Ochrona Środowiska 2010

Przeczytaj także: Ochrona środowiska: nakłady na środki trwałe w 2012 r.

Liczebność pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego, będąca odzwierciedlaniem wielkoskalowych zmian w krajobrazie rolniczym, w roku 2007 w Polsce spadła w porównaniu z rokiem 2000 o ponad 13%. W większości krajów Unii Europejskiej można zaobserwować podobną tendencję. Największy spadek odnotowała Norwegia, gdzie liczebność populacji spadła o 22%. Wzrost liczebności odnotowano jedynie w Finlandii, na Łotwie i we Włoszech. Według Kompendium Ochrony Środowiska OECD 2008 najwięcej zagrożonych gatunków ssaków występuje w Luksemburgu (52%), we Włoszech (41%) oraz w Niemczech, Grecji i na Węgrzech (w każdym z tych krajów ok. 38%). Największa liczba zagrożonych gatunków ptaków występuje w Czechach (50%), na Islandii (44%) oraz w Portugalii (38%). Do krajów o najwyższej liczbie zagrożonych gatunków ryb zaliczają się Niemcy (68%), Portugalia (63%) oraz Hiszpania i Austria (51%).

W celu zachowania zagrożonych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy utworzona została europejska sieć ekologiczna Natura 20002. Do końca 2009 r. w Polsce wyznaczono 141 obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz 364 specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). Prace nad doprecyzowaniem przebiegu granic wyznaczonych obszarów Natura 2000 nadal trwają, dlatego powierzchnie wyznaczonych obszarów mogą w przyszłości ulec zmianie.

Lasy zajmowały w końcu 2009 r. ok.9,1 mln ha, co stanowiło 29,1% powierzchni kraju. W strukturze własnościowej dominowały lasy publiczne – 81,8%, które stanowiły ponad 7,4 mln ha. Obszary te stanowiąc niezbędny czynnik równowagi ekologicznej, są jednocześnie formą użytkowania gruntów i stanowią dobro ogólnospołeczne, kształtujące jakość życia człowieka. Jako syntetyczny miernik stanu zdrowotnego lasów uznaje się poziom redukcji powierzchni asymilacyjnej drzew (defoliacji) w stosunku do drzew zdrowych w danych warunkach siedliskowych i klimatycznych. Na podstawie przeprowadzonych w 2009 r. obserwacji można scharakteryzować poziom zdrowotności lasów w poniższy sposób:

• udział drzew zdrowych (defoliacja do 10%) wszystkich gatunków razem wynosi 24%, gatunków iglastych - 23% a liściastych – 27%. Największy udział drzew zdrowych wykazuje buk – 44% a najniższy dąb – 14%,
• udział drzew uszkodzonych (defoliacja powyżej 25%) dla wszystkich gatunków drzew razem wynosi 17%, dla gatunków liściastych i iglastych udział tych drzew wynosi 18%; najwyższy udział drzew uszkodzonych wśród gatunków liściastych odnotowano dla dębu – 30%, a wśród iglastych dla świerku – 28%; najmniejszy udział drzew uszkodzonych odnotowano dla buka – 9%, olszy – 13%, jodły – 15%.

Wśród drzewostanów iglastych nastąpiła poprawa stanu zdrowotnego sosny. Natomiast najzdrowszym gatunkiem liściastym jest buk. Porównując gatunki liściaste i iglaste naszych lasów pod względem defoliacji należy stwierdzić, że gatunki iglaste posiadają niższy udział drzew zdrowych. Poziom uszkodzenia drzewostanów w Polsce w porównaniu z innymi krajami Europy plasuje Polskę w grupie krajów, w których udział ten był średni i wynosił 18%. Wyższy niż w Polsce udział drzew silnie uszkodzonych (powyżej 35%) wystąpił w Czechach (57%) oraz na Cyprze, Słowenii i Włoszech, w każdym z tych krajów ok. 36%. Natomiast najniższy udział drzew uszkodzonych (poniżej 10%) wykazały drzewostany w Danii (6%) oraz w Estonii i na Ukrainie (7%).

Prawie 3,3 mln ha Lasów Państwowych (36,4% powierzchni lasów) zostało uznanych za lasy ochronne. Obszary te są położone głównie wokół dużych miast i ośrodków przemysłowych, na terenach uzdrowiskowych, wzdłuż rzek i wybrzeża morskiego, a także na terenach wydmowych i przeznaczonych na cele obronności i bezpieczeństwa państwa. W celu kształtowania świadomości ekologicznej oraz właściwego stosunku do lasu i leśnictwa, a także doskonaleniu gospodarki leśnej z uwzględnieniem zrównoważonego i wielofunkcyjnego leśnictwa służą Leśne Kompleksy Promocyjne (LKP). W końcu 2009 r. wyodrębniono ich 19 i zajmowały 999 tys. ha lasów, co stanowiło ok. 14 % powierzchni Lasów Państwowych. Prowadzone są tam prace badawcze, doświadczalnictwo leśne i realizowana jest edukacja ekologiczna.

Informacje o badaniu:
Publikacja „Ochrona Środowiska 2010” zawiera statystyczną charakterystykę ilościową i jakościową zasobów naturalnych, problemów zagrożenia i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej. Jest kolejnym, wydawanym corocznie od 1972 r., zbiorczym opracowaniem Głównego Urzędu Statystycznego, a dwudziestą czwartą otwartą edycją publikacji o tematyce ekologicznej, wydaną po raz drugi w wersji polsko- angielskiej.