Tydzień 17/2004 (19-25.04.2004)

• Potwierdzają się dobre wyniki w handlu zagranicznym. W styczniu i lutym wyeksportowano za granicę towary warte 7,1mld euro (jest to wzrost o 2,7%, a w 2003 roku za pierwsze dwa miesiące wyniósł on ponad 9%), a import wyniósł 8,9mld euro (jest to wzrost o 0,1%, podczas gdy w zeszłym roku wzrósł o 3,2%). Deficyt handlowy zmniejszył się o 200 mln euro w stosunku do 2003 roku (wyniósł 1,8mld euro). Naszym największym partnerem handlowym są Niemcy (34% udziału w eksporcie, 24% w imporcie), z którymi mamy nadwyżkę 300 mln euro. Drugim polskim rynkiem eksportowym jest Francja, a trzecim Italia.
• Według Ministerstwa Skarbu Państwa, udziały i akcje skarbu państwa w 2002 roku wyceniono na ponad 82mld zł, wartość gruntów to ponad 206mld zł, a budynki i budowle (w tym m.in. mosty i drogi) szacuje się na ponad 152,5mld zł.
• Według Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych (PAIIZ) zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce wyniosły w 2003 roku 6,42mld USD (to wzrost o 360 mln USD w porównaniu z rokiem 2002). Rządowy program zakłada, że w 2004 roku ich wartość wyniesie 8mld USD. Pozytywny trend w roku 2003 to wzrost do 51% inwestycji typu greenfild, czyli inwestycje od podstaw (w 2002 roku stanowiły one 37% wszystkich zagranicznych inwestycji).
• W budżecie 2004 roku Sejm przyjął deficyt na poziomie 45,3mld zł. Według MF przyszłoroczny deficyt budżetowy winien być niższy niż zakładane 38,8mld zł. "To mniej, niż zapisano w średnioterminowej strategii finansów publicznych.
• Według GUS produkcja przemysłowa w marcu wzrosła o 17,3% m/m i o 23,8% r/r, natomiast w lutym wzrosła o 2,0% m/m i o 18,3% r/r.
• Polska systematycznie spłaca swoje zobowiązania zagraniczne. MF zapłaciło w marcu 2004 roku 107,6mln USD i 146,8mln euro odsetek od długu zagranicznego oraz 388,1mln USD i 418,2mln euro spłaty kapitałowej. Płatności odsetkowe dotyczyły głównie kredytów zagranicznych oraz obligacji skarbowych RP wyemitowanych za granicą.
• Według Głównego Urzędu Statystycznego w marcu sprzedaż detaliczna wzrosła o 20,7% r/r i o 21.2% m/m. Ten wzrost częściowo związany był ze zwiększeniem się sprzedaży samochodów, ubrań oraz żywności, wywołanym zbliżającym się wejściem do Unii. Dane o sprzedaży detalicznej, w połączeniu z informacjami o szybkim wzroście produkcji przemysłowej, zwiększają szansę, że tempo wzrostu gospodarczego osiągnie w pierwszym kwartale poziom zbliżony do 6%. Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów z grona 10 państw, które wejdą w maju do Unii. Jednak ożywienie w gospodarce, jak na razie nie przekłada się na poprawę sytuacji na rynku pracy. W marcu stopa bezrobocia obniżyła się do 20,5% z 20,6% w lutym, a bez pracy pozostawało 3,27 mln osób.
• Ustawa górnicza umorzyła publicznoprawne zobowiązania górnictwa (podatki oraz zaległości wobec ZUS, instytucji parabudżetowych i funduszy ekologicznych) w wysokości ponad 2,8mld zł. Spowodowało to zmniejszenie się długów z ponad 4,5mld zł do ok. 2,3mld zł w końcu ubiegłego roku. Z tej kwoty ponad 0,8mld zł to zaległości firm w upadłości lub likwidacji, a więc praktycznie nie do ściągnięcia. Ubiegły rok śląskie górnictwo zakończyło zyskiem netto przekraczającym 9,3mld zł (rok wcześniej branża miała 635,6mln zł straty). Obecna poprawa sytuacji płatniczej górnictwa jest także, oprócz oddłużenia, efektem wzrostu cen i zwiększonej sprzedaży węgla, wynikającej z dobrej koniunktury na rynkach wewnętrznym i zagranicznym.
• Grupa PZU już od dwóch lat jest obecna na Litwie (ma większościowy pakiet akcji Lindry w firmach UAB DK Lindra i UAB Lindra Gyvybes Draudimas). Dotąd posiadała 10% udziału w litewskim rynku ubezpieczeniowym. Teraz zakupiła 100% udziałów w towarzystwach ubezpieczeniowych Nord/LB (majątkowej - Nord/LB Draudimas oraz życiowej - Nord/LB Gyvybes Draudimas) i w ten sposób zwiększyła swój udział w litewskim rynku ubezpieczeniowym do ok. 16%, co daje jej trzecie miejsce na rynku litewskim. PZU planuje pełną integrację biznesową wszystkich czterech firm na Litwie do grudnia 2004 roku. Dalsze plany rozwojowe Grupy PZU są związane z ekspansją na rynki krajów regionu nadbałtyckiego, na Ukrainę oraz do innych krajów Europy Centralnej i Wschodniej.
• Rosną ceny stali na rynkach światowych, rosną także na rynku polskim. Ceny wyrobów hutniczych w pierwszym kwartale wzrosły o ok. 51%. Wywołało to także wzrost cen koksu i węgla koksującego. Jastrzębska Spółka Węglowa (to największy producent węgla koksującego w Europie) podwyższyła ceny o 19%, koks zdrożał średnio o 24%. Hinduski koncern LNM (nowy właściciel Koksowni Zdzieszowice), wykorzystując ogromny popyt na koks, ostatnio zdecydowanie podniósł ceny koksu na eksport. Także Koksownia Przyjaźń w Dąbrowie Górniczej od grudnia 2003 roku do marca 2004 roku zwiększyła ceny (o ok. 38%) i sprzedaje dziś koks metalurgiczny w cenie nieco ponad 500 zł za tonę w kraju i ponad 600 zł w eksporcie. Najbardziej cierpią klienci indywidualni, bo w składach opałowych cena koksu (tzw. orzecha) wzrosła z 563 zł do 909 zł.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

CO ZOSTAŁO PO HAŚLE J.M. ROKITY: NICEA ALBO ŚMIERĆ

Zbliża się 1 maja - dzień, w którym Unia Europejska stanie się wspólnotą 25 europejskich krajów. Przed nami spektakularna uroczystość, lecz za nami kilka nie do końca rozwiązanych spraw. Jedną z nich jest brak unijnej konstytucji. Minęło już nieco czasu od unijnego szczytu, na którym upadła koncepcja konstytucji przygotowanej przez Konwent. Pozostają pytania:

• czy Unia może funkcjonować bez takiego podstawowego aktu prawnego oraz
• czy dzisiaj są podstawy, by sądzić, że jest realna szansa przyjęcia kompromisowego rozwiązania.

Odpowiedź na pierwsze pytanie jest prosta. Z całą pewnością konstytucja jest Unii niezbędna, bo jak pokazują to ostatnie przykłady muszą być ustalone jasne, precyzyjne i konkretne reguły gry wewnątrz UE zaakceptowane przez wszystkich.

Odpowiedź na drugie pytanie jest znacznie trudniejsza. Od początku zdecydowanie broniliśmy systemu podejmowania decyzji w Radzie UE przyjętego w 2000 roku w Nicei, sprzeciwiając się zaproponowanej w projekcie konstytucji metodzie podwójnej większości. System zaproponowany przez Konwent wzmacniał pozycję dużych krajów UE i zakładał, że decyzje będą zapadały przy poparciu co najmniej połowy państw, zamieszkanych przez 60% ludności Unii. W tym sprzeciwie mieliśmy wtedy za partnera Hiszpanię. Jednak po ostatnich wyborach, nowy hiszpański rząd wycofał się z tego stanowiska.
Zostaliśmy sami.

Polska osamotniona w tym sprzeciwie od kilku tygodni daje sygnały, że jest zainteresowana kompromisem. Hasło do zmian dał prezydent A. Kwaśniewski, który już sławne powiedzenie J.M. Rokity "Nicea albo śmierć" próbuje teraz zastąpić przez "Silna Polska w silnej Europie". Inicjatywa kompromisowa jest nam potrzebna, bo dotychczasowa postawa zaszkodziła wizerunkowi Polski. Jesteśmy też w tej sprawie osamotnieni i poróżnieni z sąsiadami, którzy powinni być naszymi sojusznikami i z którymi na dobrej współpracy winno nam zależeć.

Przewodniczący Konwentu Europejskiego Valery Giscard d'Estaing w ostatnich tygodniach był w Warszawie, Madrycie i kilku innych stolicach "25". Ujawnił też brytyjskiemu dziennikowi "Financial Times", że Polska i Hiszpania zgodziły się na kompromisowy system głosowania w Radzie UE. Uważa on, że otwiera to drogę do zakończenia sporu w sprawie unijnej konstytucji. Z jego wypowiedzi wynika, że zaraz po wejściu w życie traktatu konstytucyjnego, Rada Unii Europejskiej podejmowałaby decyzje systemem podwójnej większości. Jednak warunkiem zatwierdzenia prawa europejskiego byłaby aprobata połowy krajów członkowskich zamieszkanych przez 2/3 ludności Wspólnoty. Do 2012 roku Polska, Hiszpania oraz inne kraje mogłyby w szczególnych przypadkach powołać się na "żywotny interes narodowy" i wówczas głosowanie byłoby przeprowadzone wedle systemu nicejskiego. To odstępstwo od reguły mogłoby być stosowane tylko wówczas, gdyby dana decyzja Rady UE miała spowodować poważne szkody gospodarce danego kraju.

Pojawiają się też informacje, że coraz więcej rządów zamierza projekt unijnej konstytucji poddać ocenie przez głosowanie w ogólnokrajowym referendum.