Coraz gorsza sytuacja przedsiębiorstw

Przeczytaj także: Wciąż zła sytuacja przedsiębiorstw

W I kwartale 2009 r. PKPP Lewiatan przeprowadziła, wraz z Deloitte, badania dużych przedsiębiorstw. Wynikało z nich, że 50,7 proc. firm oczekuje w 2009 r. wzrostu przychodów ze sprzedaży, a „tylko” 24,5 proc. firm mówiło o spadku sprzedaży. Inwestycje, w deklaracjach przedsiębiorców, także nie wyglądały źle – 27,9 proc. firm planowało wzrost inwestycji unowocześniających możliwości produkcyjne. 18,6 proc. firm zamierzało zmniejszyć takie inwestycje. Ponad 1/3 firm chciało wprowadzić w 2009 r. nowe produkty i usługi.

Firmy duże nie widziały także bardzo poważnego zagrożenia związanego z dostępem do kredytów – ponad 36 proc. nie starało się o kredyt, 1/3 uważała, że nie wzrosły trudności w dostępnie do finansowania w bankach, nieco ponad 30 proc. widziało problemy głównie związane z koniecznością posiadania wyższych zabezpieczeń oraz z wyższymi kosztami pieniądza. W opinii dużych przedsiębiorców sytuacja nie jawiła się zatem jako bardzo poważna. Jednak widać w tych ocenach znacznie większą niż zazwyczaj w działalności gospodarczej niepewność – 27 proc. firm nie wiedziało, czy będzie musiało ograniczyć zatrudnienie.

Wyniki badań PKPP Lewiatan i Deloitte mogą być zweryfikowane z twardymi danymi finansowymi, gdyż znane są już wyniki finansowe przedsiębiorstw średnich i dużych za I kwartał 2009 r. (GUS). Co z nich wynika?

Sprzedaż, jak na osłabienie gospodarcze, na dobrym poziomie …
Przedsiębiorstwa osiągnęły wzrost przychodów ze sprzedaży, ale dynamika była już niska (3,4 proc.). Był to kolejny kwartał, w którym dynamika kosztów (6,6 proc.) była wyższa od dynamiki przychodów, co przekłada się silnie na spadek rentowności sprzedaży.

… ale obserwujemy głęboki spadek wyniku finansowego netto …

Wynik finansowy netto był mniejszy o ponad 50 proc. od wyniku z I kwartału 2008 r. Sprawa nie jest jednak tak prosta, jak wygląda – to nie tylko osłabienie gospodarcze wpłynęło na niższe wyniki finansowe firm średnich i dużych. Różnica między I kwartałem 2009 r. a I kwartałem 2008 r. w wartości wyniku finansowego to ok. 10 mld zł. Tyle także wynosi różnica między kosztami i przychodami finansowymi. Jednocześnie nie może to być tylko efekt wzrostu kosztów obsługi zadłużenia w bankach, wzrosły też koszty kredytu, jednak skala tego wzrostu nie przekłada się na 10 mld zł. Należy zatem założyć, że dużą część tych kosztów finansowych stanowiły rozliczenia transakcji opcyjnych. To one zmniejszyły wynik finansowy średnich i dużych przedsiębiorstw w I kwartale 2009 r. Widać to także bardzo wyraźnie, gdy zestawimy ze sobą wartość zysku netto wypracowanego przez firmy w I kwartale 2009 r. z wartością zysku netto wypracowanego w I kwartale 2008 r. Wartość ta jest nieznacznie wyższa w tym roku. Natomiast straty netto w I kwartale 2009 r. są 3-krotnie wyższe niż w I kwartale 2008 r. – do ponad 5 mld zł w ubiegłym roku, w tym roku doszło ponad 10 mld zł - te dziesięć mld zł, o których była już mowa. Zatem gdyby nie opcje, wynik finansowy netto przedsiębiorstw 50+ byłby na porównywalnym poziomie z tym osiągniętym przez nie w I kwartale 2008 r. Straty netto także nie byłyby dużo większe.