Polska gospodarka 2009: ocena i prognozy

Przeczytaj także: Prognozy gospodarcze Polski III kw. 2009

Niemniej, popyt krajowy obniża się w ujęciu kwartalnym już trzeci kwartał z rzędu, a od dwóch – w ujęciu rocznym – spadek pogłębił się do 2% w II kwartale. Nastąpiła więc recesja popytu krajowego, podobnie jak podczas stagnacji lat 2001-2002. I tak jak wtedy, PKB był na plusie dzięki znaczącej poprawie eksportu netto. Tym razem nastąpił znacznie większy spadek importu niż eksportu w związku z dużą deprecjacją złotego. To ona stała się buforem wzrostu gospodarczego zamiast popytu krajowego jak oczekiwano.

Zdaniem ekspertów z Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, krótkookresowe perspektywy w Polsce polepszyły się po raz pierwszy od roku. Gospodarka światowa odbija od dna, prym wiodą Chiny i Azja Pd. – Wsch. Eliminacja nadmiernych zapasów zakończyła się także w Polsce; ożywienie jest obecnie oparte o ich odbudowę. Ustabilizowano rynki finansowe w świecie i mniej banków, w tym w Polsce, deklaruje chęć dalszego zaostrzania warunków przyznawania kredytu. Dużo lepsze są nastroje biznesu i konsumentów.

Struktura czynników wzrostu gospodarczego pozostanie bez zmian w II półroczu; mimo spadku dynamiki, konsumpcja indywidualna będzie dalej jego motorem razem z eksportem netto. Inwestycje w środki trwałe będą spadały, podobnie jak konsumpcja zbiorowa.

Lepsze niż oczekiwane wyniki skłaniają nas do rewizji w górę prognozowanej, rocznej dynamiki PKB w III kw. w 2009 r. i w całym roku (Tabela 1). Dalsze ożywienie nastąpi w 2010 r. w oparciu o eksport i inwestycje w infrastrukturę. Nadejdzie także początkowo nieśmiałe odbicie konsumpcji prywatnej. Siła ożywienia w Polsce będzie w dużej mierze zależała od trwałości ożywienia w gospodarce światowej, zwłaszcza w strefie euro, ale popyt krajowy będzie w stanie odegrać rolę czynnika samoistnego. Istnieje poważne ryzyko, że globalne ożywienie osłabnie po zakończeniu odbudowy zapasów w związku z dużym bezrobociem i wysokim zadłużeniem konsumentów w USA oraz Wielkiej Brytanii.

Wolne zdolności wytwórcze pomogą w okiełznaniu inflacji, kiedy ustąpią statystyczne efekty podwyżek cen regulowanych z początku 2009 r. Przyspieszenie inflacyjne w II kw. br. było w dużym stopniu spowodowane szybszą dynamiką cen benzyny, niektórych artykułów żywnościowych i przemysłowych z importu. W większości impuls można przypisać słabości polskiej waluty, której kurs, mimo ostatniego wzmocnienia jest od 20 do 30% niższy niż przed rokiem. W porównaniu z poprzednią edycją raportu, CASE podwyższa nieco ścieżkę rocznej inflacji CPI i obniża ścieżkę rocznej inflacji PPI. Czyni to w związku z bardziej optymistycznymi prognozami dla gospodarki świata (ceny surowców) i w kraju, a także wobec ryzyka jakie nadal tworzy dla prognozy kurs walutowy złotego, który do końca 2009 r. będzie słabszy niż rok wcześniej. Eksperci z CASE przewidują, że roczna inflacja cen konsumpcji będzie do końca br. nieco przekraczała górny kraniec przedziału zawierającego cel inflacyjny, a potem będzie wahała się w przedziale od 2% do 3%. Przeciętna stopa inflacji CPI w 2009 i 2010 wyniesie odpowiednio 3,6% i 2,7%.

Zjawiska po stronie podażowej były nadal źródłem inflacji w II kw. br., gospodarka praktycznie stanęła w miejscu, więc NBP kontynuował ekspansywną politykę pieniężną, obniżając podstawową stopę procentową do 3,50% i poziom rezerwy obowiązkowej, aby pobudzić kredyt. Utrzymywanie się jednak inflacji powyżej celu NBP, powolny zwyżkowy trend inflacji bazowej oraz lepsze prognozy sprawiają, że szanse na kolejne obniżki zmalały wyraźnie i jesteśmy blisko zakończenia ich cyklu. Jeżeli nowy raport o inflacji przyniósłby prognozę istotnego obniżenia prawdopodobnej ścieżki inflacji, to RPP może dokonać jeszcze jednej redukcji w IV kwartale. Inaczej, eksperci z CASE oczekują, że do końca jej kadencji i dłużej stopy procentowe NBP pozostaną bez zmian.