe programy w dziedzinie badań i rozwoju oraz energii.
• Gospodarka Niemiec może w tym roku skurczyć się o 6%, a stopa bezrobocia w kwietniu wyniosła 8,3% wobec również 8,1% w marcu - podał urząd pracy. To już szósty z kolei miesiąc wzrostu bezrobocia.
• Według informacji z Institute of Professional Auctioneers and Valuers średnia cena nieruchomości w Republice Irlandii w ostatnich trzech latach spadła o 34%.
• Francja udzieliła poparcia dla członkostwa Hiszpanii w grupie G20 zrzeszającej najbardziej rozwinięte kraje świata. Kolejne spotkanie G20 ma się odbyć we wrześniu w Nowym Jorku.
• Sporym echem odbiła się w Europie wypowiedź szefa hiszpańskiego rządu Jose Luis Zapatero, że jednym z priorytetów hiszpańskiego przewodnictwa Unii Europejskiej w pierwszej połowie 2010 r. będzie umocnienie władzy ekonomicznej UE. "Jeśli Unia Europejska chce być wydajna trzeba, aby miała władze gospodarcze wyposażone w odpowiednie uprawnienia i narzędzia. To będzie priorytetowy cel hiszpańskiego przewodnictwa w UE". Jego zdaniem "wspólna gospodarka europejska nie miałaby sensu, gdyby ograniczała się wyłącznie do jednolitego rynku i unii monetarnej". Ten punkt widzenia popierw Francja.
• Według procedur unijnych i procedur Eurostat-u stopa bezrobocia w strefie euro wyniosła w marcu 2009 (z uwzględnieniem czynników sezonowych) 8,9%, wobec 8,7% w lutym. Przeciętna stopa bezrobocia w 27 krajach UE wyniosła 8,3% wobec 8,1% w lutym. Najwyższa jest w Hiszpanii: 17,4% i na Łotwie: 16,1%, a najniższa w Holandii: 2,8%. W Polsce stopa bezrobocia wyniosła 7,7% (wobec 7,5% w lutym).
• Austria i Niemcy wykorzystały sytuacje kryzysową by przedłużyć o kolejne dwa lata okres restrykcji na rynku pracy dla obywateli nowych krajów UE. Zgodnie z traktatem akcesyjnym restrykcje definitywnie muszą skończyć się wobec ósemki nowych krajów 30 kwietnia 2011 roku.
• Rosja złożyła Unii ofertę zawarcia nowego porozumienia, które zastąpiłoby Kartę Energetyczną. KE odrzuciła tę propozycję. Rosyjski rząd zarzucił Unii, że podpisując z Ukraina deklarację w sprawie ukraińskich gazociągów KE chce odizolować Rosję od udziału w modernizacji ukraińskiej sieci przesyłowej.
• Szacuje się, że wartość niepewnych kredytów i papierów wartościowych w niemieckich bankach może wynieść nawet ponad 800 mld euro. Najbardziej zagrożony jest Hypo Real Estate - 286 mld euro toksycznych aktywów i HSH Nordbank - 105 mld euro, a Commerzbank ok. 101 mld euro.
• Optymistyczny, rządowy wariant rozwoju sytuacji gospodarczej na Słowacji przewidywał że PKB zwiększy się w tym roku o 2,4%, a deficyt nie przekroczy 3%. Jednak obecnie słowacki bank prognozuje, że PKB może się zmniejszyć o 2,4% (wobec wzrostu rzędu 6,4% w ubiegłym roku). Słowacki rząd przyznał, że wyniki 2009 roku mogą być gorsze niż zaplanowane i PKB może skurczyć się w 2009 roku o 1%, a deficyt wydatków publicznych może wynieść w tym roku nawet 4,4% PKB.
• Według KE do roku 2060 na jednego obywatela UE w wieku powyżej 65 lat będzie przypadało tylko dwóch pracujących (teraz na każdego emeryta przypadają w UE cztery osoby w wieku produkcyjnym), a wydatki związane ze starzeniem się społeczeństwa będą kosztowały kraje członkowskie wzrosną do 2060 roku średnio 27,8%PKB do (obecnie 23,1 proc.). Jednnak w Polsce ten wskaźnik obniży się: z obecnych 20,5%PKB spadnie do 18,1% PKB do 2060 roku. To skutek reformy systemu emerytalnego i udziałem Otwartych Funduszy Emerytalnych w zarządzaniu i finansowaniu części przyszłych świadczeń. Według KE podaje, że obecnie wydatki na emerytury kosztują polski budżet 11,6%, a w 2060 roku odsetek ten spadnie o 2,8 pkt. procentowego. Jednak zwiększą się nakłady na świadczenia zdrowotne i opiekę nad osobami starszymi.
• Pogarsza się sytuacja gospodarcza w trzech republikach nadbałtyckich, które w poprzednich latach miały wzrost gospodarczy powyżej 10% r/r naędzany kredytami głównie z krajów skandynawskich. W I kw. tego roku PKB Litwy spadł aż o 12,6% r/r. Spada sprzedaż detaliczna na Litwie (w marcu spadła ona o 30,8% r/r, a w lutym spadek ten wyniósł aż 32%).
• Bułgaria finalizuje z Rosją negocjacje w sprawie współpracy w budowie gazociągu South Stream. Gazociąg ten ma prowadzić przez Morze Czarne i ma dostarczać rosyjski gaz do Bułgarii, a stąd lądowymi odnogami surowiec popłynie na południe do Grecji i Włoch, a na północ - przez Serbię i Węgry do Austrii oraz Słowenii.Oznacza to, że maleją szanse budowy konkurencyjnego gazociagu Nabucco, która popieraja USA i KE, a który pomijając Rosję, przez Gruzję i Turcję ma dostarczać na Bałkany i do Europy Środkowej surowiec ze złóż nad Morzem Kaspijskim.
• Upadł projekt Skanled – jeden z ważniejszych elementów w procesie dywersyfikacji dostaw gazu do krajów europejskich, który miał obejmująć odbiorców w Norwegii, Danii, Szwecji i w Polsce.
• Łącze energetyczne pomiędzy Litwa i Szwecją, po dnie Morza Bałtyckiego połączy nie tylko rynek energetyczny państw bałtyckich i skandynawskich, ale też zapoczątkuje tworzenie wspólnego rynku energetycznego Litwy, Łotwy i Estonii na wzór rynku państw północnych "Nordpool". Projekt zostanie rozpoczęty w 2010 roku i będzie zakończony do 2017 roku. Jego wartość oceniono na około 600 mln euro a UE dofinansuje go suma 175 mln euro.
• Produkcja samochodów w Wielkiej Brytanii w marcu była o 51,3% r/r niższa niż w marcu 2008 r. (w lutym spadek ten wyniósł 59%). Rząd wprowadził ulgi w wysokości 2 tys. funtów dla kierowców wymieniających stary samochód (liczący co najmniej 10 lat) na nowy.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

KRYZYSOWY BUDŻET UNIJNY NA 2010 ROK

Najnowsze komunikaty czołowych gospodarczych instytucji świata w tym MFW wskazują, że w 2009 roku światowa gospodarka skurczy się o 1,3%, gospodarki krajów rozwiniętych o 3,8%, gospodarka strefy euro o 4,2%, a gospodarka Niemiec - lokomotywy gospodarczej Europy skurczy się nawet o 5,6% (a nawet według niektórych ośrodków badawczych o 6%). Wszędzie wzrasta deficyt budżetowy, dług publiczny i stopa bezrobocia. Oprócz recesji zaczyna pojawiać się deflacja. Według tych prognoz pierwsze odbiją się w III-IV kw. tego roku gospodarki krajów azjatyckich, później, w 2010 r. - gospodarka USA, a na końcu - gospodarki krajów europejskich. W 2010 r. Według MFW strefa euro zanotuje dalszy spadek PKB na poziomie 0,4%, w USA PKB się nie zmieni, a we wschodzących gospodarkach azjatyckich wzrost sięgnie już 5,3% (po 3,3% wzrostu w 2009 r.). Trudno sobie wyobrazić, by w sytuacji kryzysowej unijny budżet na przyszły rok nie uwzględniał bardzo trudnej sytuacji gospodarczej krajów wspólnoty... W zaprezentowanych założeniach budżetowych na rok przyszły KE przyjęła, że wydatki wyniosą 122,3 mld euro (liczone w tzw. płatnościach), co odpowiada 1,04% DNB (dochodu narodowego brutto), dla przypomnienia tegoroczny budżet wynosi 116,1 mld euro, czyli 0,89% DNB. Natomiast wszystkie pozycje w budżecie zostały zwiększone, w tym aż o 12%. - na priorytetowe programy w dziedzinie badań i rozwoju oraz energii.

Autorzy budżetu maja nadzieję, że umożliwi on działania pozwalające na uniknięcie jeszcze głębszej recesji. W wydatkach przewiduje się, że 6 mld euro zostanie przeznaczonych na badania naukowe i innowacje, a około 9 mln obywateli otrzyma wsparcie z Europejskiego Funduszu Społecznego. Warto zauważyć, że ulegną znacznemu zwiększeniu fundusze wydatkowane w ramach polityki spójności dla nowych krajów członkowskich, a więc ta "12" po raz pierwszy otrzyma razem większość tych środków (52%), które w sumie wynoszą 49 mld euro. Te środki zostały włączone o wydatków na pobudzanie wzrostu i zatrudnienia, które w sumie mają wynieść 62 mld euro. Oznacza to, że od trzech lat w budżecie utrzymuje się tendencja wydawania więcej pieniędzy na zwiększenie konkurencyjności gospodarki, niż na politykę rolną (ok. 40%). Jednak w dalszym ciągu ok. 80% wydatków na rolnictwo skierowanych będzie do krajów "15", bo nowe kraje unijne otrzymuję niepełne dopłaty dla rolników.

Warto tez zwrócić uwagę, że w nowym budżecie na transeuropejskie sieci transportowe i energetyczne przeznaczono 1,08 mld euro, a więc o 12,7% więcej niż w 2009 r. Czołowy unijny program badawczy, a więc system nawigacji satelitarnej Galileo ma dostać dodatkowe 0,9 mld euro. Na pomoc zagraniczną KE przeznaczyła 8 mld euro, w tym na pomoc przedakcesyjną dla krajów ubiegających się o wejście do UE - 1,6 mld euro.

Zapowiedziano też, że jesienią KE przedstawi konkretne propozycje reformy budżetu UE po 2013 roku, a celem zmian ma być lepsze dostosowanie się wydatków budżetowych do konsekwencji zmian wynikających z globalizacji (i jej społecznych konsekwencji), rozwoju badań naukowych, transformacji w kierunku gospodarki opartej na wiedzy, zmian klimatycznych, migracji, problemów wynikających z energetyką i konieczności zapewnienia bezpieczeństwa obywateli.