System emerytalny: sytuacja OFE

Przeczytaj także: Zmiany w emeryturach nie będą korzystne

I. Co stracą członkowie OFE?

Członkowie otwartych funduszy emerytalnych to 15 milionów osób, które w trakcie 11 lat funkcjonowania nowego systemu emerytalnego zgromadziły na swoich indywidualnych rachunkach ponad 211 miliardów złotych.
Kapitały emerytalne zgromadzone na rachunkach są indywidualnym zabezpieczeniem na okres starości każdego z członków OFE - mimo braku możliwości dowolnego nimi dysponowania. Jest to realny kapitał przypisany do konkretnych ubezpieczonych. Gdyby rząd zdecydował o przesunięciu składki z OFE do ZUS, 15 milionów obywateli zostałoby pozbawionych możliwości oszczędzania na przyszłą emeryturę. W zamian ubezpieczeni mogliby liczyć jedynie na to, że ich dzieci i wnuki wpłacą w przyszłości do systemu emerytalnego odpowiednio dużo składek, aby sfinansować ich późniejsze świadczenia emerytalne.
Z punktu widzenia członków OFE, ich realny kapitał emerytalny zostałby zamieniony na mniej pewną obietnicę emerytalną realizowaną przez przyszłe pokolenia. Natomiast dzisiejsi politycy chętnie wykorzystają ten kapitał pod hasłem budowy żłobków i ratowania zadłużonych szpitali.

Gdyby rząd zdecydował się realizować jeden z bardziej radykalnych pomysłów – obniżenia składki do OFE z 7,3% do 3% oraz możliwości przenoszenia środków do ZUS na 5 lat przed emeryturą – to według analiz firmy Deloitte konsekwencją będzie znaczące obniżenie wartości przyszłych emerytur.

Przykładowo, dzisiejsi 30-latkowie, którzy będą przechodzili na emeryturę w roku 2040 stracą prawie 10% wysokości swojej emerytury, a dzisiejsi 20-latkowie – nawet 17%. Na propozycji minister Fedak najwięcej stracą nasze dzieci – nie zaczęły one jeszcze odkładać na emeryturę, a już ich przyszłe świadczenia mogą być zredukowane aż o 1/5!

Oczekuje się, że stopa waloryzacji uprawnień emerytalnych w ZUS będzie w przyszłości maleć z uwagi na proces starzenia się ludności w Polsce. Na rynek pracy będzie wkraczać coraz mniej młodych ludzi (prognozowany jest spadek liczby pracujących Polaków z ok. 20 mln w roku 2009 do ok. 15 mln w 2060). Tym samym, stopa waloryzacji w ZUS zależna od tempa wzrostu funduszu płac będzie maleć. W swojej analizie, firma Deloitte przyjęła konserwatywne założenia dotyczące przyszłych stóp zwrotu w OFE – od roku 2015 realna stopa zwrotu założona w symulacjach wynosi 3,9% rocznie. Do tej pory historyczna realna stopa zwrotu OFE kształtowała się na poziomie 6% rocznie. Oznacza to, że przy bardziej optymistycznych wynikach inwestycyjnych otwartych funduszy emerytalnych, potencjalna strata wynikająca z obniżenia składki kapitałowej byłaby nawet jeszcze większa.

Warto wspomnieć, że w momencie wprowadzania reformy, zdawano sobie sprawę, że tempo pomnażania kapitałów w OFE będzie wyższe niż waloryzacja uprawnień emerytalnych
w ZUS. W związku z tym, przewidywano zwiększenie składki do OFE do poziomu 50% całej składki emerytalnej.