Europa: wydarzenia tygodnia 11/2010

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 10/2010

• Coraz bardziej realne jest powołanie Europejskiego Funduszu Walutowego, którego zadaniem będzie m.in. pomoc zagrożonym kryzysem krajom strefy euro.
• Z przeprowadzonych analiz wynika, że wpompowanie w rynek miliardów euro nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. Unia ma podjąć decyzję o rozpoczęciu wycofywania z rynku bankowego i przemysłowego pakietów stymulacyjnych, które wprowadzono w 2008 roku, by przezwyciężyć kryzys. W pierwszej kolejności będą one wycofywane z sektora przemysłowego, a od połowy 2010 roku ma rozpocząć ma się wycofywanie pakietów z rynku pracy.
• Według Eurostat-u produkcja przemysłowa w krajach strefy euro wzrosła w styczniu o 1,4 % r/r. Produkcja eksportowego potentata - Niemiec - wzrosła o 1,6%, a w Polsce o 2,5% licząc m/m.
• Niemiecka gospodarka z trudem wychodzi z kryzysu, rząd przewiduje, że w tym roku PKB tego kraju wzrośnie o 1,4%. Wzrost produkcji przemysłowej w styczniu był poniżej 1% m/m (w grudniu był spadek o ok. 1% m/m), jednak wzrósł on o 2,2% licząc r/r. Zamówienia w przemyśle Niemiec w styczniu wzrosły w skali miesiąca o 4,3%, co jest najwyższym wzrostem w ciągu pięciu ostatnich lat.
• Są podstawy by sądzić, że do gospodarki Wielkiej Brytanii powróci recesja. Premier nalega, by z powodu wciąż istniejących zagrożeń nadal ciąć wydatki publiczne, dopóki gospodarka nie zacznie się rozwijać, a bezrobocie spadać.
• Rząd francuski wydał na stymulację gospodarki ponad 52 mld euro, lecz jak pokazują najnowsze dane statystyczne, nie przyczyniło się to nawet do zahamowania tempa wzrostu bezrobocia (najwyższe od ponad 10 lat). Podobnie jest w Niemczech, gdzie bez pracy jest 8,6% siły roboczej, a PKB spadł o ok. 5%.
• Niemcy straciły w 2009 roku pozycję lidera eksportu na rzecz Chin. W styczniu niemiecki eksport zmniejszył się o 0,6% m/m. W pierwszym miesiącu 2010 roku wyeksportowano towary o wartości 63,9 mld euro, sprowadzono natomiast za 56 mld euro.
• PKB Grecji kurczył się w ciągu całego 2009 roku: w I kw. o 1%, w II kw. o 1,9%, a w III kw. o 2,5%, w IV kw. o 2,6%. W grudniu 2009 stopa bezrobocia w Grecji wyniosła 10,2%.
• PKB Węgier w 2009 roku spadło w 2009 roku o ponad 6% r/r, a produkcja przemysłowa o 17,1%. W 2008r. Węgry otrzymały od MFW linię kredytową 20 mld euro. Rząd prognozuje, że w 2010 r. PKB ma skurczyć się o 0,2% r/r. Problemem jest zadłużenie, które w tym roku zwiększy się do poziomu 80% PKB. Tegoroczny deficyt budżetowy wyniesie ok. 3,9%, a poniżej 3% spadnie dopiero w 2011 r. W opinii ekspertów Węgry są jednak o krok od kolejnej zapaści finansowej.
• Bośnia chce dołączyć do gazociągu South Stream Gazpromu. Tym gazociągiem Bośnia mogłaby sprowadzać 1,5 mld m³ gazu rocznie. Chorwacja też chce dołączyć do budowy South Stream.
• Kontrolowana przez rosyjski Gazprom spółka Nord Stream budująca Gazociąg Północny, porozumiała się z 27 bankami w sprawie finansowania tej inwestycji. Rury dostarczy firma niemiecka, a włoska firma ułoży obie nitki rurociągu. Akcjonariuszami firmy są obecnie rosyjski Gazprom, niemieckie E.On-Ruhrgas i BASF-Wintershall oraz holenderski Gasunie. Ostatnio przystąpienie do tego projektu zgłosił francuski GDF Suez. Budowa rozpocznie się w kwietniu, pierwsza nitka magistrali ma być gotowa w maju 2011 roku, a pierwszy gaz powinien popłynąć we wrześniu tego samego roku.
• Europejski koncern zbrojeniowy (właściciel Airbusa) w 2009 r. zanotował stratę netto na poziomie 763 mln euro. Zajmuje się budową samolotów marki Airbus, produkuje także helikoptery i samoloty wojskowe, a także broń i sprzęt kosmiczny, m.in. satelity telekomunikacyjne. W 2009 roku W ubiegłym roku Airbus wyprodukował rekordową liczbę samolotów (498 maszyn) i utrzymał pozycję największego na świecie producentem samolotów, wyprzedzając amerykańskiego Boeinga.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PRZYSZŁOŚĆ STREFY EURO, CZY I Z JAKIMI KOMPETENCJAMI POWSTANIE EUROPEJSKI FUNDUSZ WALUTOWY

Wśród wielu wniosków wynikających tak z kończącego się kryzysu, jak i z obecnej sytuacji jaka ma miejsce w gospodarce greckiej (ale też w Hiszpanii, Portugalii, a nawet we Włoszech) pojawiła się koncepcja powołania Europejskiego Funduszu Walutowego. To oficjalnie nowa koncepcja w sensie politycznym, bo po raz pierwszy publicznie została zaprezentowana przez Wolfganga Schäuble, niemieckiego ministra finansów. Jednak nie jest ona całkowicie oryginalna, ponieważ wcześniej zaczęli o niej mówić eksperci, gdy w mediach pojawiły się wypowiedzi znanych ekonomistów (w tym także noblistów), którzy mówiąc o niebezpieczeństwach stojących dziś przed krajami strefy euro, rozpatrywali różne scenariusze rozwoju sytuacji, nie wykluczając jej rozpadu. Zatrzymajmy się w naszym komentarzu na tym ostatnim zdaniu...

1. Poważną dyskusję na temat przyszłości strefy euro wywołała w lutym 2010 wypowiedź w trakcie WEF w Davos znanego ekonomisty Nuriela Rubiniego (jako jeden z pierwszych ostrzegał przed nadchodzącym kryzysem), że: „za jakiś czas, nie w ciągu roku czy dwóch lat, możemy zobaczyć rozpad strefy euro”, co wywołało burzę. Kilka dni później w podobnym tonie wątpliwości swoje zaprezentował noblista Krugmann w wywiadzie dla Bloomberga. Wreszcie swój pogląd w tym zakresie przedstawił też znany finansista węgierskiego pochodzenia Soros (to on z sukcesem zrealizował atak spekulacyjny na funta szterlinga), który w wywiadzie dla „Financial Times” powiedział: „jeśli kraje członkowskie nie podejmą szybko niezbędnych kroków, strefa euro może się rozpaść”. Oliwy do ognia dodały informacje, że przy udziale Sorosa, szefowie kilku spekulacyjnych funduszy omawiali koncepcję ataku na zniżkę euro. Zaraz potem w mediach zaczęła się dyskusja o możliwym wyrównaniu na rynku pozycji euro i USD (chociaż dziś 1 euro = ok. 1,36 USD). To musiało zaniepokoić sterników UE oraz EBC i skłonić do działania.

2. W ocenie ekspertów strefa euro ma ewidentną słabość, bo brak jest w niej jednolitej polityki gospodarczej. Jednak rozpad strefy euro i powrót do walut narodowych wydaje się być bardzo mało prawdopodobny, ale jeśli w ogóle doszłoby do niego, to byłby on bardzo kosztowny i prawnie skomplikowany. Niskie prawdopodobieństwo zaistnienia takiego faktu wynika stąd, że wszyscy zdają sobie sprawę z korzyści jakie daje wspólna waluta, a więc: gwarantuje niski poziom stóp procentowych EBC (na zewnątrz strefy nikt nie ma niższych stóp), a więc także niskie są koszty obsługi zadłużenia i wysoka jest stabilność pieniądza (waluty narodowe pojedynczych i małych krajów są mniej stabilne, są też bardziej narażone na ataki spekulacyjne). Równocześnie przypadek Grecji i realna groźba innych, podobnych przypadków, a także świadomość płynięcia na jednej łajbie” zmusza polityków do poszukiwania rozwiązań i do podjęcia działań.

3. Koncepcję stworzenia Europejskiego Funduszu Walutowego na podobieństwo MFW poparł polski NBP. Dziś problemem nie jest chyba to, czy taką instytucję powołać do życia, ale w jakie kompetencje wyposażyć ją. Przede wszystkim muszą być precyzyjnie ustalone warunki udzielania takiej pomocy (tylko w nagłych wypadkach), gdy zagrożona będzie finansowa stabilność całej strefy euro. Zdaniem Niemiec taka pomoc winna być połączona z z ukaraniem kraju, który przyjmuje pomoc. W tym stanowisku jest także sugestia, że kraj, który zwróci się do EFW o pomoc, powinien się liczyć ze znaczącym zmniejszeniem unijnych funduszy. A jeśli kraj strefy euro nie jest w stanie uporządkować swoich finansów, powinien ją opuścić, ale też pozostać w ramach Unii Europejskiej. W tej propozycji jest także wniosek, by zwiększyć kompetencje Eurostat-u, który powinien dostać prawo do inspekcji finansów w każdym miejscu, gdzie zachodzi podejrzenie manipulowania finansami. Ciekawe, jaka będzie dalsza droga tej nowej koncepcji...