Typ i struktura organizacji a potencjał spółki

Przeczytaj także: Elementy zarządzania strategicznego

Należy również pamiętać że czynnik ten ma charakter względnie stały i rzadko możemy obserwować istotną ewolucję pierwotnie przyjętej struktury lub typu organizacji. W większości przypadków podmioty przyjmują proste struktury i typy organizacji stosowane od początków gospodarki industrialnej, które są odpowiednie dla pierwszej fazy funkcjonowania podmiotu, kiedy jego skala oraz poziom skomplikowania procesów zachodzących w spółce są jeszcze niewielkie. Elementy te oraz ich często nieświadome przyjęcie są wielokrotnie wynikiem ręcznego sterowania całym podmiotem przez jego właściciela w pierwszej fazie działalności, a ich ewolucja następuje zwykle dopiero wtedy kiedy właściciel decyduje się oddać operacyjne zarządzanie podmiotem w ręce wynajętych zawodowców, a sam przyjmuje jedynie funkcję nadzorczą.

Nawet wtedy jednak mamy do czynienia jedynie z niewielkimi zmianami struktury i typu organizacji jakie są niezbędne do dalszego funkcjonowania podmiotu. Do rzadkości należą przypadki kiedy podczas tworzenia firmy elementy te są rozważane jako czynnik budowy przewagi konkurencyjnej, a ich typ i kształt jest projektowany z myślą o dalszej przyszłości i osiągnięciu celów strategicznych wyznaczonych nie w skali miesięcy, czy lat ale w perspektywie 10 letniej lub dłuższej. Przyjęcie prostych struktur i typów organizacji wywodzących się ze spółek produkcyjnych i z okresu industrializacji mimo, iż w pierwszych etapach często spełnia swoją rolę, to jednak z punktu widzenia podmiotu budowanego i funkcjonującego w czasach wzrostu znaczenia gospodarki opartej na wiedzy i usługach oraz w okresie nasilającej się globalnej i lokalnej konkurencji można uznać za błąd lub zaniechanie, które w późniejszym okresie może znacząco zahamować rozwój podmiotu.

Rozwiązanie takie powoduje również wzrost poziomu ryzyka związanego z brakiem dostatecznego poziomu elastyczności i zdolności do reagowania na zmiany zachodzące zarówno w otoczeniu zewnętrznym, gdzie możemy obserwować wzrost znaczenia oferowania zindywidualizowanych usług i produktów, jak i w otoczeniu wewnętrznym, gdzie coraz bardziej istotne staje się pobudzanie kreatywności i efektywności zespołu. Kwestie te znalazły swoje odbicie w nowych typach organizacji i ich strukturach, które można i należy traktować jako element budowania pozycji konkurencyjnej w dobie nowoczesnej gospodarki.

Wśród struktur i typów organizacji, które można określić jako tradycyjne, prym wiodą organizacje bazujące na pracy świadczonej przez zespół stałych pracowników z niewielkim udziałem pracy świadczonej przez pracowników i podmioty działające na bazie otrzymanych zleceń. Spotykane tu struktury to zwykle struktury liniowe lub sztabowo-liniowe, często możemy tu też spotkać elementy struktur funkcjonalnych lub macierzowych. W tych typach organizacji i strukturach dużą rolę odgrywa podległość służbowa, specjalizacja oraz standaryzacja, które nie zawsze optymalnie odpowiadają zapotrzebowaniu jakie niesie ze sobą nowe dynamiczne i konkurencyjne otoczenie.

W przypadku nowoczesnych typów organizacji i struktur gdzie możemy wymienić dla przykładu organizację wirtualną, organizację uczącą się i inteligentną, organizację kwantową oraz organizację szczupłą jako swoistego rodzaju hybrydę łączącą cechy tradycyjne i nowej fali, mamy do czynienia z próbą znalezienia najlepszych rozwiązań adaptacyjnych do otoczenia, które od czasów industrializacji znacząco ewoluowało i odznacza się obecnie coraz większą dynamiką zmian i wzrostem skali konkurencji. Spotykamy tu często oprócz bardziej tradycyjnych struktur także struktury projektowe czy sieciowe.