Tydzień 43/2009 (19-25.10.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 42/2009 (12-18.10.2009)

• Kurs euro pokonał poziom 1,5 USD/euro. Obecnie coraz silniejsze euro może przeszkodzić Europie w wyjściu z recesji, obniżając konkurencyjność towarów strefy euro. Co prawda w połowie 2008 roku ten kurs był jeszcze wyższy (1,6 USD/euro), jednak był on korzystny dla gospodarki tej strefy, bo łagodził skutki wysokich wówczas cen ropy. W ciągu ostatnich 6 miesięcy dolar osłabił się względem euro o ponad 15%.
• PKB Wielkiej Brytanii w okresie lipiec-wrzesień skurczyło się o 0,4% co oznacza, że w trzecim kwartale Wielka Brytania nie pójdzie w ślady innych rozwiniętych gospodarek: Niemiec, Francji i Japonii i nie uda jej się wyjść z recesji po pięciu kwartałach spadków wartości PKB. Brytyjska gospodarka skurczyła się w II kwartale o 0,6%.
• PKB Słowacji skurczy się w tym roku o 5,7%, podczas gdy w 2008 gospodarka wzrosła o 6,4%. Stopa bezrobocia na Słowacji wzrosła we wrześniu do 12,45% (rok temu była na poziomie 7,54%). Rząd przewiduje wzrost bezrobocia do 13,4%.
• Rosja po raz pierwszy od 1999 r. ma deficyt budżetowy i musi go jakoś sfinansować. W tym celu w ciągu najbliższych trzech lat zamierza wyemitować obligacje na międzynarodowym rynku warte nawet 60 mld USD. Wobec korzystnego dziś klimatu wokół wschodzących rynków korzystniejsze jest dziś zaciąganie długów, niż korzystanie z własnych rezerw walutowych.
• Deficyt budżetowy w Rumunii już teraz wynosi 9,1% PKB, podczas gdy średnia dla krajów Unii Europejskiej to 6,5% PKB. Najbardziej pogłębiają go rosnące wydatki na emerytury, w rezultacie starzenia się rumuńskiego społeczeństwa. Według KE jeśli rumuński rząd nie przeprowadzi niezbędnych reform, to w 2060 r. połowa wydatków budżetowych będzie przeznaczana na świadczenia dla emerytów (obecnie co czwarty lej z państwowej kasy trafia do kieszeni emerytów).
• Dania zgodziła się na ułożenie na swoich wodach terytorialnych Gazociągu Północnego z Rosji do Niemiec. Jej zdaniem budowa Gazociągu Północnego nie będzie miała negatywnego wpływu na środowisko Morza Bałtyckiego. Jak wiadomo gazociąg Nord Stream ma przejść w pobliżu wyspy Bornholm, niedaleko miejsca, gdzie po drugiej wojnie światowej zatopiono zapasy broni chemicznej nazistowskich Niemiec. Duński koncern DONG już jakiś czas temu zamówił dostawy gazu z pierwszej nitki Gazociągu Północnego, a dwa tygodnie temu zwiększył to zamówienie i jako w ogóle pierwszy zamówił gaz z drugiej nitki Gazociągu Północnego (na jego budowę nie ogłoszono jeszcze przetargów).
• Podjęto decyzję o zarejestrowaniu w Szwajcarii spółki, która zajmie się jego budową, a potem eksploatacją serbskiego odcinak South Streem. W tej firmie 51% akcji obejmie Gazprom, a 49% serbska firma gazowa Srbijagaz. Z takim samym udziałem założona będzie spółka, która zbuduje wielki magazyn gazu. Podobne spółki zawiązano w Bułgarii, Grecji i Węgrzech jednak z 50% udziałem Gazpromu. W 2008 roku Gazprom przejął także kontrolny pakiet 51% akcji serbskiego koncernu NIS, monopolisty na serbskim rynku paliwowym. Ostatnio Serbia otrzymała od Rosji 1 mld euro kredytu.
• VW przyspiesza wykup akcji Porsche. W tym roku na zakup 49,9% akcji Porsche zamierza wydać 3,9 mld euro. Do 2011 r. VW chce zostać jedynym akcjonariuszem Porsche. Pieniądze na to przejęcie i rozwój koncernu VW zamierza zyskać z emisji nowych papierów (o wartości 10 mld euro), a w przejęciu kontroli nad Porsche pomaga mu rządowy fundusz inwestycyjny z Kataru, który nie zdecydował się na zakup polskich stoczni w Szczecinie i Gdyni...
• Arabscy inwestorzy wraz z Gazpromem wybudują w Holandii (k. Amsterdamu) magazyn na gaz z Gazociągu Północnego. Będzie to największy magazyn gazu w Europie mieszczący 4,6 mld m³ surowca - jedną trzecią rocznego zużycia Polski.
• Turcja wyraziła zgodę na prace przygotowawcze w swojej części Morza Czarnego związane z planami ułożenia tam gazociągu South Streem. W zamian Rosja zgodziła się na dostawy ropy do nowego ropociągu przez Turcję, znad Morza Czarnego do Morza Śródziemnego (jego udziałowcem jest także włoski koncern Eni, który jest wspólnikiem Gazpromu w budowie South Streem). Rosja uczestniczy też w podobnym przedsięwzięciu, jakim jest ropociąg przez Morze Czarne i Śródziemne przez Bułgarię i Grecję do centrum Europy.
• Realizując międzyrządowe zobowiązania zapowiedziano, że wkrótce francuski koncern EDF zostanie akcjonariuszem gazociągu South Stream.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

OKRES KRYZYSU EKONOMICZNEGO, CZYLI NAJLEPSZY CZAS NA INWESTYCJE STRATEGICZNE

Europa przeżywa trudny okres. Stary Kontynent w dalszym ciągu trwa w kryzysie gospodarczym i wiele wskazuje na to, że będzie on jeszcze przez jakiś czas głównym jego problemem. Jednak przed Europą piętrzą się kolejne problemy i nic nie wskazuje na to, że ich realizacja da się przesunąć na późniejszy, pokryzysowy czas. Przed unijnymi krajami staje dziś problem ochrony klimatu i redukcji gazów cieplarnianych, co będzie tematem najbliższego ONZ-owskiego szczytu w Kopenhadze. Jego realizacja będzie kosztowała duże sumy i nawet najsilniejsze kraje unijne nie kwapią się dziś z deklarowaniem środków finansowych na nowy projekt, który będzie kontynuacją protokołu z Kioto. Innym, nie mniej ważnym problemem jest zapewnienie sobie dostaw surowców energetycznych. O nowych elementach tego ważnego dla Polski problemu powiemy dziś w tym komentarzu...

Polska jest od początku przeciwna koncepcji budowy gazociągu Nord Streem po dnie Bałtyku. Nasz sprzeciw wynika z różnych przyczyn. Na pewno dominuje w nich obawa, że zmniejszy się nasze bezpieczeństwo dostaw gazu, chociaż zdajemy sobie sprawę, że praktycznie jesteśmy na wiele lat, w dużym stopniu skazani na kupowanie go z Rosji. Liczyliśmy na połączenie w tym sprzeciwie sił z innymi krajami bałtyckimi. Na Niemcy trudno jest liczyć, bo sami są zainteresowani kapitałowo w realizacji Nord Streem. Są sygnały o złagodzeniu dotychczasowego stanowiska Finlandii i jednej z republik nadbałtyckich. Najdalej poszła Dania, która zgodziła się na ułożenie na swoich wodach Gazociągu Północnego z Rosji do Niemiec. Jej zdaniem budowa Gazociągu Północnego nie będzie miała negatywnego wpływu na środowisko Morza Bałtyckiego. Jak wiadomo gazociąg Nord Stream ma przejść w pobliżu wyspy Bornholm, niedaleko miejsca, gdzie po drugiej wojnie światowej zatopiono zapasy broni chemicznej nazistowskich Niemiec. Duński koncern DONG już jakiś czas temu zamówił dostawy gazu z pierwszej nitki Gazociągu Północnego, a dwa tygodnie temu zwiększył to zamówienie i jako pierwszy zamówił gaz z drugiej nitki Gazociągu Północnego (na jego budowę nie ogłoszono jeszcze przetargów)...

W Rosji trwa budowa lądowej części tego gazociągu, a w Niemczech wzdłuż naszej granicy ruszyła budowa lądowej odnogi Gazociągu Północnego - magistrali OPAL. Jest to najważniejsza lądowa odnoga Gazociągu Północnego, który omijając dotychczasowe rury tranzytowe przez Polskę i inne państwa Europy Środkowej ma przesyłać 35 mld m³ gazu rocznie, a więc niemal tyle, ile płynie dziś tranzytowym gazociągiem jamalskim przez Polskę. Będzie on doprowadzony go granicy z Czechami, gdzie połączony zostanie z systemem czeskich rurociągów tak, by mógł dostarczać gaz także do Czech i na Słowację... Będzie też budowana druga odnoga Nord Streem-u, którą na Zachód popłynie 25 mld m³ gazu rocznie.

Skierowaną na Zachód odnogę będą obowiązywać przepisy o wolnej konkurencji, natomiast Opal został zwolniony przez niemiecki rząd z obowiązku zachowania konkurencji przy tranzycie gazu co oznacza, że inwestorom będzie się bardziej opłacać przesyłać gaz rurą OPAL np. do Polski, Czech i na Słowację niż na rynek niemiecki. Nord Streem i Opal mają być gotowe za dwa lata.

Jednak realizacja tej podwodnej magistrali stawia pod znakiem zapytania budowę gazoportu w Świnoujściu. Jej rury będą ułożone na dnie morza w poprzek toru wodnego do polskich portów, co ograniczy wielkość statków płynących np. ze skroplonym gazem. Nasze dotychczasowe interwencje w Rosji, Danii i w Niemczech, że narusza to nasze interesy związane z planowanym gazoportem nie dały żadnego skutku...