Tydzień 17/2004 (19-25.04.2004)

• Według Eurostatu PKB krajów strefy euro w IV kwartale 2003 roku wzrósł o 0,3% kw/kw i o 0,6% r/r, a w III kwartale 2003 wzrost ten wyniósł 0,4% kw/kw i 0,3% r/r. W krajach "15" Unii Europejskiej w IV kwartale 2003 roku PKB wzrósł o 0,4% kw/kw i o 0,9% r/r, a w III kwartale wzrost ten wyniósł 0,4% kw/kw i 0,5% r/r.
• Wobec nasilającej się krytyki Paktu Stabilizacyjnego i coraz to nowszych propozycji zmian w nim głos zabrał Prezes Europejskiego Banku Centralnego (ECB) Jean Claude Trichet. Opowiedział się on za koniecznością utrzymania paktu twierdząc, że "jest nieodzowny dla prawidłowego funkcjonowania Europejskiej Unii Monetarnej (EMU)".
• Zgromadzenie 61 gubernatorów tworzących Radę Gubernatorów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) wybrało Francuza J. Lemierre na drugą kadencję, na stanowisko prezesa.
• Według Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej - Eurostat w lutym nadwyżka handlowa krajów strefy euro wyniosła 5,4mld euro, wobec 1,8mld euro w styczniu.
• Wiele wskazuje na to, że w zamian za rozszerzenie umowy handlowej z Unią Europejską na jej 10 nowych członków, Rosja może zyskać poparcie Unii dla swych starań o wstąpienie do Światowej Organizacji Handlu (WTO). Rosja od kilku lat stara się wejść do WTO, lecz przeciwna temu jest przede wszystkim Unia. Główną przeszkodą jest rosyjska energetyka, a przede wszystkim polityka cenowa na rosyjskim rynku gazu (na rynku wewnętrznym sprzedawany jest on poniżej kosztów własnych). Państwa Unii dotychczas warunkowały swoją zgodę na wstąpienie Rosji do WTO, zliberalizowaniem tego rynku, podniesieniem cen do poziomu światowego i zlikwidowaniem monopolu Gazpromu.
• W marcu inflacja (CPI) spadła w Wielkiej Brytanii do 1,1% r/r. To najniższy poziom od połowy 2003 roku. W lutym inflacja wyniosła 1,3% r/r i 0,3% m/m. Bank Anglii utrzymuje stopę inflacji w przedziale 1%-3%.
• Umowę o Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej podpisali 19 września 2003 roku w Jałcie prezydenci Rosji Władimir Putin, Ukrainy Leonid Kuczma, Białorusi Aleksandr Łukaszenka i Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew. Rosja zakończyła procedurę ratyfikacyjną tego traktatu.
• W Niemczech nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa Bundesbanku. Będzie nim Axel Weber, profesor gospodarki światowej na uniwersytecie w Kolonii i członek niezależnej rady ekspertów doradzającej rządowi Niemiec w sprawach ekonomicznych. Jego poprzednik Ernst Welteke podał się do dymisji wskutek podejrzenia o nadużycia urzędu i korupcji. Kandydaturę Webera musi teraz zatwierdzić rząd Niemiec i zarząd Bundesbanku.
• Koncern Alstomem był przez lata wizytówką francuskiego przemysłu (pociągi TGV, statki, turbiny energetyczne). Tylko we Francji zatrudnia 30 tys. osób. Rząd przedstawił plan uratowania koncernu od bankructwa (jego koszt 4,7mld euro). Koncern ma otrzymać pomoc publiczną i zawrzeć ugodę z bankami. Ma też otrzymać nowe kredyty. Komisja Europejska ma w maju wypowiedzieć się na temat zgodności tej pomocy z regulacjami unijnymi.
• Jeszcze niedawno rosyjski koncern Jukos był typowany na światowego potentata naftowego. Dziś grozi mu bankructwo. Jego twórca M. Chodorkowski jest w więzieniu, Ministerstwo ds. Służb Podatkowych zażądało od koncernu zwrotu niezapłaconych podatków, a ich sumę wyliczono na ok. 3,5mld USD. Teraz moskiewski sąd zakazał koncernowi sprzedaży aktywów. Problemem jest też dotąd nierozstrzygnięty "rozwód" Jukosa z Sibineftem. Obie spółki nie doszły do porozumienia w sprawie rozwiązania dokonanej w połowie ubiegłego roku fuzji.
• Mamy poważny europejski spór. O przejęcie kontroli nad Hutą Częstochowa walczy dwóch inwestorów - światowy potentat stalowy Grupa LNM i Związek Przemysłowy Donbasu (ZPD). Pierwszą rundę wygrał LNM, jednak MSP zdecydowało o zawieszeniu przetargu na wybór inwestora dla Huty do czasu wyjaśnienia przez Komisję Europejską, czy jej restrukturyzacja była związana z równoczesnym udzieleniem niedozwolonej, pomocy publicznej, co naruszałoby ustalenia Polski z Unią (w 2002 roku Polska doszła do porozumienia z Unią, iż Huta zbankrutuje). Jednak dzięki przeprowadzonemu programowi naprawczemu, wyjątkowo dobrej koniunkturze na rynku stalowym i dobremu zarządzaniu, firma funkcjonuje, z powodzeniem prowadzi działalność. Bruksela 7 maja rozpocznie procedurę wyjaśniającą, czy program naprawy huty nie zawierał niedozwolonej pomocy. Jeśli potwierdzą się unijne podejrzenia, to czekają nas sankcje finansowe (zwrot udzielonej hucie pomocy publicznej). Lecz obaj inwestorzy starający się o kupno majątku Huty zgłosili gotowość zapłacenia kar pieniężnych i chcą kupić hutę już teraz. Jednak taka sprzedaż naraziłaby nas na konsekwencje polityczne, bo nie dotrzymalibyśmy zapisów traktatu akcesyjnego. A więc chyba upadłość...

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

"NRD" CZTERNAŚCIE LAT PÓŹNIEJ, CZYLI CO DALEJ ZE WSCHODNIMI LANDAMI NIEMIEC

Już czternaście lat trwa przebudowa wschodnioniemieckich landów - dawnego NRD, obszaru wielkości jednej trzeciej Polski, a zamieszkałego przez 17 milionów obywateli. Ten proces kosztował dotąd niemiecką gospodarkę 1,25bln euro. Skutki są jednak dalekie od oczekiwań i prognoz rządu kanclerza Kohla w chwili zjednoczenia. Dziś bezrobocie sięga 20%, gospodarka we wschodnich landach od lat rozwija się wolniej niż na zachodzie, a koszty zjednoczenia wynoszą nadal rocznie ok. 4% PKB zachodniej części Niemiec. Według opinii prestiżowego monachijskiego IFO, wschodnie landy żyją w 43% z pomocy płynącej z zachodnich landów. Ponieważ wzrost gospodarczy jest znacznie niższy, rozwój wschodnich landów odbywa się kosztem obniżenia możliwości rozwojowych zachodu. To, co irytuje opinię publiczną zachodnich landów to informacja, że zdecydowaną większość pomocy po zjednoczeniu wydano na konsumpcję i świadczenia socjalne.

Dziś już bez osłonek mówi się, że obecna "słabość koniunkturalna niemieckiej gospodarki jest w dwu trzecich bezpośrednią lub pośrednią konsekwencją transferu środków z zachodu na wschód". Raporty i opinie ekspertów nie pozostawiają wątpliwości, taki stan nie może trwać w nieskończoność.

Prognozy na przyszłość też są coraz gorsze. Ekonomiści ostrzegają przed katastrofą gospodarczą we wschodnich landach. W ubiegłym roku, co czwarta upadająca firma niemiecka, miała siedzibę we wschodnich landach. Wiele nowopowstałych filii zachodnioniemieckich firm przemysłowych działających na wschodzie przynosi straty. Ludzie zarabiają tu o ponad 20% mniej, pracują więcej i są niezadowoleni z braku perspektyw. Młode pokolenie nie czeka na cud, masowo wyjeżdża na zachód. Przewiduje się, że jeśli nic się nie zmieni, to za 15 - 20 lat liczba mieszkańców zmniejszy się o 30%.

By zaradzić tym niekorzystnym procesom niemiecki rząd zamierza zmienić sposób wykorzystania 159mld euro przeznaczonych na subwencje dla wschodnich landów do 2019 roku. Planuje tworzenie specjalnych stref gospodarczych, które mają być kołem napędowym obszaru dawnego NRD.