Tydzień 47/2009 (16-22.11.2009)

Przeczytaj także: Tydzień 46/2009 (09-15.11.2009)

• Według OECD w tym roku polska gospodarka urośnie o 1,4%, w 2010 r. o 2,5%, a w 2011 rok później o 3,1%. Prognozy innych instytucji na 2009 rok wahają się obecnie od 1% (MFW, KE) do 1,8 % PKB (Bank of America Merrill Lynch) na 2010 rok od 1,2% (Bank Światowy) do 3,5% PKB (BofAML) na 2010 r.
• Po 13 miesiącach wyhamował spadek produkcji przemysłowej. W październiku firmy sprzedały towary i usługi za wartość mniejszą tylko o 1,2% r/r. Jeśli w kolejnych miesiącach produkcja nie spadnie, to możliwy jest nawet wzrost PKB w IV kw. nawet powyżej 2%. W porównaniu z sytuacją sprzed roku wartość produkcji wzrosła w 15 branżach przemysłowych, a spadła w 19.
• Będzie nowa ustawa (jeszcze w tym roku), która pozwoli udzielenie ZUS nieoprocentowanej pożyczki w wysokości maksymalnie 5,5 mld zł (limit na ten rok), by załatać dziurę w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
• Według analityków MFW, w 2010 roku dług publiczny zbliży się do konstytucyjnego progu ostrożnościowego i wyniesie 54,8%, natomiast zgodnie z planami Ministerstwa Finansów w latach 2010-12 relacja długu do PKB będzie utrzymywać się w granicy 54,5-54,8 % PKB. Według agencji Moody's w 2010 r. dług ten osiągnie poziom 57,2% PKB.
• Polska zlekceważyła kolejne ostrzeżenia Komisji Europejskiej i ta podjęła decyzję, że pozywa Polskę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie tzw. „złotych akcji”, które miały zachować kontrolę państwa nad firmami ważnymi dla państwa (chodzi tu o instalacje - gazociągowe, linie elektroenergetyczne, magazyny ropy). Tam przegramy, więc rząd przygotowuje nowy projekt ustawy, w wyniku którego powstanie lista instalacji specjalnego znaczenia (np. gazociągów, linii elektroenergetycznych, magazynów ropy, terminali LNG itp.), nazywanych w projekcie ustawy "infrastrukturą krytyczną". I w nich skarb państwa jako udziałowiec będzie mógł blokować niektóre decyzje, np. o rozwiązaniu spółki, zbyciu lub wydzierżawieniu przedsiębiorstwa lub zaniechania eksploatacji składnika mienia.
• W pierwszych trzech kwartałach br. napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Polski wyniósł 4,8 mld euro i jest to o około 40 % mniej niż w tym samym okresie przed rokiem. W ubiegłym roku napływ BIZ do Polski wyniósł ok. 12 mld euro, a rok wcześniej 16,6 mld euro.
• Od przyjęcia unijnego pakietu pakietu energetyczno-klimatycznego mija niemal rok. Jego realizacja wymaga zainwestowania ponad 100 mld złotych w odnawialne źródła energii. Polska będzie musiała do 2020 r. zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do 1990 r. i poprawić o 20% efektywność energetyczną. Najważniejszym wyzwaniem będzie jednak produkcja do 2020 r. 15% energii z odnawialnych źródeł. Po raz pierwszy w tym roku moc oddawanych do użytku farm wiatrowych przekroczy 250 MW, jednak od przyszłego roku powinniśmy oddawać aż 1000 MW.
• Czeski koncern energetyczny CEZ i niemiecki RWE są zainteresowane zakupem 67% akcji firmy energetycznej Enea. Sprzedaż akcji Enei miała być największą w tym roku zaplanowaną przez rząd prywatyzacją (wartość transakcji jest szacowana na 6-10 mld zł).
• Polska Grupa Energetyczna i Electricite de France podpisały memorandum o współpracy w zakresie energii jądrowej. W wyniku jego realizacji ma powstać pierwsza elektrownia atomowa w Polsce. Wykorzystane w niej będą reaktory jądrowe w technologii EPR (European Pressurized Reactor) czyli reaktory jądrowe trzeciej generacji (francuskiej firmy AREVA). W ewentualnej spółce PGE chce mieć 51% udziałów.
• W październiku po raz pierwszy od 13 miesięcy wzrosła liczba wyprodukowanych samochodów osobowych, a wzrost ten wyniósł 16,9 % r/r.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

POLITYKA, czyli przede wszystkim SZTUKA CELOWEGO I SKUTECZNEGO DZIAŁANIA

Różnie definiuje się politykę i polityczną działalność. Na szczeblu krajowym na pewno trzeba być w tej działalności skutecznym w osiąganiu celów uznanych za sensowne ze społecznego punktu widzenia. Jednak wydaje się, że u podstaw tej działalności jest zawsze zdolność do realistycznego oceniania warunków istniejących w szeroko rozumianym otoczeniu oraz zdolność prognozowania zmian w nim. Należy do niej także umiejętność prawidłowego znajdywania w tym otoczeniu miejsca dla siebie i takiego wpływania na zmiany w tym otoczeniu, by było ono jak najkorzystniejsze dla posiadanych atutów i realizowanych celów. Jeśli spojrzeć na polską politykę w sprawie zagwarantowania sobie strategicznych dostaw surowców energetycznych (ropy, gazu i energii elektrycznej), to rodzą się liczne wątpliwości... Zastanawiająca jest przede wszystkim polityka bieżąca, bo decydujące negocjacje z Rosją w sprawie dostaw ropy i gazu na 2010 rok mają miejsce w IV kwartale, gdy praktycznie mamy przysłowiowy „nóż na gardle”. Ale po kolei...

Nie trzeba być zawodowym negocjatorem aby rozumieć, że rozmawiając o kontraktach na 2-3 miesiące przed początkiem dostaw, Rosja zyskuje wyraźną przewagę w negocjacjach. Trudno wówczas mówić o możliwym „ugraniu” czegoś istotnego, bo to właściwie nasz wschodni sąsiad praktycznie wyznacza obszar negocjacji oraz margines, w którym można rozmawiać o warunkach ugody-kontraktu. Dlatego właśnie z tego punku widzenia należy spoglądać na wyniki ostatnich negocjacji, a więc na przedłużenie aż do 2037 gwarancji dostaw, na zwiększenie wielkości rocznych dostaw, na warunki cenowe oraz koszty tranzytowe. Także z tego punktu widzenia należy oceniać warunki dotyczące przekształceń w akcjonariacie firmy, która na terenie Polski jest właścicielem gazociągu (chodzi tu o wyeliminowanie GasTrading z pozycji udziałowca, który posiada 4% udziałów w EuRoPolGazie, bo pozostałą część posiadają Gazprom i PGNiG po 48%). Nie inaczej też będzie w najbliższych dniach, kiedy będzie finalizowany kontrakt w sprawie dostaw ropy dla PKN Orlen i Lotos-u. W tym przypadku partnerami będą co prawda zarejestrowane w Szwajcarii firmy pośredniczące, ale ropa będzie z Rosji...

W komentarzach niesłusznie pomija się pozornie tylko drobny szczegół, a są nim zapowiedziane negocjacje w sprawie budowy połączenia sieci energetycznych. Nowym elementem jest tu projekt budowy elektrowni atomowej w Kaliningradzie, co wobec zejścia na dalszy plan budowy takiej elektrowni przez republiki nadbałtyckie i Polskę, oraz przy zachęcie przez Rosję zagranicznych inwestorów (także polskich) świadczy, że i my nieco zmieniamy swoją politykę w tym zakresie (przedstawiciele poprzedniego rządu także możliwością wejścia na polski rynek taniej energii elektrycznej z Rosji tłumaczyli swoje wątpliwości i praktycznie sprzeciw wobec mostu energetycznego z Litwą).

W mojej ocenie nie ulega wątpliwości, że zaspokojenie naszych potrzeb energetycznych będzie trudne do zrealizowania, jeśli będziemy działali jak dotąd, w pojedynkę. Uważam też, że za niezbędne przeanalizowanie zdarzeń w ostatnich miesiącach, które obrazują zmieniającą się sytuację w Europie w stosunku do inwestycji Nord Streem oraz South Streem. Po pozytywnej decyzji Danii, Finlandii i Szwecji gazociąg po dnie Bałtyku omijający Polskę, Białoruś i Ukrainę jest faktem, dostawy będą szły nie tylko do Niemiec, ale i innych krajów (w tym do Czech...). Właścicielami tego rurociągu są dziś Gazprom, ale też niemieckie koncerny E.On-Ruhrgas i BASF (po 20%) oraz holenderski Gasunie (9%), a dołączyć do nich chce również francuski Gas de France (GDF) Suez. Konsultantami inwestorów są tacy potentaci na europejskim rynku jak Societe Generale, ABN Amro i Commerzbank... Nord Stream będzie się składał z dwóch nitek o długości 1220 km i zdolności transportowej po 27,5 mld m³ gazu rocznie (pierwsza nitka powinna być oddana do eksploatacji w końcu 2011 roku, a druga - w 2012 roku).

Drugi, tym razem rosyjsko-włoski projekt South Streem też jest już dopięty organizacyjnie włącznie z umowami ze Słowacją, Słowenią, Austrią i Węgrami.

Warto więc teraz spojrzeć na mapę i trasę przebiegu obu gazociągów i wyciągnąć z tego wszystkie wnioski biznesowe. Sprawa wydaje się jeszcze bardziej warta zastanowienia, jeśli dodamy, że kilka dni temu w trakcie przygotowań do szczytu Unia-Rosja w Sztokholmie, UE i Rosja podpisały memorandum o "mechanizmie wczesnego ostrzegania" przed kryzysami dostaw gazu, ropy naftowej i elektryczności....