Budżet domowy 2009

Przeczytaj także: Budżet domowy 2008

Wydatki

W 2009 roku przeciętne miesięczne nominalne wydatki gospodarstwa domowego na 1 osobę wyniosły ok. 957 złotych, w tym na towary i usługi konsumpcyjne - około 914 złotych.

Zróżnicowanie przeciętnych miesięcznych wydatków pomiędzy poszczególnymi grupami społeczno-ekonomicznymi było relatywnie duże, podobnie jak w 2008 i 2007 roku. Poziom wydatków wyższy od przeciętnego osiągnęły gospodarstwa pracowników na stanowiskach nierobotniczych (o 29,7%), gospodarstwa pracujących na własny rachunek (o 26,3%) oraz gospodarstwa emerytów (o 9,3%). Poziom niższy odnotowano w gospodarstwach domowych rolników (o 25,6%), pracowników na stanowiskach robotniczych (o 23,9%), rencistów (o 12,3%) oraz pracowników ogółem (o 1,6%).

W gospodarstwach domowych ogółem realne wydatki na towary i usługi konsumpcyjne w przeliczeniu na 1 osobę w 2009 roku były wyższe niż przed rokiem o 2,0%, podczas gdy w 2008 roku w stosunku do roku 2007 - o 7,1%. Realny wzrost wydatków na towary i usługi konsumpcyjne wystąpił wśród gospodarstw pracowników (o 2,7%), emerytów i rencistów (o 2,5%) oraz rolników (o 0,3%), natomiast realny spadek - w gospodarstwach pracujących na własny rachunek (o 2,0%).

Nadal najwyższy udział w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe (25,1%), przy czym w gospodarstwach pracowników na stanowiskach nierobotniczych stanowiły one 20,2%, a w gospodarstwach rolników – 33,2% wszystkich wydatków. Dużym obciążeniem dla gospodarstw domowych były ponadto wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii (19,7%). Były one szczególnie odczuwalne zwłaszcza dla gospodarstw emerytów i rencistów, którzy przeznaczali blisko 24% swoich wydatków na tę kategorię usług.

We wszystkich grupach społeczno – ekonomicznych wzrósł udział wydatków na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii - w gospodarstwach ogółem o 0,8 p.proc. (w tym na energię elektryczną o 0,6 p.proc). Wzrost ten dotknął szczególnie gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek (odpowiednio o 1,5 p.proc. i o 1,0 p.proc.) oraz rolników (o 1,4 p.proc. i 1,0 p.proc.).

Zaobserwowano również kontynuację spadkowego trendu udziału wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe (o dalsze 0,5 p.proc.) – najwyższy spadek w gospodarstwach rencistów (o 1,1 p.proc.), natomiast w gospodarstwach rolników i pracujących na własny rachunek udział wydatków na żywność był 0,4 p.proc. wyższy niż rok wcześniej.

Zmniejszył się także udział wydatków na transport (o 0,4 p.proc.), zwłaszcza w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek oraz rolników (odpowiednio o 1,9 p.proc. i 1,8 p.proc.), podczas gdy tylko w gospodarstwach pracowników na stanowiskach nierobotniczych wzrósł o 0,5 p.proc.

Mniejszy udział wydatków na odzież i obuwie (o 0,3 p.proc.) dotyczył wszystkich grup społeczno-ekonomicznych, z wyjątkiem rolników (wzrost o 0,3 p.proc.).

W 2009 r. podobnie jak w latach 2007-2008 spadł udział wydatków na łączność w wydatkach ogółem we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych.

Różnice w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych między 2009 a 2008 rokiem w przypadku pozostałych grup towarów i usług konsumpcyjnych nie przekroczyły 0,2 p.proc.

Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych jest czynnikiem wyraźnie różnicującym poziom i strukturę wydatków. Wyraża się to m.in. większym obciążeniem budżetów rodzin najuboższych wydatkami na zaspokojenie podstawowych potrzeb, tj. wydatkami na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na stałe opłaty mieszkaniowe (opłaty na rzecz właścicieli, zaopatrywanie w wodę i inne usługi związane z zamieszkiwaniem oraz nośniki energii). W 2009 r. w budżetach 20% osób o najniższych dochodach w gospodarstwach domowych ogółem wydatki te stanowiły łącznie 55,8%, w gospodarstwach pracowników – 52,7%, a w gospodarstwach emerytów i rencistów – 51,1%. Wydatki podstawowe nie sięgały natomiast nawet połowy ogółu wydatków u 20% osób o najwyższych dochodach (w gospodarstwach ogółem – 34,8%, pracowników – 30,5%, emerytów i rencistów – 40,5%). W porównaniu do ubiegłego roku obciążenie budżetów rodzinnych podstawowymi wydatkami, zarówno rodzin najuboższych jak i najbogatszych wzrosło. Wzrost udziału wydatków podstawowych spowodowany był przede wszystkim wzrostem cen na użytkowanie mieszkania i nośniki energii.