Ochrona Środowiska 2010

Przeczytaj także: Ochrona środowiska: nakłady na środki trwałe w 2012 r.

Nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej w 2009 r. wyniosły 2,8 mld zł (w cenach bieżących) i były o 71% wyższe niż w 2000 r. Podobnie jak w roku 2000 ponad połowę tej kwoty przeznaczono na ujęcia i doprowadzanie wody. W porównaniu z 2000 r. zwiększył się udział nakładów na budowę i modernizację stacji uzdatniania wody z 12% do 23%. Nakłady na budowę zbiorników i stopni wodnych spadły z 13% do 9%, zaś na regulację i zabudowę rzek i potoków w 2009 r. wydano 5% kwoty ogółem (w 2000 r. wydano 9%). Zmniejszył się także udział nakładów - z 15% do 4% - na obwałowania przeciwpowodziowe.

W porównaniu z 2000 r. nakłady na środki trwałe służące gospodarce wodnej wzrosły w większości kierunków inwestowania. Największy wzrost wystąpił w nakładach na: budowę i modernizację stacji uzdatniania wody oraz ujęcia i doprowadzenia wody (odpowiednio o 230% i 96%). Najmniejszy wzrost (o 25,6%) odnotowano w nakładach na budowę zbiorników i stopni wodnych. Udział ww. nakładów w PKB i w inwestycjach ogółem wynosi odpowiednio 0,2% i 1,3%.

Od kilku lat nie obserwuje się znaczących zmian udziału środków własnych inwestorów w ogólnych nakładach na środki trwałe służące gospodarce wodnej. W 2000 r. stanowiły one 45,4%, zaś w 2009 r. – 42,3%. Środki z budżetu centralnego angażowane są okresowo przy dużych inwestycjach, jak np. budowa zbiorników wodnych. W zasadzie nie obserwuje się zmian udziału środków z budżetów: województw, powiatów oraz gmin (współudział). Jedynie udział środków z zagranicy wzrósł z 13,1% w 2000 r. do 20,9% w 2009 r., a w przypadku pożyczek i kredytów krajowych z 4,1% w 2000 r. do 6,9% w 2009 roku.

Efekty uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji w gospodarce wodnej wykazywały zmienną tendencję w okresie ostatnich kilku lat. Największe zmiany odnotowano w wydajności oddanych do użytku ujęć wodnych, która zmniejszyła się z 300 tys. m3/dobę w 2000 r. do 98 tys. m3/dobę w 2005 r., a następnie utrzymywała się w kolejnych latach na poziomie 100 – 160 tys. m3/dobę. Tendencją spadkową odznaczały się także efekty w zakresie uzdatniania wody i długości przekazywanych do eksploatacji sieci wodociągowych. W porównaniu z 2000 r. nastąpił niewielki wzrost regulacji i zabudowy rzek i potoków (w 2009 r. wynosił ok. 246 km). W 2009 r. oddano lub zmodernizowano 60 km obwałowań przeciwpowodziowych (spadek o 70% w stosunku do 2000 r.).

W finansowaniu działalności inwestycyjnej na rzecz ochrony środowiska dużą rolę pełnią w Polsce celowe fundusze ekologiczne. Najważniejsze z nich to Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz fundusze wojewódzkie. Udział ww. funduszy w nakładach na środki trwałe służące ochronie środowiska zmniejszył się z 20,0% w 2000 r. do 18,3% w 2009 r., natomiast na środki trwałe w gospodarce wodnej wzrósł z 8,9% w 2000 r. do 14,2% w 2009 r. Środki, którymi dysponują fundusze pochodzą głównie z opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska oraz kar za naruszenie wymagań w zakresie ochrony środowiska, opłat oraz kar za usuwanie drzew i krzewów, a także ze spłat pożyczek udzielanych inwestorom na realizację przedsięwzięć w ochronie środowiska oraz opłat z tytułu handlu emisjami i opłat zastępczych wynikających z ustawy Prawo Energetyczne. Przychody finansowe, które stanowią dla funduszy drugie co do wielkości źródło środków przeznaczanych na finansowanie ochrony środowiska, składają się głównie z odsetek z oprocentowania od udzielonych pożyczek i kredytów oraz z odsetek z lokowania przejściowo wolnych środków.
Środki dyspozycyjne funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej z roku na rok zwiększają się; w 2009 r. wyniosły ok. 17,4 mld zł (w 2000 r. 4,6 mld zł.). Wpływy z opłat ekologicznych przekazane do urzędów marszałkowskich jako należność główna wyniosły w 2009 r. 1,8 mld zł (w 2000 r. 1,4 mld) i od 2000 r. wykazywały stabilny poziom – średnio 1,56 mld zł rocznie. Wpływy z tytułu kar za naruszenie wymagań w zakresie ochrony środowiska w 2009 r. wyniosły 4,4 mln zł, w porównaniu do 29,1 mln zł w 2000 r.

Ze środków dyspozycyjnych funduszy ekologicznych w 2009 r. wydatkowano 5,4 mld zł. Najwięcej wydano na gospodarkę ściekową i ochronę wód – 60,1%, ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu – 14,8%, gospodarkę odpadami – 7%.