Ochrona Środowiska 2010

Przeczytaj także: Ochrona środowiska: nakłady na środki trwałe w 2012 r.

Największy udział w zużyciu wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w 2009 r. ma przemysł (73,8%).

Głównym źródłem zaopatrzenia gospodarki narodowej w wodę są wody powierzchniowe. Wody ujmowane z rzek i jezior pokrywają ponad 84% potrzeb. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych wg stanu na koniec 2009 r. wyniosły 17,1 km3 i wykorzystywane były głównie na zaopatrzenie ludności w wodę do picia (pobór na cele eksploatacji sieci wodociągowej stanowił 88% całkowitego poboru wód podziemnych w 2009 r.).

W 2008 r. zbadano stan czystości wód 110 jezior o łącznej powierzchni ponad 35 tys. ha i objętości wód 2,7 mld m3.W badanej grupie znalazło się 12 jezior o najwyższej, I klasie jakości wód. Stanowiły one prawie 11% liczby badanych jezior i 6,5% ich objętości. Najwięcej jezior (36) znalazło się w klasie II (ok. 21% objętości wód badanych). Jeziora w V klasie (17) stanowiły 15,5% liczby badanych jezior i 29,9% badanych zasobów wód w jeziorach. Ze względu na coroczną zmienność zbioru badanych jezior, utrudnione jest określenie rzeczywistych trendów zmian ich czystości.

Wyniki badań monitoringu jakości wód podziemnych wykazały, że w 2009 r. na ogólną liczbę 299 punktów pomiarowych w 213 punktach występowały wody o dobrej (klasy I-III) jakości, zaś w 86 punktach wody o złej jakości (klasy IV i V), przy czym nie odnotowano wód w I klasie jakości.

Zanieczyszczenia i degradację zasobów wodnych powodowały przede wszystkim ścieki. W latach 2000-2009 ilość ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczenia zmniejszyła się o ponad 10% (z 2,5 km3 do 2,2 km3), a ilość ścieków nieoczyszczanych o 55% (z 0,3 km3 do 0,1 km3), przy jednoczesnym zmniejszeniu o 14% udziału ścieków oczyszczanych mechanicznie (z 0,7 km3 do 0,6 km3) i ponad dwukrotnym zwiększeniu (z 0,46 km3 do 0,97 km3) ilości ścieków oczyszczanych w oczyszczalniach o wysoko efektywnych technologiach oczyszczania, umożliwiających zwiększoną redukcję azotu i fosforu, tj. metodami z podwyższonym usuwaniem biogenów.

W całym kraju widoczne są efekty realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOSK). Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej przejawiało się – obok oddawania do eksploatacji nowych oczyszczalni - rozbudową sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, wyłączaniem z eksploatacji obiektów przestarzałych i nieefektywnych (likwidowano głównie oczyszczalnie mechaniczne), modernizowaniem oczyszczalni (dostosowywaniem parametrów oczyszczalni do aktualnych potrzeb poprzez likwidację nadwyżek przepustowości, rozbudowę obiektów przeciążonych), a także inwestowaniem w urządzenia do redukcji ładunków zanieczyszczeń w ściekach.

Dostosowany do wymogów dyrektyw UE (głównie Ramowej Dyrektywy Wodnej) KPOSK zakłada wyposażenie do 2015 r. wszystkich aglomeracji powyżej 2 tys. mieszkańców w oczyszczalnie ścieków komunalnych. W latach 2000-2009 liczba miast obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków zwiększyła się o 84 (z 801 miast w 2000 r. do 885 w 2009 r., tj. o 9,9%). Na ogólną liczbę 897 miast w Polsce w 2009 r., 12 nie było obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków (najwięcej – 8 miast z grupy od 2000 do 5000 mieszkańców). W 2009 r. liczba oczyszczalni ścieków obsługujących gminy wynosiła 2287 (o 74 więcej niż w 2008 r.), w tym prawie 80% z nich stanowiły oczyszczalnie biologiczne, a 18% oczyszczalnie z podwyższonym usuwaniem biogenów.

Wskaźnik ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem wzrósł z 53,6% w 2000 r. do 64,2% w 2009 r., przy czym w miastach wzrósł odpowiednio z 80,0% do 88,1%, zaś na wsi z 10,8% do 26,9%. Z oczyszczalni mechanicznych korzystało w Polsce w 2009 r. tylko 0,1% ludności (w 2000 r. 3,4%), natomiast obiekty typu biologicznego obsługiwały 15,5% ludności kraju (w 2000 r. – 30,1%), a o podwyższonym usuwaniu biogenów 48,6% (w 2000 r. 20,1%). W 2009 r. 464 miast i 590 gmin wiejskich wyposażonych było w nowoczesne oczyszczalnie ścieków o podwyższonej redukcji związków azotu i fosforu.

Spośród krajów Unii Europejskiej największa liczba ludności jest obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w Hiszpanii (100%, wzrost z 88% w 2000 r.), w Niemczech (94%) oraz w Szwecji (86%). Krajami o najmniejszym udziale ludności podłączonej do oczyszczalni ścieków są: Malta (13%), Rumunia (28%) oraz Bułgaria (42%).

W 2009 r. długość sieci wodociągowej rozdzielczej w Polsce wynosiła 267 tys. km, tj. o 55 tys. km (o 26%) więcej niż w 2000 r. W latach 2000-2009 rozbudowie uległa również sieć kanalizacyjna. W 2009 r. długość sieci kanalizacyjnej wynosiła 100 tys. km i była dłuższa w porównaniu z 2000 r. o 49 tys. km, tj. o ok. 96% (w 2000 r. wynosiła 51,2 tys. km). Na terenach wiejskich w 2009 r. przybyło ok. 3,5 tys. km nowej sieci.