Partnerstwo publiczno-prywatne

Przeczytaj także: Branża doradcza i finansowa a rynek PPP

W wielu przypadkach jednak zakres stosowania prywatyzacji jest mocno ograniczony. Z powodów nie tylko politycznych (brak przyzwolenia społecznego), lecz również ze względu na racjonalność ekonomiczną – nie wszystkie rodzaje zadań publicznych są w stanie przynieść inwestorom korzyści gospodarcze. PPP nie jest prywatyzacją, lecz ją zastępuje. W partnerstwie publiczno - prywatnym urynkawia się bowiem jedynie proces świadczenia konkretnej usługi – odpowiedzialność za jakość i poziom jej dostępności pozostaje nadal domeną władzy publicznej. Tym samym PPP wypełnia istniejącą lukę, pozwalając realizować przedsięwzięcia, które w innym przypadku nie zostałyby zrealizowane.

Administracji szybciej się uczy

W 2005 roku przyjęto pierwszą ustawę o PPP, lecz ze względu na zbyt restrykcyjne zapisy prawne oraz nieprzychylność władzy centralnej przede wszystkim – okazała się ona fiaskiem. Niedawno minął rok od wejścia w życie nowej ustawy o partnerstwie publiczno – prywatnym, można zatem pokusić się o wstępną analizę stanu faktycznego. Czy rzeczywiście zmiana założeń prawnych i liberalizacja przepisów ośmieliła władzę publiczną do stosowania PPP i przyczyniła się do wzrostu ilości projektów przeznaczonych do realizacji w tej formule.

Z danych Ministerstwa Gospodarki wynika, iż w 2009 roku ukazało się ponad 40 ogłoszeń o PPP bądź koncesji na łączną wartość ok. 7 mld zł. Ponadto, ze wstępnych szacunków Centrum PPP wynika, iż takich projektów może być znacznie więcej - mowa nawet o ponad 130 przedsięwzięciach o łącznej wartości ponad 20 mld zł - gdyby uwzględniono te projekty, które podmioty publiczne chciałyby zrealizować w PPP, a które z różnych względów (głównie braku inwestora) nie zostały ogłoszone, bądź ogłoszenia takie anulowano. W porównaniu do starej ustawy, pod rządami której nie został zrealizowany żaden projekt PPP, rysuje się widoczna tendencja wzrostowa.

Poza zmianą uwarunkowań prawnych, znaczną rolę odegrały również inne aspekty, które przyczyniły się do rozwoju idei partnerstwa. Obserwuje się nieustanny wzrost wiedzy i świadomości administracji publicznej. Nie bez znaczenia jest również rosnąca wola polityczna i poparcie ze strony rządu. Jednak niedocenianym, a bardzo istotnym wpływem jest zmiana mentalności i podejścia do PPP – zamiast czwartego „P” w postaci prokuratora, coraz częściej słyszy się o czwartym „P” jako poprawności. Poprawnie zrealizowany projekt PPP jest bowiem kluczem do oszczędności i lepszej jakości usług publicznych – w przeciwnym wypadku nie pozostaje niczym innym niż nieudanym eksperymentem.

Nie należy jednak popadać w zbytni entuzjazm – Polska nadal znajduje się na szarym końcu rankingu posiłkowania się tym instrumentem. Pomimo stosunkowo przyjaznych regulacji prawnych i stałego upowszechniania wiedzy na temat PPP, wciąż brak jest projektów pilotażowych, dobrych praktyk i wypracowanych procedur w zakresie jego stosowania. Widać już natomiast pierwsze jaskółki, chociażby Centrum Haffnera w Sopocie. Jak wiadomo wszakże, jedna jaskółka wiosny jeszcze nie czyni. Ciągłe udoskonalanie i poszukiwanie najlepszych rozwiązań jest elementem współczesnego życia gospodarczego, należy więc zastanowić się, w którym kierunku winna iść promocja narzędzia, jakim jest PPP, aby takich projektów było więcej.

Warunki konieczne i dostateczne

Z doświadczeń międzynarodowych wynika, iż do spełnienia jest szereg warunków koniecznych i dostatecznych, by PPP mogło sprawnie funkcjonować. Oprócz woli politycznej i aktywnego wsparcia ze strony struktur władzy wykonawczej oraz stabilnych i przyjaznych regulacji prawnych, do warunków koniecznych należą również przewidywalna sytuacja makroekonomiczna oraz odpowiedzialność i solidność partnerów. Od sektora publicznego oczekuje się gotowości i dojrzałości organizacyjno-kompetencyjnej do realizacji inwestycji przy udziale partnera prywatnego, od tego ostatniego natomiast, by był rzetelny i wiarygodny.

O tyle, o ile warunki konieczne są w zasadzie spełnione, o tyle zdecydowana większość warunków dostatecznych już nie. A do nich należy przede wszystkim opracowanie strategii wykorzystania i programu popularyzacji partnerstwa publiczno - prywatnego, określenie preferowanych obszarów jego stosowania, oraz opracowanie pożądanych standardów zachowań i wzorców dobrych praktyk. Podstawowym zadaniem jest więc obecnie wypełnienie warunku przybliżenia wiedzy na temat PPP oraz opracowania strategii upowszechniania tego narzędzia, wraz z całą infrastrukturą instytucjonalno – programową pozwalającą na zarządzanie realizacją tej strategii.