Wyniki TFI i funduszy inwestycyjnych I-VI 2009

Przeczytaj także: Wyniki TFI i funduszy inwestycyjnych 2008

Zgodnie z ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. 2004, Nr 46, poz. 1546) fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, (w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego) proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych. Obowiązujący w Polsce stan prawny umożliwia tworzenie otwartych funduszy inwestycyjnych, specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych. Fundusze inwestycyjne mogą prowadzić działalność jako pojedyncze podmioty oraz w formie umbrella funds, tworząc subfundusze. Subfundusze nie posiadają osobowości prawnej, różnią się w szczególności tym, że każdy z nich może stosować inną politykę inwestycyjną. Zobowiązania związane z działalnością subfunduszu obciążają tylko część aktywów funduszu inwestycyjnego przypisaną subfunduszowi, dotyczy to również egzekucji wierzytelności.

Fundusze inwestycyjne otwarte emitują jednostki uczestnictwa, które reprezentują jednakowe prawa majątkowe. Fundusze te charakteryzują się największą dostępnością dla uczestników a równocześnie największymi prawnymi ograniczeniami inwestycyjnymi, stosują one politykę inwestycyjną, której celem jest minimalizowanie poziomu ryzyka inwestycyjnego. Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte są szczególnym rodzajem inwestycyjnych funduszy otwartych. Statut tego typu funduszy może ograniczać ich otwartość, stanowiąc, że uczestnikami mogą być wyłącznie wskazane podmioty lub spełniające statutowe warunki. Statut funduszu specjalistycznego otwartego może określać warunki, w jakich uczestnik może żądać odkupienia jednostek uczestnictwa przez fundusz, w tym w szczególności termin, w którym uczestnik powinien zgłosić zamiar odkupienia jednostek uczestnictwa lub termin, w którym nastąpi wypłata kwoty z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa. Rozwiązanie to pozwala na stworzenie funduszu inwestycyjnego adresowanego np. wyłącznie do osób fizycznych o określonej zasobności portfela, osób prawnych, podmiotów z danej grupy kapitałowej. W przypadku specjalistycznego funduszu otwartego, którego uczestnikami są jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej lub osoby fizyczne, które dokonają jednorazowej wpłaty do funduszu w wysokości równowartości w złotych co najmniej 40 000 EUR, fundusz może stosować zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszu inwestycyjnego zamkniętego.

W funduszu inwestycyjnym otwartym uczestnicy nie mają żadnego wpływu na działalność funduszu, w specjalistycznym funduszu inwestycyjnym otwartym uczestnicy mogą utworzyć radę inwestorów. Organ ten ma za zadanie kontrolę realizacji celu inwestycyjnego funduszu, polityki inwestycyjnej oraz stosowania ograniczeń inwestycyjnych. Fundusze inwestycyjne otwarte i specjalistyczne różnią się między sobą sposobem pobierania opłat manipulacyjnych (związanych z nabywaniem i odkupywaniem jednostek uczestnictwa), lub opłatami obciążającymi aktywa funduszu (na ogół są to opłaty dla towarzystwa za zarządzanie). Kategorie zbywanych przez fundusz jednostek uczestnictwa powinny być określone w statucie funduszu.

Fundusze inwestycyjne zamknięte mają znacznie większe możliwości inwestycyjne od funduszy typu otwartego. Mogą między innymi lokować środki finansowe w waluty, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, niektóre towary giełdowe w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych, wierzytelności, nieruchomości, prawo własności lub współwłasności statków morskich i inne. W funduszu tego typu działa rada inwestorów lub zgromadzenie inwestorów. Fundusze zamknięte emitują certyfikaty inwestycyjne będące papierami wartościowymi.

Według stanu na 30 czerwca 2009 r. funkcjonowało 97 otwartych funduszy inwestycyjnych, tj. o 8 mniej niż przed rokiem, gdyż w drugiej połowie 2008 r. zlikwidowano 4 i w pierwszej połowie br. kolejne 4 fundusze inwestycyjne otwarte. Od czerwca 2008 r. do czerwca 2009 r. powstało 6 nowych funduszy specjalistycznych otwartych, w tym 2 w ciągu pierwszych sześciu miesięcy br. Największy wzrost liczebny odnotowano w grupie funduszy inwestycyjnych zamkniętych; między czerwcem a grudniem 2008 r. ich liczba wzrosła ze 135 do 174, zaś w pierwszej połowie br. do 208 (łącznie o 73).