Świadczenia medyczne dla pracowników: słaba efektywność

Przeczytaj także: Pakiety medyczne a obowiązek podatkowy i składkowy

Światowa Organizacja Zdrowia postrzega Polskę, jako kraj charakteryzujący się niskimi wydatkami publicznymi na zdrowie w relacji do PKB oraz wysokimi osobistymi wydatkami pokrywanymi przez osoby prywatne i przedsiębiorstwa. Takie spostrzeżenia nikogo nie dziwią, zwłaszcza, że spośród świadczeń pozapłacowych oferowanych przez polskich pracodawców świadczenia medyczne cieszą sie największą popularnością, a w sytuacji problemów państwowej służby zdrowia wielu przedsiębiorców przejęło na siebie zapewnienie świadczenia medycznego swoim pracownikom. Najczęściej jest to dostęp do specjalistów, diagnostyki oraz podstawowych zabiegów ambulatoryjnych.

Cele i efekty świadczeń

Na podstawie badania „Ochrona zdrowia i absencja” przeprowadzonego przez Mercer okazało się, że firmy wprowadzają świadczenia przede wszystkim dbając o swój wizerunek, a także dlatego, że wymusza to na nich konkurencja oraz coraz popularniejsza praktyka rynkowa. W badaniu wzięło udział 70 organizacji. Były to w większości międzynarodowe korporacje oraz duże polskie firmy. Co czwarta z nich (25%), wprowadzając świadczenie, miała na celu ograniczenie absencji, a w przypadku 40% firm, świadczenie miało być integralną częścią szerszego programu ochrony zdrowia pracowników. Połowa firm (50%) wskazała natomiast, że jednym z powodów wprowadzenia świadczenia były oczekiwania pracowników. Z kolei, z innego badania Mercer przeprowadzonego w 2008 roku, wśród blisko 900 firm z Europy (Mercer Pan – European Employer Health Benefits Issues) wynika, że przeważająca część polskich firm identyfikuje się ze stwierdzeniem, iż bez wprowadzenia pakietu świadczeń, w tym związanych z ochroną zdrowia, ich organizacja miałaby kłopot z utrzymaniem kluczowych pracowników.
Według badań, pozytywnym efektem wprowadzenia świadczenia medycznego jest oczywiście ułatwiony dostęp do specjalistów. Okazuje się jednak, że w bardzo ograniczonym stopniu wpływa ono na zmianę stylu życia pracowników. Firmy wskazały także, że świadczenie nie przyczynia się ani do ograniczenia absencji, ani zmniejszenia skali zachorowań, czy zwiększenia produktywności.

„Wydaje się, że rozbieżności pomiędzy celami, a efektami wprowadzenia świadczenia medycznego są spowodowane zachowawczym podejściem polskich firm do opieki medycznej i brakiem kompleksowego podejścia do ochrony zdrowia pracowników. Istnieje zasadnicza różnica między typowymi świadczeniami medycznymi, a programami ochrony zdrowia. Te pierwsze odpowiadają na problemy po ich wystąpieniu, podczas gdy celem drugich jest minimalizowanie lub unikanie potencjalnych chorób.” – powiedział Krzysztof Nowak, szef Mercer w Polsce.

Według badań przeprowadzonych przez Mercer jedynie 30% firm prowadzi programy ochrony zdrowia w ramach polityki prozdrowotnej przedsiębiorstwa. Spośród najczęściej wskazywanych programów firmy wymieniają edukację zdrowotną oraz promocję zachowań prozdrowotnych (np. rzucanie palenia). Niewielką popularnością cieszą się natomiast bardziej zaawansowane plany, takie jak: zarządzanie absencjami, cykliczne przeglądy zdrowia, programy „work-life balance”, czy okresowe badania wykrywalności raka.
Co zaskakujące, aż ponad 40% firm w żaden sposób nie analizuje stopnia wykorzystania przez pracowników usług (świadczeń) oferowanych przez dostawców opieki medycznej, a tylko 20% firm otrzymuje od dostawców raporty z wykorzystania świadczeń. Programy zarządzania absencją chorobową działają jedynie w 10% firm, natomiast nieliczna grupa firm monitoruje ryzyko powstawania chorób zawodowych.

„Powodem ograniczonej popularności takich rozwiązań może być fakt, że pracodawcy nie postrzegają zdrowia swoich pracowników jako wartości samej w sobie. Nasze badania pokazały tendencję do ograniczania przez pracodawców ponoszonych kosztów tylko do sponsorowania pakietów medycznych i wypłacania określonych prawem świadczeń związanych z chorobami pracowników, podczas gdy w rzeczywistości powinny być one traktowane w kategoriach inwestycji.” – komentuje Krzysztof Nowak.