Wyniki TFI i funduszy inwestycyjnych 2008

Przeczytaj także: Wyniki TFI i funduszy inwestycyjnych I-VI 2008

Straty w operacjach kasowych powiększyły się po tym, jak inwestorzy instytucjonalni przenieśli kapitały na rynek terminowy, a drobni gracze zaczęli spontanicznie wycofywać oszczędności z biur i domów maklerskich. W październiku 2008 r. wieści dochodzące zza oceanu Atlantyckiego i z giełd azjatyckich były już tak dramatyczne, że wymagały energicznej reakcji władz w celu powrotu społecznego zaufania do instytucji finansowych. Czy i na ile wynikające stąd niebezpieczeństwo zostało zażegnane, pokaże przyszłość. Nie ulega jednak wątpliwości, że bessa na GPW, którą wywołały czynniki całkowicie oderwane od ówczesnej rzeczywistości ekonomicznej, miała negatywny wpływ na rynek kapitałowy w Polsce, a w szczególności na rynek funduszy inwestycyjnych. Wyprzedaż jednostek uczestnictwa, przeceny wartości papierów wartościowych wywołane nie tylko spadkiem notowań giełdowych, ale także załamaniem kursu złotego w lipcu 2008 roku, obniżyły wartość aktywów funduszy inwestycyjnych o około 40%, a w konsekwencji inwestorzy ponieśli straty. Wynik finansowy towarzystw funduszy inwestycyjnych pozostał dodatni, ale również o ok. 40% niższy w porównaniu z 2007 r.

Na koniec 2008 roku funkcjonowało 313 funduszy inwestycyjnych, z tego 139 otwartych i 174 zamknięte. W ciągu roku uległy likwidacji uległy 23 fundusze inwestycyjne otwarte, natomiast wzrosła o 9 liczba otwartych funduszy specjalistycznych i aż o 90 podmiotów liczba funduszy inwestycyjnych zamkniętych. Ponadto do 226 (o 93 jednostki) zwiększyła się liczba subfunduszy.

Na koniec 2008 roku aktywa ogółem funduszy inwestycyjnych wyceniono na 83 722 mln zł (spadek o 40,4% w stosunku do 2007 roku). Składniki lokat notowane na aktywnym rynku obniżyły się do 53 848 mln zł (o 48,8%), lecz nadal była to główna pozycja aktywów (64,3%, przed rokiem 74,8%). Składniki lokat nienotowane na aktywnym rynku zmniejszyły się nieznacznie – do 23 220 mln zł (o 8%), toteż udział tej pozycji w aktywach ogółem wzrósł (z 18,0% w 2007 r. do 27,7 w 2008 r.). Należności wzrosły do 2 876 mln zł (o 13,6%), przede wszystkim w pozycji zbyte jednostki uczestnictwa (1 198 mln zł wobec 902 mln zł przed rokiem) oraz zbyte lokaty (odpowiednio 908 mln zł i 876 mln zł). Najwyższe dynamiki osiągnęły należności z tytułu odsetek (182 mln zł, tj. wzrost w ciągu roku o 51,5%) i dywidend (25 mln zł, tj. o 266,2% więcej niż przed rokiem). Środki pieniężne i ich ekwiwalenty wyniosły 2 593 mln zł (spadek w analizowanym okresie o 32,3%).

Zobowiązania funduszy inwestycyjnych w kwocie 5 678 mln zł były niższe w porównaniu z 2007 rokiem o 137 mln zł (o 2,4%), przy czym najbardziej wzrosły zobowiązania z tytułu odkupionych jednostek uczestnictwa i wykupionych certyfikatów inwestycyjnych (do 1 169 mln zł, tj. o 64.8%).

Aktywa netto funduszy inwestycyjnych ukształtowały się na poziomie 78 043 mln zł (o 42% niższym do stanu sprzed roku). Na ich wartość negatywnie wpłynął spadek aktywów netto funduszy inwestycyjnych otwartych do 46 251 mln zł (o 55%) i specjalistycznych do 17 712 mln zł (o 18,3%) złagodzony wzrostem wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych zamkniętych do 14 081 mln zł (o 35%).

Kapitał funduszy inwestycyjnych obniżył się do 82 489 mln zł (o 24,5% w ciągu roku), gdyż stopa wzrostu kapitału wpłaconego (53,9%) była od stopy wzrostu kapitału wypłaconego (201,2%).

Stan lokat funduszy inwestycyjnych obniżył się do 77 668 mln zł (o 42%), na co wpłynął przede wszystkim spadek wartości akcji do 31 267 mln zł (o 54%). Wartość dłużnych papierów wartościowych spadła do 37 385 mln zł (o 27%); w tej pozycji dominowały obligacje (93,9%). Wzrosło zaangażowanie w papiery udziałowe: spółek z o.o. do 709 mln zł (o 48,0%), certyfikatów inwestycyjnych do 267 mln zł (o 74,3%), natomiast zmniejszyła się wartość jednostek uczestnictwa do 624 mln zł (o 51,7%). Wysoka dynamikę miały wierzytelności (wzrost o 44,0%) oraz weksle (wzrost o 54,0%), lecz ich udział w portfelu lokat nie był znaczący. Na koniec 2008 roku przychody z lokat funduszy inwestycyjnych wyniosły 4 372 mln zł (o 5,7% więcej niż w 2007 r. ), w tym przychody odsetkowe wzrosły do 2 697 mln zł (o 7,2%).