Szanse i zagrożenia dla firm w 2010 r.

Przeczytaj także: Polscy przedsiębiorcy optymistyczni, lecz ostrożni

Ryzyka, które niósł ze sobą światowy kryzys na rynkach finansowych i kryzys gospodarczy nie zmaterializowały się w polskiej gospodarce mimo, iż istniały. Przyczyn, dla których mieliśmy do czynienia „tylko” z osłabieniem, a nie z kryzysem, jest wiele, w tym m.in. osłabienie złotego, które zamortyzowało spadek popytu zewnętrznego, ale przede wszystkim konserwatyzm przedsiębiorstw w korzystaniu z zewnętrznego finansowania oraz ich bardzo duża zdolność adaptacyjna do zmieniających się nagle i szybko warunków. Już w 4. kwartale 2009 r. widać było, że firmy dostosowały się do nowych warunków, udało im się utrzymać rosnące przychody ze sprzedaży (w niewielkim stopniu, bo o 1,6 proc. w stosunku do 2008 r., ale jednak) i zapanować nad kosztami (wzrost „tylko” o 0,6 proc.), co w krótkim czasie jest niezmiernie trudne. Zaczęto mówić o Polsce jako zielonej wyspie na tle Europy.

Dzisiaj obraz już nie pokazuje naszej przewagi – większość krajów europejskich w 2010 r. osiągnie wzrost PKB. Oczywiście wzrost gospodarczy to nie konkurs piękności. Ale na pewno „konkurs” wykorzystywania szans i umiejętności radzenia sobie z zagrożeniami i z ryzykami. A tych, niezależnie od koniunktury gospodarczej, jest ciągle bardzo dużo. To pejzaż działalności gospodarczej.
PKPP Lewiatan przeprowadziła w lutym badanie na losowej próbie 400 przedsiębiorstw, uwzględniającej podział na firmy mikro, małe, średnie i duże oraz podział na 7 sektorów gospodarki, w którym zapytała przedsiębiorców o prognozy dotyczące przychodów ze sprzedaży, zysków, plany inwestycyjne, plany dotyczące zatrudnienia i wynagrodzeń. Wynika z nich bardzo, bardzo ostrożny optymizm. Zapytano również o ocenę ryzyk, które będą największym zagrożeniem w 2010 r. dla działalności przedsiębiorstw, a także o wskazanie szans, które pozwolą im się rozwijać. Mapa ryzyk jest bardzo rozległa, a najważniejszą pozycją na niej stanowi ryzyko osłabienia koniunktury gospodarczej. Wskazuje na nie jako na bardzo duże i najwyższe ryzyko 37 proc. firm. Jedynie 4 proc. firm takiego ryzyka nie widzi w ogóle. Średnia ocena tego ryzyka wynosi 4,02 punkty na 5 możliwych (i jest najwyższa spośród 20 ryzyk wskazywanych przez firmy). To ryzyko występuje zawsze, bowiem gospodarka rozwija się cyklicznie i przedsiębiorcy nauczyli się na własnej skórze co to oznacza już w latach 2001-2002. Dzisiaj waga tego ryzyka jest dodatkowo duża, bowiem nie mamy pewności, czy kryzys jest za nami.
Sytuacja Grecji, która jest na progu bankructwa, ale także sytuacja Portugalii i Hiszpanii, każą ostrożnie myśleć o przyszłości. Przedsiębiorcy umieją te sygnały bardzo dobrze odczytywać. Ciekawe jednak, że ryzyko osłabienia koniunktury gospodarczej nie przez wszystkie branże postrzegane jest jednakowo silnie. Dla firm z sektora hotele i restauracje to dopiero czwarte ryzyko na ich liście ryzyka (pierwsze miejsce zajmuje ryzyko wynikające ze wzrostu konkurencji). Dla firm z sektora usług dla przedsiębiorstw (obsługa nieruchomości i firm) najważniejszym ryzykiem są te wynikające ze zmian branżowych regulacji prawnych. Wydaje się to zrozumiałe, bowiem wiele z tych firm świadczy usługi doradcze innym przedsiębiorstwom i zmiany prawa zwiększają koszty i ryzyko ich działania.