Zatrudnienie niepełnosprawnych 1993-2009

Przeczytaj także: Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. O co musi zadbać firma?

Zdaniem ekspertów konieczne jest wprowadzenie dodatkowych mechanizmów promowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz wspierania, poprzez doradztwo, pracodawców nie korzystających z dofinansowań do wynagrodzeń i przez to redukujących zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Realizację działań w tym obszarze, zapewnić mogłyby organizacje pozarządowe i związki pracodawców, gdyby uwzględniono je wśród zadań zlecanych przez PFRON.

Działania promocyjno-informacyjne w obszarze możliwości i korzyści związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych powinny być nakierowane głównie na regiony: zachodniopomorski, warmińsko-mazurski, podlaski, lubelski i opolski.

POPON wskazuje, iż spadek zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze szczególnymi schorzeniami w zakładach pracy chronionej pokazuje, że pomoc w postaci refundacji dodatkowych kosztów nie działa sprawnie, a wręcz zdecydowanie nieskutecznie. Pracodawcy muszą mieć możliwość składania wniosków o refundację dodatkowych kosztów częściej niż raz w roku oraz prawo do korygowania podpisanych umów, gdy zatrudnienie przyniesie im dodatkowe, wcześniej nieprzewidziane koszty. Jednocześnie regulacje określające możliwe dodatkowe koszty powinny być bardziej elastyczne, dostosowane do zmieniających się warunków gospodarczych.

Również pomoc w postaci refundacji dodatkowych kosztów, z których korzystać może otwarty rynek pracy, to jest refundacja kosztów adaptacji miejsca pracy i zatrudnienia osób niepełnosprawnych także, wg ekspertów, wymaga zmian. Obecnie wiedza o nich jest marginalna a dostęp ograniczony przez samorząd powiatowy, który często umniejsza rolę rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Istota tych zmian polegać powinna na zagwarantowaniu określonych pułapów minimalnej ilości środków, które powiaty powinny przeznaczać na działania związane z realizacją zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej oraz działania promocyjno-informacyjne skierowane do potencjalnych beneficjentów.

Podsumowanie

Pracodawca, podejmując decyzję o zatrudnieniu, zmuszony jest rozpatrywać ją w kategoriach kalkulacji ekonomicznej. Pracownik natomiast, musi swoją pracą zapewnić produktywność, która pozwoli na utrzymanie jego stanowiska pracy. Wobec mniejszej produktywności osób niepełnosprawnych pracodawca może liczyć na rekompensatę tej niższej produktywności w postaci subsydium płacowego, określanego mianem dofinansowań do wynagrodzeń. System ten sprawdził się i spowodował - dzięki uproszczeniu przepisów - bardzo istotny wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Przede wszystkim jednak spełnił rolę regulatora rynku pracy, służącego eliminowaniu nieprawidłowości i patologii zatrudnienia, takich jak zatrudnianie na umowy cywilnoprawne lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Z raportu wynika jednak, że wobec kosztów, jakie generuje zatrudnienie najciężej niepełnosprawnych pracowników, posiadających szczególne schorzenia, obecny poziom dofinansowań nie daje wystarczającego wsparcia, aby zachęcić pracodawców do zatrudniania tych osób. Aby zwiększyć ich szanse na znalezienie zatrudnienia, konieczne jest zapewnienie pracodawcom adekwatnego wsparcia w postaci finansowania dodatkowych kosztów.

Zdaniem POPON niezbędna jest też stała analiza funkcjonowania i efektywności istniejących form wsparcia zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz opracowywanie nowych rozwiązań stymulujących zwiększenie zatrudnienia wśród tej grupy osób. Konieczne jest również wsparcie w postaci szerszego dostępu do jednoznacznych wytycznych i interpretacji przepisów prawa, na przykład poprzez bezpłatne publikacje lub szkolenia. Jak pokazuje raport, najmniejszy poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych ma miejsce w regionach, gdzie dostęp do informacji o możliwościach fizycznych, psychicznych i zawodowych osób niepełnosprawnych oraz dostępnych formach wsparcia ich zatrudnienia jest najtrudniejszy. Pracodawcy potrzebują szerszego dostępu do informacji o korzyściach płynących z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Zapewne konieczne jest także dalsze, skuteczne promowanie takiego zatrudnienia.

Dane GUS cytowane w raporcie uświadamiają, jak ogromnym problemem jest bierność przeważającej grupy osób niepełnosprawnych. To ona jest najważniejszą przyczyną wysokiego poziomu bezrobocia i trudnej sytuacji osób niepełnosprawnych. Jednak optymistyczne jest to, że liczba osób biernych zawodowo spada i tendencja ta jest coraz silniejsza. Potwierdza to konieczność kontynuowania działalności na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej niepełnosprawnych. Pokazuje to także, że przedsięwzięcia realizowane w tym obszarze odnoszą skutek i stanowią dobrą inwestycję dla środków publicznych.

Do pobrania: