GUS: przedsiębiorstwa leasingowe 2008

Przeczytaj także: GUS: przedsiębiorstwa leasingowe 2020

Leasing, po kredytach bankowych wspomaganych własnymi zasobami podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, jest znaczącym źródłem finansowania inwestycji. W okresie dobrej koniunktury rośnie zapotrzebowanie na leasingowane dobra, a tym samym zwiększa się majątek, obroty i rentowność przedsiębiorstw oferujących tego typu usługi. W analizowanym okresie pierwsze symptomy spowolnienia dynamiki PKB można było zaobserwować w Polsce już w drugim kwartale 2007 r., lecz dopiero rok później, a więc wtedy, gdy kraje bezpośrednio dotknięte skutkami globalnego kryzysu finansowego, wchodziły w okres stagnacji, ożywienie inwestycyjne zaczęło wygasać. Wprawdzie boom budowlany z lat 2005-2006 utracił impet już w czwartym kwartale 2007 r., mimo to w 2008 r. nadal rosła wartość nakładów na rozpoczęte w poprzednich latach obiekty, zwłaszcza w budownictwie mieszkaniowym. Dodatnią dynamikę miały także inwestycje infrastrukturalne w sektorze instytucji rządowych i samorządowych finansowane z wykorzystaniem środków unijnych. W ujęciu bezwzględnym w 2008 r. wartość nakładów na środki trwałe wzrastała z kwartału na kwartał, lecz ich dynamika (zwłaszcza w przemyśle) spadła, na skutek braku motywacji do rozszerzania zdolności wytwórczych.

Pogorszenie warunków działania firm w segmencie leasingu nastąpiło nieco wcześniej niż osłabienie aktywności inwestycyjnej na skutek spekulacji na światowych rynkach ropy naftowej przez co wiele firm transportowych zawiesiło działalność lub znalazło się w upadłości, a inne rozluźniły dyscyplinę w terminowym regulowaniu należności. W poprzednich latach leasing samochodów był jednym z głównych obszarów aktywności przedsiębiorstw prowadzących działalność leasingową. W drugiej połowie 2008 r. wyniki firm prowadzących działalność leasingową kształtowały się w znacznej mierze pod wpływem słabnącej skłonności do inwestycji także w innych sekcjach gospodarki narodowej. Po lipcowym załamaniu kursu złotego, gwałtownie podrożał import zaopatrzeniowy, na skutek czego potencjalni inwestorzy rezygnowali z projektów rozbudowy aparatu wytwórczego, mimo wcześniejszych deklaracji o zainteresowaniu leasingiem. We wrześniu, po upadłości Lehman Brothers powróciła panika na światowe rynki finansowe, toteż dostęp do kredytu stał się nie tylko drogi, ale – w warunkach kryzysu zaufania – prawie nieosiągalny.

Gospodarki głównych partnerów handlowych Polski weszły w fazę spadkową cyklu koniunkturalnego, oczekiwano redukcji zatrudnienia i spadku produkcji w Polsce. W tych okolicznościach, oceniając rozmiary przyszłego popytu, inwestorzy nie dostrzegali przesłanek uzasadniających kontynuowanie programów dalszego rozszerzania mocy wytwórczych. Pogarszająca się sytuacja na rynku pracy wskazywała bowiem, że obserwowany w poprzednich okresach sprawozdawczych stabilny wzrost krajowej konsumpcji nie utrzyma się w najbliższej perspektywie. Szanse zwiększenia sprzedaży na rynkach zagranicznych malały w miarę jak recesja rozszerzała się na branże o wysokim udziale handlu korporacyjnego, do których należy m. in. przemysł motoryzacyjny i wytwarzanie dóbr trwałego użytku. Dekoniunktura na rynku produktów finalnych ogarnęła rynek dóbr zaopatrzeniowych, powodując obniżki ich cen, co negatywnie wpłynęło na przemysł wydobywczy i pierwotne przetwórstwo surowców mineralnych. Co gorsza, po dwu latach wysokiej dynamiki wynagrodzeń zmniejszyła się komparatywna przewaga Polski, wynikająca z niższych – w porównaniu z wysokorozwiniętymi krajami – kosztów robocizny, obniżyło to konkurencyjność dostaw do krajów naftowych i nowych krajów Unii Europejskiej. Zapotrzebowanie na leasing maszyn i urządzeń gwałtownie spadło w IV kwartale 2008 r., co obniżyło zyski spółek prowadzących działalność leasingową, ale nie ich zasoby.

Przedsiębiorstwa prowadzące działalność leasingową na koniec 2008 r. dysponowały majątkiem w wysokości 36 284 mln zł (o 31,2% większym niż w 2007 roku). Aktywa trwałe wzrosły do 23 588 mln zł (o 33,3% więcej niż przed rokiem), na co wpłynął przede wszystkim wzrost należności długoterminowych do 17 524 mln zł (o 36,7%). Dynamika aktywów obrotowych była nieco słabsza; w ujęciu bezwzględnym stanowiły one 12 696 mln zł (wzrost o 27,5%), główną pozycją były należności krótkoterminowe w kwocie 9 574 mln zł (wzrost o 24,2%). W pasywach bardzo wysoką dynamikę miały zobowiązania krótkoterminowe, których stan na koniec 2008 r. wyniósł 13 133 mln zł (o 54,4% więcej niż przed rokiem), lecz dominującą pozycją pozostały zobowiązania długoterminowe – 19 793 mln zł (wzrost o 20,8%). Ponad dwukrotnie (ze 172 mln zł do 377 mln zł) podniesione zostały rezerwy na zobowiązania. Kapitały własne wzrosły do 2 628 mln zł (o 14,1%), o czym zdecydował wzrost kapitałów podstawowych do 1 564 mln zł (o 44,3), zmniejszył się natomiast kapitał zapasowy do 647 mln zł (o 16,5%).