Tydzień 8/2004 (16-22.02.2004)

• Kanclerz Gerhard Schroeder, premier Tony Blair i prezydent Jacques Chirac spotkali się w Berlinie. Przedmiotem spotkania były problemy przyszłości Unii Europejskiej.
• Wysokie tempo wzrostu gospodarczego Wielkiej Brytanii (najwyższe od prawie czterech lat) wywołuje wzrost inflacji. W styczniu wskaźnik cen detalicznych wzrósł do 1,4%r/r i o 0,5% m/m. Według prognoz Banku Anglii w ciągu dwóch lat inflacja wzrośnie do 2%. Przewiduje się, że Bank Anglii zdecyduje się na kolejną podwyżkę stóp, znowu o 25 punktów bazowych.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego inflacja w Niemczech wyniosła w styczniu 0,1% m/m i 1,2% r./r. (w grudniu 2003 roku odpowiednio 0,8% m/m i 1,1% r./r.).
• W 2004 roku deficyt finansów publicznych w Niemczech po raz trzeci z rzędu przekroczy dozwolony w strefie euro limit 3% PKB. W opinii Komisji Europejskiej realizując obecny program gospodarczy Niemcy mają szansę w 2005 roku zredukować deficyt budżetowy do 2,5% PKB.
• PKB Francji wzrósł w czwartym kwartale ubiegłego roku o 0,5% (w trzecim kwartale był spadek o 0,2%).
• Eksperci od środowiska z krajów UE nie podjęli decyzji w sprawie dopuszczenia importu z USA kukurydzy zmodyfikowanej genetycznie, a produkowanej przez firmę Monsanto. Była to druga nieudana próba zniesienia zakazu importu żywności modyfikowanej genetycznie (GMO), obowiązującego w Unii od 5 lat. Teraz decyzja jest w rękach ministrów rolnictwa. Gdyby i ta próba nie udała się, to sprawa przejdzie w kompetencje Komisji Europejskiej.
• W opinii Komisji Europejskiej dług publiczny Belgii w 2004 roku może przekroczyć 100% PKB, a deficyt finansów publicznych w Portugalii może przekroczyć 2,8% PKB.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego PKB Niemiec w IV kw. 2003 roku wzrósł 0,2% kw./kw., a w skali roku będzie zerowy.
• Kurs euro zbliża się do ceny 1,3 USD. W tym tygodniu za euro płacono już 1,293 dolara, czyli najwięcej w historii. Dolar był także najtańszy od 11 lat w stosunku do brytyjskiego funta i od 7 lat do dolara australijskiego. W stosunku do koszyka sześciu głównych walut światowych amerykańska waluta była najsłabsza od listopada 1995 roku.
• Rosnące trudności w transporcie ropy tankowcami przez Bosfor zmuszają do poszukiwania rozwiązań alternatywnych. Gruzja zaproponowała Rosji budowę rurociągu, który pozwoliłby na eksport rosyjskiej ropy budowanym z poparciem USA rurociągiem z Azerbejdżanu do Turcji. Dotychczas Rosja sprzeciwiała się budowie rurociągu z Baku przez Gruzję do tureckiego portu Ceyhan nad Morzem Śródziemnym.
• Komisja Europejska zarzuca Microsoftowi (jego Windows jest zainstalowany w 90% komputerów PC na świecie) "próbę wyeliminowania konkurencji na rynku odtwarzaczy audio-wideo i nadużywanie pozycji na rynku oprogramowania prostszych serwerów". Microsoft złożył propozycję polubownego zakończenia śledztwa antymonopolowego, by uniknąć kary grzywny. Bruksela odrzuciła pierwszą ofertę Microsoftu, polegającą na...dołączaniu oprogramowania konkurencji (np. RealPlayera), zapisanego na CD-Romach, do komputerów sprzedawanych razem z zainstalowanym systemem Windows. Jednak dalej nie wiadomo, czy i w jaki sposób Microsoft chce usunąć drugie zastrzeżenie, dotyczące serwerów.
• Rząd Węgier nie zamieni pakietu akcji MOL-a na PKN Orlen. Akcje koncernu paliwowo-gazowego MOL zostaną sprzedane przez giełdę.
• Gazprom poinformował o wstrzymaniu dostaw gazu do rurociągu idącego przez Białorusi. Spowodowało to także wstrzymanie dostaw gazu także do Polski, Litwy i Niemiec.
• Przygotowując się do roli unijnego komisarza Danuta Huebner będzie przez pół roku współpracować z komisarzem Unii Europejskiej ds. handlu międzynarodowego Francuzem Pascalem Lamy.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

KOLEJNE POLE KONFLIKTU HANDLOWEGO UNII Z USA

Rośnie napięcie pomiędzy Unią a USA. Kolejny spór gospodarczy pomiędzy tymi dwoma centrami polityczno-gospodarczymi został rozstrzygnięty przez WTO na korzyść Brukseli. Trybunał WTO uznał, że już od początku marca Unia będzie mogła nałożyć na USA cła karne o wartości 4mld USD. Amerykanie mimo niekorzystnego werdyktu dotąd nie zmienili prawa o dotowaniu eksporterów (ustawa o FSC). Biały Dom ma, co prawda czas do końca lutego, a jeśli nie zmieni go, to Unia nałoży na wybrane towary z USA cła w wysokości 5% i co miesiąc będzie ono rosło o 1 punkt procentowy.

Jakby tego było mało, powstało nowe pole konfliktu. Bruksela wszczęła postępowanie wyjaśniające w WTO, które dotyczy stosowania przez USA tzw. zerowania w imporcie. Unia chce wyjaśnienia czy przyjęta przez USA procedura polegająca na podwyższaniu ceł w przypadku podejrzeń o dumping jest zgodna z regułami WTO. Spór dotyczy wymiany handlowej pomiędzy USA i Unią, a jego bazą jest eksport produktów żywnościowych z UE do USA.

W tej atmosferze realizowane są kolejne próby wznowienia w ramach WTO negocjacji w sprawie liberalizacji światowego handlu. Po fiasku wrześniowego szczytu, w roku 2003, w meksykańskim Cancun i nieudanych próbach kontynuacji negocjacji w Davos, teraz w kenijskiej Mombasie przedstawiciele najbogatszych i najbiedniejszych krajów próbują wznowić przerwany dialog. W Mombasie spotkali się w imieniu biednych krajów ministrowie z 13 krajów Afryki oraz Unia i USA, które reprezentują kraje bogate.

W opinii przedstawicieli biednych krajów główną przeszkodą na drodze do porozumienia są subsydia, jakie stosują kraje bogate (dziś mają one poziom ok. 300mld USD). Ich istnienie ogranicza, a nawet eliminuje z rynków krajów bogatych towary pochodzące z krajów biednych. Unia zadeklarowała zniesienie subsydiów eksportowych na grupy towarowe, o które najbardziej zabiegają kraje biedne. Jednocześnie Bruksela wskazała, że największe obowiązki w zakresie reformy polityki rolnej spoczywają obecnie na USA (chodzi o zreformowanie polityki rolnej i otworzenie rynku na towary z krajów najsłabiej rozwiniętych, by import odbywał się bez ceł i kwot importowych tak, jak zrobiła to Unia). Tym samym Bruksela powtórzyła swoje stanowisko zaprezentowane już podczas szczytu w Addis Abebie, gdzie spotkali się przedstawiciele Unii i 78 krajów Azji, Pacyfiku i Karaibów. W odpowiedzi USA uzależniło zniesienie dopłat eksportowych od tego, by wcześniej taki sam krok zrobiła Unia i Japonia.

Czy w tej atmosferze uda się obu potęgom gospodarczym, Unii i USA dojść do porozumienia i doprowadzić do wznowienia negocjacji w ramach rundy katarskiej? Dziś trudno na to pytanie odpowiedzieć. Od kilku tygodni trwają negocjacje przedstawicieli Waszyngtonu i Brukseli. Na razie bez większych rezultatów...