Budżet domowy 2008

Przeczytaj także: Budżet domowy 2007

W 2008 r. w skali ogółu gospodarstw domowych realny poziom dochodów był dużo wyższy niż przed rokiem. Utrzymanie się tendencji wzrostowej dochodów gospodarstw domowych zawdzięczamy kilku zjawiskom mającym miejsce w ubiegłym roku w skali całej gospodarki. Przede wszystkim stopa bezrobocia w 2008 r. uległa obniżeniu (stopa bezrobocia rejestrowanego w grudniu w 2008 r. wynosiła 9,5% w porównaniu do 11,2% w analogicznym okresie 2007 r. i 14,8% w 2006 r.). Siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2008 r. była o 5,9% wyższa niż w roku poprzednim. Zwiększyła się siła nabywcza płac szczególnie w odniesieniu do większości towarów żywnościowych, odzieży i obuwia, łączności, rekreacji i kultury, wyposażenia mieszkań, transportu, zdrowia czy edukacji. Wzrosła też siła nabywcza przeciętnej emerytury i renty brutto w systemie pracowniczym (o 4,1%), a także nieznacznie emerytury i renty rolników indywidualnych (o 0,5%).

W gospodarstwach domowych realna wartość dochodu rozporządzalnego na osobę wzrosła o 8,0%. Wzrost realnego poziomu dochodów odnotowano we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych, w tym największy – w gospodarstwach domowych pracowników (o 10,3%). W następnej kolejności były gospodarstwa emerytów (o 4,7%), pracujących na własny rachunek (o 3,4 %) i rencistów (1,1%), natomiast w gospodarstwach rolników wzrost był minimalny (0,4%).

W 2008 r. nieznacznej zmianie uległa struktura dochodu rozporządzalnego według źródeł jego pozyskania. W dochodzie rozporządzalnym gospodarstw domowych rencistów, podobnie jak u emerytów, udział głównego źródła utrzymania, (tj. z rent lub emerytur) wzrósł w porównaniu z rokiem poprzednim o 1,8 p.proc., u pracujących na własny rachunek – o 0,6 p.proc., a u pracowników o 1,0 p.proc. W grupie gospodarstw domowych rolników nastąpił spadek udziału dochodów z głównego źródła utrzymania o 1,2 p.proc.

Zróżnicowanie dochodów wewnątrz poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych nie uległo istotnym zmianom. W 2008 r przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny 20% osób o najwyższych dochodach (V grupa kwintylowa) wynosił 2171 zł na osobę i był 6,2-krotnie wyższy od analogicznego dochodu 20% osób uzyskujących najniższe dochody (I grupa kwintylowa). Relacja ta nie uległa zmianie w porównaniu z rokiem ubiegłym.

W najliczniej występujących w Polsce grupach społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych, tj. w gospodarstwach pracowników oraz ujętych łącznie gospodarstw emerytów i rencistów, przewaga poziomu dochodu rozporządzalnego osób najzamożniejszych nad najbiedniejszymi była w tym samym czasie odpowiednio 5,2-krotna oraz 4,4-krotna (w 2007 r.– 5,3-krotna oraz 4,5-krotna). W gospodarstwach pracowników przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę 20% osób najzamożniejszych wyniósł w 2008 r. – 2147 zł, a u emerytów i rencistów – 1863 zł.

W 2008 r. w gospodarstwach ogółem 20% osób znajdujących się w najlepszej sytuacji dochodowej dysponowało około 41,4 % (w 2007 r. – 41,9%) dochodów całej badanej zbiorowości gospodarstw domowych, podczas gdy 20% osób pozostających w sytuacji najgorszej – podobnie jak w roku ubiegłym, około 6,8%.

Czynnikiem istotnie różnicującym poziom, dynamikę i strukturę dochodów gospodarstw domowych jest miejsce zamieszkania tych gospodarstw. Zróżnicowana dynamika rozwoju gospodarczego poszczególnych województw ma decydujący wpływ na poziom i tempo zmian dochodów ludności różnych rejonów Polski. W 2008 r. w sześciu województwach gospodarstwa domowe dysponowały dochodami wyższymi od przeciętnej krajowej. Były to gospodarstwa z województw: mazowieckiego, dolnośląskiego, pomorskiego, opolskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego. Przeciętna miesięczna wartość dochodu rozporządzalnego na osobę była najwyższa w woj. mazowieckim - ok. 1336 zł, zaś najniższa w woj. podkarpackim i wynosiła ok. 791 zł na osobę w gospodarstwie domowym (o 24,3% niższa od średniej krajowej).