Spółki giełdowe a własność intelektualna

Przeczytaj także: Prawo patentowe Unii Europejskiej czekają rewolucyjne zmiany

Jak czytamy w raporcie, własność intelektualna (intellectual property – IP) jest istotna dla firm z dwóch powodów. Po pierwsze, może być podstawą, na której buduje się przewagę konkurencyjną. Unikatowe marki (chronione prawnie za pomocą znaków towarowych i wzorów przemysłowych) dają szansę na zdobycie rzeszy lojalnych klientów, natomiast patenty pozwalają na zajęcie, przez pewien czas, pozycji monopolisty na rynku. W efekcie rosną zyski, a firma podnosi swoją wartość, co ma odzwierciedlenie w jej wycenie giełdowej oraz w momencie kupna lub sprzedaży przedsiębiorstwa. Znaki towarowe, wzory przemysłowe i patenty można licencjonować, co sprawia, że firma uzyskuje dodatkowe źródło przychodu, które nie jest pomniejszane przez koszty ich działalności. Spółki, które zbudowały swoją wartość dzięki własności intelektualnej, są lepiej postrzegane przez inwestorów, ponieważ mają potencjał do rozszerzenia skali działania i uzyskiwania większych zysków niż ich konkurencja.

Drugim zagadnieniem związanym z własnością intelektualną jest jej ochrona. Prawa do jej wyłącznego wykorzystania w celach komercyjnych przyznają odpowiednie urzędy, w których dokonuje się zgłoszeń. Zaniechanie tej powinności (choć zgłoszenie nie są obowiązkiem w sensie prawnym) wystawia firmę na różne rodzaje ryzyka. Przede wszystkim są to niebezpieczeństwa naruszeń – IP firmy przez jej konkurentów, i cudzego IP przez firmę. Gdy konkurencja naruszy IP firmy, sądowe dochodzenie roszczeń z tego tytułu może być bardzo trudne, pociągać za sobą straty czasu i pieniędzy. Rejestracje elementów własności intelektualnej nie eliminują wprawdzie ryzyka naruszeń, ale pozwalają na minimalizowanie ich negatywnych konsekwencji. Z kolei gdy firma naruszy cudze IP, musi liczyć się z procesami sądowymi, związanymi z tym kosztami oraz możliwą utratą reputacji.
W każdej firmie jest jakaś własność intelektualna. Każda ma swoją nazwę, jakiś znak graficzny, którym posługuje się w komunikacji z klientami, często również odrębne nazwy dla produktów czy, generalnie, ofert. Jednak nie każda jest świadoma, że te elementy należy chronić. Na podstawie dostępnych baz urzędów, w których można dokonywać zgłoszeń znaków towarowych, wzorów użytkowych, przemysłowych oraz wynalazków sprawdziliśmy poziom aktywności firm notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Które z nich rejestrują swoją własność intelektualną w Polsce, które za granicą, a które w ogóle zaniedbują ten obowiązek?

Znaki towarowe

Z analizy stanu zgłoszeń znaków towarowych wynika, że prawie 10 proc. firm z warszawskiej GPW ani razu nie wnioskowało o zarejestrowanie tego elementu w Urzędzie Patentowym. Największy poziom zgłoszeń znaków towarowych (najwięcej firm posiadających zgłoszenie) jest w branży chemicznej, farmaceutycznej oraz wśród producentów materiałów budowlanych. W przypadku branży chemicznej można to tłumaczyć wysokim poziomem świadomości oraz obecnością na rynku międzynarodowym.

Firmy z tego sektora opierają swoją pozycję na własności intelektualnej, zwłaszcza wynalazkach, i w związku z tym zatrudniają rzeczników patentowych, którzy dbają o ochronę całości IP. W branży farmaceutycznej jest podobnie, tu również jest duże uzależnienie od własności intelektualnej. W branży materiałów budowlanych marka również ma znaczenie, co oznacza, że poziom ochrony znaków towarowych wynika ze świadomej rywalizacji o klienta i konwencji rynku.