Ochrona Środowiska 2010

Przeczytaj także: Ochrona środowiska: nakłady na środki trwałe w 2012 r.

Warunki naturalne

Powierzchnia geograficzna Polski, wynosząca 31,3 mln ha, jest w głównej mierze wykorzystywana pod produkcję rolniczą oraz zajęta przez lasy. Według ewidencji geodezyjnej w 2009 r. użytki rolne i leśne zajmowały ok. 91% powierzchni kraju, przy czym użytki rolne stanowiły 60,7%, lasy i zadrzewienia – 30,4%, a pozostałe grunty – 9,0%. Z areału użytków rolnych, wynoszącego 19,0 mln ha, grunty orne stanowiły 73,8%, trwale użytki zielone – 20,8%, a sady – 1,5%.

W latach 2000 - 2003 udział użytków rolnych w strukturze użytkowania gruntów systematycznie malał na korzyść terenów leśnych, osiedlowych, komunikacyjnych, przemysłowych i innych. W 2004 roku nastąpił nieznaczny wzrost udziału użytków rolnych i gruntów ornych, przy jednoczesnym spadku pozostałych terenów oraz utrzymującym się stałym wzroście terenów leśnych. W latach 2005-2009 wystąpiły niewielkie wahania wzrostu, bądź spadku udziału użytków rolnych i gruntów ornych oraz pozostałych terenów, przy jednoczesnym wzroście terenów leśnych.
W latach 2003-2007 zaobserwowano znaczny spadek odłogów i ugorów na gruntach ornych, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. W latach 2008 i 2009 r. obserwujemy ponowny wzrost gruntów ugorowanych na gruntach ornych w 2008 r ogółem (o 49,7 tys. ha) w porównaniu z 2007 r., przy czym w sektorze prywatnym odnotowano wzrost o 61,7 tys.ha, natomiast w sektorze publicznym spadek o 12,1 tys ha. W roku 2009 wystąpił kolejny wzrost gruntów ugorowanych na gruntach ornych ogółem o 35,6 tys.ha w stosunku do roku 2008, w sektorze prywatnym wzrost o 22,3 tys. ha, natomiast w sektorze publicznym wzrost o 13,5 tys. ha w stosunku do 2008 r.

Gospodarka wodno-ściekowa i ochrona wód

Polska zaliczana jest do krajów ubogich w zasoby wodne. Średni roczny odpływ wód powierzchniowych z terytorium Polski łącznie z dopływami z zagranicy w latach 2000-2009 wynosił 58,5 km³. W przeliczeniu na 1 mieszkańca daje to roczny zasób wód 1,5 dam³, podczas gdy w krajach europejskich zasoby te są szacowane na 4,6 dam³/rok. Ponadto zasoby wód powierzchniowych Polski cechuje duża zmienność czasowa i terytorialna, co powoduje okresowe nadmiary i deficyty wody w rzekach. Zbiorniki retencyjne w Polsce posiadają małą pojemność. Łączna ich pojemność nie przekracza 8% objętości odpływu rocznego wód z obszaru kraju, co nie zapewnia dostatecznej ochrony przed okresowymi nadmiarami lub deficytami wody. Jest to mało, zarówno w stosunku do innych krajów europejskich, bogatszych w wodę, jak i do realnych możliwości wynoszących 15% średniego rocznego odpływu.

W latach 2000-2009 pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności zmniejszył się o ok. 2% (z 11,0 km3 w 2000 r. do 10,8 km3 w 2009 r.), przy czym pobór wody na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej w 2009 r. wynosił 2067,3 hm3, tj. o 282,8 hm³ (o 12,0%) mniej niż w 2000 r. Zmniejszenie poboru wody na cele komunalne wynika przede wszystkim z ograniczenia strat w dystrybucji wody, instalowaniu wodomierzy oraz wzrostu cen wody dla gospodarstw domowych, co skłania odbiorców do jej oszczędzania. W 2009 r. odnotowano wzrost poboru wody na cele produkcyjne o 1,4% w porównaniu z ub. rokiem, i spadek o 0,5% w porównaniu z rokiem 2000.

W stosunku do roku ubiegłego zwiększył się pobór wody na cele związane z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę – wzrost o 190,7 hm3 (o 2,8%). Zmniejszeniu uległ natomiast pobór wody głównie na cele związane z: górnictwem – spadek o 7,0 hm3 (o 8,3%), oraz przetwórstwem przemysłowym – spadek o 120,5 hm³ (o 16,2%). W omawianym wieloleciu zwiększył się natomiast - o ok. 12% - pobór wody do napełniania i uzupełniania stawów rybnych.