Polska: wydarzenia tygodnia 48/2010

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 47/2010

• Wg rządowych prognoz w trzecim kwartale 2010 roku wzrost gospodarczy Polski wyniesie ok. 4 procent (w II kwartale był na poziomie ok. 3,5 procent).
• W zestawieniu Country Brand Index 2010 na 110 państw zajmujemy 83. miejsce (w ciągu roku awansowaliśmy o 3 miejsca). Jednak wyprzedzają nas: Czesi (43), Słowacja (79). W rankingu przewodzą Kanada, Australia i Nowa Zelandia.
• W ostatnim dniu tygodnia spadła wartość polskiego złotego. Dolar i frank szwajcarski przekroczyły granicę 3 zł, a euro 4 zł. To skutek zaniepokojenia inwestorów sytuacją tak polityczną jak i gospodarczą, którzy zdecydowali się wycofać pieniądze z ryzykownych rynków.
• MSP poinformowało, że nie akceptuje obecnej oferty Kulczyka i ministerstwo wraca do negocjacji w sprawie zakupu Enei z partnerami uczestniczącymi w poprzednim etapie. W odpowiedzi fundusz privat equity Penta Investments poinformował, że wzmocni finansowo Kulczyka i pomoże mu sfinansować tą inwestycję.
• Według Departamentu Analiz i Prognoz Ministerstwa Gospodarki w listopadzie produkcja przemysłowa urośnie o ok. 11 proc. r/r - o 3 pkt proc. w stosunku do miesiąca poprzedniego.
• Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów na koniec miesiąca wrzesień zadłużenie Skarbu Państwa urosło o 7,95 mld PLN m/m - o 1,1 proc. do poziomu 704,66 mld PLN. Zadłużenie krajowe wynosi 510,05 mld PLN (+1,7 proc.) a zagraniczne osiągnęło poziom 194,61 mld PLN (-0,2 proc.).
• NBP podał informacje nt. inflacji bazowej - wyniosła ona w miesiącu październik 1,2 proc. r/r - bez cen żywności i energii, a 2,5 proc. r/r bez cen administrowanych.
• Według metodologii GUS bezrobocie na koniec miesiąca październik wyniosło 11,5 proc. - podobnie jak we wrześniu. Liczba bezrobotnych wyniosła 1.818,6 tys.
• Sprzedaż detaliczna urosła w miesiącu październik o 4,3 proc. m/m a zwiększyła się o 9 proc. w ujęciu rocznym.
• Według NBP w 2011 r. eksport urośnie o 8,8 proc., import o 11 proc. a deficyt dla obrotów towarowych będzie wynosić ok. 2,1 proc. Ponadto prognozy zakładają napływ kapitału netto na poziomie 10,6 mld EUR.
• Do Polski napłynęło 1,608 mld EUR z UE, w tym 264 mln EUR to transfery bieżące a 1,344 mln EUR to transfery kapitałowe. Natomiast Polska przekazała 263,5 mln EUR do budżetu UE.
• GUS podał informacje o koniunkturze dla głównych sektorów w miesiącu listopad. W przetwórstwie przemysłowym wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury był na poziomie 3 pkt (-1 pkt). Dla handlu detalicznego wskaźnik koniunktury również wyniósł 3 pkt - nie zmienił się w stosunku do października. Natomiast dla budownictwa klimat się pogorszył i wyniósł -8 w stosunku do października -5.
• ZUS poinformował o spadku liczby emerytów i rencistów o 10,6 tys. do 7,454 mln osób w miesiącu wrzesień. Od początku roku ta grupa zmniejszyła się o 67,2 tys. osób.
• W miesiącu październik import samochodów używanych osiągnął poziom 63933 sztuk, a od początku roku sprowadzono 627612 samochodów.
• Według Związku Banków Polskich w III kw. udzielono 61,1 tys. kredytów na mieszkania o kwocie przekraczającej 13 mld PLN, a przeciętna wartość kredytu wynosiła 204,3 tys. PLN.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PRZYSZŁOŚĆ POLSKI. DEMOGRAFIA

Nie jest oryginalnym stwierdzenie, że dynamicznie zmienia się świat, zmienia się Stary Kontynent i zmienia się Polska. Uzasadnione jest jednak pytanie, jaka w przyszłości będzie pozycja Polski w Europie i Europy w Świecie, jaka przyszłość czeka nasze dzieci i wnuki? Różne są przyczyny tych zmian. Proponuję w tym krótkim komentarzu spojrzeć przez na zasygnalizowany problem przez pryzmat procesów demograficznych. Na wszystkich kontynentach żyje ok. 6,9 mld ludzi, z czego ok. 0,5 mld stanowią mieszkańcy Unii Europejskiej. Dziś jeszcze Stary Kontynent zamieszkuje ok. 7% ludności globu, lecz w ostatnich kilkudziesięciu latach ten udział procentowy w liczbie ludności świata systematycznie maleje (w połowie XX w. wynosił on jeszcze ponad 13%). Podobne tendencje następują także w USA. Te zmiany zachodzą na korzyść ludności Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Dziś najwięcej ludności mają Indie (1,21 mld) oraz Chiny (1,35 mld). Dynamicznie zmienia się też struktura wiekowa ludności. Tak w Europie jak i w Polsce coraz bardziej niekorzystny jest stosunek ilości obywateli w wieku poprodukcyjnym, do ilości ludzi aktywnych zawodowo. To stwarza poważne problemy także w sferze gospodarczej, w finansach publicznych...

Przed dekadą przeprowadzono w Polsce reformę emerytalną. Jej celem było usunięcie zagrożeń, które miały się pojawić w dłuższej perspektywie. Jednak przeprowadzona reforma emerytalna i powstanie OFE spowodowało szybki wzrost długu publicznego, a do tego zagrożenia zaczyna się dodawać pogarszająca się sytuacja demograficzna. Obydwa problemy są coraz poważniejszym obciążeniem dla budżetu, szybko powiększają dług publiczny i z całą pewnością w najbliższym czasie wymuszą zmiany w systemie emerytalnym.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że obecnie w Polsce zatrudnionych jest 15,5 mln ludzi, podczas gdy liczba emerytów i rencistów jest szacowana na ok. 7 mln. Co prawda za 10 lat wskaźnik zatrudnienia będzie wyższy w porównaniu z obecnym o 10 pkt. proc. i wzrośnie do 70%, jednak liczbowo będzie pracowało także 15,5 mln osób, ale liczba emerytów i rencistów wzrośnie do 10,5 mln. Ponieważ pracujący swoimi składkami finansują fundusz rentowy i emerytalny więc widać, że niedobór środków wzrośnie i można oszacować jak poważny problem stworzy to dla finansów publicznych.

Obecna sytuacja demograficzna to poważny problem dla rządu w zakresie polityki prorodzinnej, bo na skutek spadającej liczby urodzin liczba ludności w Polsce maleje i jeżeli nawet udałoby się odwrócić te tendencje, to efekty działań w tym zakresie będą widoczne dopiero za kilkanaście lat.

Obecnie roczne koszty funkcjonowania systemu emerytalno-rentowego są szacowane na 230 mld zł. Trudno utrzymać obecny system, ale też zredukować poziom deficytu budżetowego i obniżyć tempo wzrostu długu publicznego. Niezbędne są pilne zmiany. Mówi się o różnych wariantach zmian, a więc o: redukcji składki przekazywanej do OFE (z 7,3% do 3%), zawieszenie składek do funduszy na kilka lat, ograniczenie deficytu ZUS przez zmianę waloryzacji, przywrócenie wyższej stawki rentowej, a także wprowadzenia specjalnych obligacji emerytalnych. Zobaczymy, na co zdecyduje się rząd.

Według danych GUS z 2009 roku w naszym kraju było ok. 1,5 mln młodzieży w wieku 16-18 lat. Oznacza to, że od 2005 r liczba ta spadła o ponad 190 tys., a więc o12 proc. Według prognoz w 2020 r. liczba ta spadnie do poziomu ok. 1 mln osób, a w dekadzie 2020-2030 liczba młodzieży w wieku 16-18 lat utrzyma się na zbliżonym poziomie 1 mln przynajmniej do 2030 r.

Te cyfry to poważne ostrzeżenie tak dla polityków, ale też dla polskiego systemu szkolnictwa średniego i wyższego. Zmaleje zapotrzebowanie na szkoły tego typu, wiele z nich będzie trzeba zamknąć. Już teraz wiadomo, że wzrost narodzin będzie stymulować nie "becikowe", lecz odpowiednia liczba i standard żłobków i przedszkoli.

Jeszcze raz aktualne okazało się powiedzenie: "mądry Polak po szkodzie". Wielu z nas pamięta z jakim rewolucyjnym zapałem likwidowano przedszkola i żłóbki (wówczas zakładowe) jako relikt starego systemu, a które potem sprzedawano, chociaż teraz na pewno by się przydały. Już słyszę o kolejnym poważnym problemie inwestycyjnym...