Rehabilitacja zawodowa: co finansują powiaty?

Przeczytaj także: Aktywność zawodowa niepełnosprawnych wg Lewiatana

• bark informacji o środkach. Instytucje dysponujące środkami skarżą się na brak zainteresowania pracodawców środkami. Jednakże brak jest jakiejkolwiek informacji o dostępności tych środków oraz gdzie pracodawcy mogą się o nią ubiegać. Wiele powiatów odmawia udzielenia telefonicznej informacji o środkach, zasłaniając się „tajemnicą”.
• brak transparentności w procesie decyzyjnym. Decyzje o przyznaniu środków w dużym stopniu uzależnione są od subiektywnej oceny opiniującego wniosek pracownika podległego Staroście lub Prezydentowi Miasta. Stwarzają więc okazję do zachowań korupcyjnych i dlatego często są kwestionowane przez pracodawców.
• brak centralnego nadzoru. Obecnie ani Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ani Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych nie ma wpływu na wydatkowanie środków na zadania zakresu rehabilitacji zawodowej. Brakuje informacji o tym czy i jak są one wydawane, czy są dysponowane w sposób zgodny z prawem. Nadzór nad nimi może odbywać się jedynie w trybie doraźnych kontroli, a więc wtedy, gdy nieprawidłowości już zaistnieją.

Propozycje POPON

Dążąc do zapewnienia jasności, przejrzystości i skuteczności przepisów regulujących udzielanie pomocy na rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych, Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych proponuje, aby:

• pomoc publiczna udzielana w ramach Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (art. 26 ust.1, art. 26d, art. 26e, art. 41) była zawsze dostępna dla każdego pracodawcy spełniającego wymagania zapisane w rozporządzeniu. Byłoby to możliwe kosztem obniżenia poziomu jednostkowego wsparcia.
• udzielanie pomocy nie było uzależnione od subiektywnej oceny zasadności wniosku dokonywanej przez urzędnika, ale od spełnienia wymagań postawionych przez rozporządzenie.
• rozporządzenia regulujące udzielanie pomocy publicznej w ramach Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (art. 26 ust.1, art. 26d, art. 26e, art. 41) gwarantowały minimalny, procentowy poziom środki, jaki Rady Powiatów i Miast na prawach powiatów przeznaczać mogą na rehabilitację zawodową.
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych miał nadzór nad bieżącym udzielaniem pomocy, poprzez wdrożenie elektronicznego nadzoru nad tym procesem.
• rozporządzenia regulujące udzielanie pomocy publicznej w ramach Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (art. 26 ust.1, art. 26d, art. 26e, art. 41) nakładały obowiązek promocji tych zadań.
• zasady aplikowania o pomoc były uproszczone oraz nie dawały samorządom możliwości nakładania na pracodawców dodatkowych wymagań formalnych. Wymaga to zmian w rozporządzeniach regulujących udzielanie pomocy publicznej w ramach Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (art. 26 ust.1, art. 26d, art. 26e, art. 41).

Podsumowanie

Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, badając dostępność środków na rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych, sformułowała konieczność dokonania zmian w obecnym stanie prawnym.

Zebrane dane pokazują, że pracodawcy mają w poważny sposób ograniczony dostęp do środków na rehabilitacje zawodową. Większość powiatów nie przeznacza środków na adaptację stanowisk pracy do wymagań osób niepełnosprawnych, refundację asystenta osoby niepełnosprawnej oraz szkolenia osób niepełnosprawnych u pracodawcy. Część powiatów w ogóle nie daje pracodawcom możliwości skorzystania ze środków na jakiekolwiek cele związane z zatrudnieniem niepełnosprawnych.

Jedyne działanie, które jest skutecznie realizowane w przeważającej liczbie powiatów, które udzieliły informacji, to refundacja kosztów wyposażenia nowotworzonego stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych. Zaledwie kilka powiatów jest w stanie tak gospodarować środkami, aby pracodawcy mieli możliwość skorzystania z pomocy nie tylko na początku roku budżetowego. Brakuje informacji o tym gdzie, kiedy i na jakich zasadach pracodawcy mogą się ubiegać o środki na rehabilitację zawodową niepełnosprawnych.

Niezbędne są takie zmiany w przepisach wykonawczych, które będą regulowały udzielanie pomocy na rehabilitację zawodową oraz które usprawnią działanie tych narzędzi i sprawią, że zaczną one przynosić realne, oczekiwane społecznie efekty - podsumowują eksperci.