Zatrudnienie niepełnosprawnych 1993-2009

Przeczytaj także: Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. O co musi zadbać firma?

Dane EZON wskazują na malejące zatrudnienie osób ze szczególnymi schorzeniami na chronionym rynku pracy. Ponieważ to głównie zakłady pracy chronionej zatrudniają osoby najciężej niepełnosprawne i stwarzają im właściwe warunki do pracy i rehabilitacji, spadek zatrudnienia w tej grupie należy odczytywać jako niepokojącą tendencję. Zdaniem POPON może ona doprowadzić do dalszej marginalizacji tych osób. Dzieje się tak, ponieważ obecny system wsparcia zatrudnienia nie rekompensuje w pełni kosztów zatrudnienia najciężej ograniczonych zawodowo pracowników. Rodzi to konieczność dalszej pracy nad mechanizmem refundacji dodatkowych kosztów zatrudnienia. Obecnie jest on nieelastyczny i nie wychodzi naprzeciw indywidualnym sytuacjom zatrudnionych niepełnosprawnych pracowników. Pracodawcy zmuszeni są do przewidywania dodatkowych kosztów, które ze swej definicji są nieprzewidywalne. Jednocześnie, nie mają możliwości wnioskowania o dodatkową pomoc lub korygowania wniosków już złożonych. Pracodawcy często zabezpieczają swoją płynność finansową, rezygnując z zatrudnienia osób, które mogą przysporzyć im dodatkowych nieprzewidywalnych kosztów. Owocuje to spadkiem zatrudnienia niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności, ze schorzeniami szczególnymi w zakładach pracy chronionej. Wobec braku działań przeciwdziałających tej tendencji, będzie się ona umacniać.

Raport pokazuje, że pracodawcy, którzy korzystają z dofinansowań, zatrudniają osoby niepełnosprawne w wyższym wymiarze czasu pracy – co jest pozytywną praktyką, służącą interesowi pracowników. Dowodzi to, że stosowanie systemu subsydiów płacowych służy promowaniu właściwych postaw pracodawców w procesie zatrudniania i dbania o interes pracowniczy.
Analiza pokazuje, iż zatrudnienie osób niepełnosprawnych rozkłada się bardzo nierównomiernie na terenie kraju. Najniższy poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych, a przy tym nikły wzrost jest w regionach peryferyjnych, oddalonych od dużych ośrodków metropolitalnych, to jest w takich województwach jak podlaskie, opolskie, lubuskie i zachodniopomorskie. Brakuje tam doradców zawodowych i ekspertów z zakresu pomocy publicznej na zatrudnienie. Tam też kampanie społeczne docierają rzadziej, co przekłada się na niższą świadomość społeczną na temat możliwości zawodowych niepełnosprawnych.

Najwyższy poziom zatrudnienia niepełnosprawnych i najszybszy jego przyrost występuje w regionach centralnych i dużych ośrodkach miejskich, takich jak Wielkopolska, Śląsk, Dolny Śląsk, Mazowsze i Małopolska.

Propozycje POPON

POPON zauważa, iż system subsydiów płacowych, w postaci dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, sprawdził się jako narzędzie motywujące pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Jedynie pozostawienie go w obecnej postaci może stanowić gwarancję dalszego wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych.