Tydzień 35/2009 (24-30.08.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 34/2009 (17-23.08.2009)

• Opublikowane przez WTO wyniki światowego handlu wykazały, że w pierwszej połowie roku Chiny były największym eksporterem, wyprzedzając po raz pierwszy Niemcy - dotychczasowego lidera. W tym okresie Chiny wyeksportowały towary za 521,7 mld USD.
• Bezrobocie w Japonii wzrosło do 5,7%. O 2,2% spadły ceny na rynku konsumpcyjnym. Mimo wzrostu gospodarczego w II kwartale o 3,7%, to jednak w dalszym ciągu w słabej kondycji jest japoński eksport (to główna siła napędowa japońskiej gospodarki), który w lipcu był niższy o 36,5% r/r.
• W II kw. amerykańskie PKB spadło o 1% r/r, jest to także czwarty kwartał z rzędu, kiedy amerykańskie PKB spada. W lipcu stopa bezrobocia spadła po raz pierwszy od 15 miesięcy - z 9,5 do 9,4%, jednak według ocen specjalistów jeszcze w tym roku wskaźnik ten przekroczy 10%.
• Według Białego Domu deficyt federalny ma wynieść w 2009 roku prawie 1,6 bln USD i będzie on stanowił 11,2% PKB. Rządowi eksperci przewidują, że wysoki deficyt (średnio ponad 800 mln USD rocznie) będzie się utrzymywał do 2019 roku co oznacza, że za 10 lat dług publiczny wzrośnie o ok. 9 bln USD, aż do 23 bln USD!
• W II kw. chiński PKB wzrósł o 7,9% r/r. Jak wiadomo w obliczu światowego kryzysu gospodarczego w Chinach, w listopadzie 2008 r. przyjęto pakiet stymulacyjny o wartości 580 mld USD (14% chińskiego PKB) na lata 2009 i 2010. Było to możliwe, bo w ostatniej dekadzie chiński deficyt budżetowy był na bardo niskim poziomie, a dług publiczny to tylko ok. 20% PKB (wliczając w niego obecny pakiet stymulacyjny). Środki z tego pakietu zostały przeznaczone przede wszystkim w inwestycje w majątek trwały i w infrastrukturę. Jednak realny jest przerost mocy produkcyjnych, jeśli zauważymy, że w wyniku funkcjonowania pakietu stymulacyjnego nakłady na majątek trwały w I półroczu 2009 wzrosły o 36% r/r, a poziom inwestycji sięga połowy PKB!
• Według najnowszych prognoz Białego Domu, PKB ma w 2009 roku zmniejszyć się jeszcze o 2,8%, ale już w 2010 roku ma wzrosnąć o 2%, a w 2011 o 3,8%. Bezrobocie w przyszłym roku ma wynieść 9,8%. Jednak wielu ekonomistów zgłasza zastrzeżenia do tych optymistycznych prognoz. Uważają, że dalszy wzrost bezrobocia będzie miał wpływ na konsumpcję, a wzrastający deficyt zagrozi inflacją, co wymusi podwyżkę stóp procentowych i w konsekwencji zdławi wzrost gospodarczy.
• Amerykański program "premii za złomowanie" (cash for clunkers) zakończył sie sukcesem, bo tylko w ciągu miesiąca zakupiono 690 tys. aut, a fundusz wydał ok. 3 mld USD. Jednak na nim najbardziej skorzystały japońskie firmy (Toyota, Honda, Nissan) oferujące małe samochody, o niskim zużyciu paliwa (41% aut). Amerykańskie koncerny miały 38,6% udziału w ramach tego programu (GM - 17,6%, Ford - 14,4%, Chrysler - 6,6%). Najpopularniejsze marki to Toyota Corolla, Honda Civic, Toyota Camry, Ford Focus i Hyundai Elantra.
• Ben Bernanke rozpocznie 31 stycznia kolejną, czteroletnią kadencję na stanowisku szefa Fed-u. Funkcję tę przejął w 2005 roku od Alana Greenspana.
• Toyota redukuje produkcję samochodów z 10 mln rocznie do ponad 9 mln. Zawieszona ma być produkcja w japońskich fabrykach w Aichi, w Wielkiej Brytanii, w Kaliforni.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CHIŃSKA GOSPODARKA W POŁOWIE 2009 ROKU

Rządowe instytucje poinformowały, że w II kw. chiński PKB wzrósł o 7,9% r/r. Potwierdzeniem dla tego komunikatu i dla wzrostowych tendencji w tej gospodarce jest odwrócenie tendencji spadkowych w poborze energii elektrycznej i czerwcowy jej wzrost o 5,25% r/r. Już dziś uważa się za pewnik, że tegoroczny wzrost gospodarczy wyniesie ponad 8% PKB. Jednak uzyskanie takiego wyniku w warunkach globalnego kryzysu gospodarczego wywołuje różne napięcia, a nawet zagrożenia, o czym nie można zapominać! Chiny to potentat eksportowy, dziś na podstawie opublikowanych przez WTO wyników I półrocza można powiedzieć, że jest to największy eksporter w swiecie. W 2007 roku dynamika eksportu wyniosła 25,7% i stanowił on 36% chińskiego PKB. Rok 2008 to początek kryzysu, w IV kwartale zaczął się spadek eksportu, by w maju 2009 osiągnąć poziom niższy o 26,4% od uzyskanego przed rokiem. Taki spadek eksportu groził poważnymi konsekwencjami wynikającymi z dużego spadku tempa wzrostu PKB.

Nic więc dziwnego, że w obliczu światowego kryzysu gospodarczego w listopadzie 2008 r. przyjęto pakiet stymulacyjny o wartości 580 mld USD (14% chińskiego PKB) na lata 2009 i 2010. Było to możliwe, bo w ostatniej dekadzie chiński deficyt budżetowy był na bardzo niskim poziomie, a dług publiczny to tylko ok. 20% PKB (wliczając w niego ten pakiet stymulacyjny). Środki z tego pakietu zostały przeznaczone przede wszystkim w inwestycje w majątek trwały i w infrastrukturę. Konsekwencją takich działań jest kreowanie nadmiernego popytu w krótkim terminie (presja inflacyjna) i podaży w długim (presja deflacyjna). Należy się jednak liczyć z tym, że Chiny od dawna rozwijały swoje moce produkcyjne i obecne działania co prawda stworzą bazę do coraz większej produkcji tak na własny rynek, jak i na eksport, ale jest niebezpieczeństwo, że w rezultacie doprowadzi to do przerostu mocy produkcyjnych, co w konsekwencji zamieni presję inflacyjną w deflacyjną. Przerost mocy produkcyjnych jest realny, jeśli zauważymy, że w wyniku funkcjonowania pakietu stymulacyjnego nakłady na majątek trwały w I półroczu 2009 wzrosły o 36% r/r, a poziom inwestycji sięga połowy PKB! By jednak przerost mocy nie był niebezpieczny, dla gospodarki, więc rząd koncentruje się głównie na inwestycjach infrastrukturę. Drugim, prorozwojowym czynnikiem uczynił rząd politykę proeksportową. Głównym jej elementem jest system ulg podatkowych.

Nie ulega wątpliwości, że w tak szybkim tempie przeprowadzony manewr, mający na celu zlikwidowanie zewnętrznych zagrożeń kryzysowych ze strony ogarniętej kryzysem gospodarki światowej musi odbić się na jakości przemian i efektywności wykorzystania środków. Stworzy on też problemy wewnętrzne, w tym także w systemie kredytowym (w I połowie 2009 akcja kredytowa banków wzrosła o 1,3 bln USD ponad oficjalnie wyznaczony całoroczny cel) oraz nadpłynnością na międzybankowym rynku pieniężnym... Ale to już inna sprawa i temat na kolejny komentarz...