Sytuacja gospodarcza w Europie Środkowej i Wschodniej 2010

Przeczytaj także: Gospodarka polska 2010 wg PKPP Lewiatan

Polityka fiskalna

Według danych NBP, deficyt sektora finansów publicznych w Polsce w 2010 r. wyniósł ok. 8% PKB wobec 7,2% PKB w 2009 r., co było związane m.in. z utrzymaniem znaczącego wzrostu wydatków (w tym na współfinansowanie projektów UE) oraz działaniem automatycznych stabilizatorów koniunktury. Dopiero w 2010 r. przyjęte zostały zmiany mające ograniczyć wielkość deficytu sektora finansów publicznych. Dotyczyły one przede wszystkim czasowej podwyżki VAT, zamrożenia wynagrodzeń w administracji rządowej (z wyjątkiem nauczycieli) oraz zmniejszenia wydatków na aktywne polityki rynku pracy. Ograniczanie tempa wzrostu wydatków w kolejnych latach wspierać ma reguła wydatkowa31. NBP szacuje skalę działań konsolidacyjnych zawartych w Ustawie budżetowej na rok 2011 na ok. 1 pkt. proc. PKB.

Dodatkowo pod koniec grudnia ub.r. rząd podjął decyzję o zmniejszeniu wysokości składek przekazywanych do OFE. Od kwietnia br. wyniosłyby one 2,3% wobec 7,3% podstawy wymiaru obecnie33, co ograniczyłoby deficyt budżetowy o ok. 0,7% PKB w 2011 r. i ok. 1,0% PKB w 2012 r. Z wypowiedzi ministra finansów J. Rostowskiego wynika, że dzięki tej zmianie oraz działaniom zawartym w ustawie budżetowej deficyt sektora wyniósłby w br. ok. 6% PKB.

Jesienna prognoza KE z listopada ub.r. przewiduje, że w latach 2011-2012 skala nierównowagi fiskalnej w Polsce nadal będzie znacznie przekraczała wartość referencyjną (6,6% PKB w 2011 r. i 6,0% PKB w 2010 r.). Nie uwzględnia ona jednak zmian w kapitałowej części systemu emerytalnego. Narastanie długu finansów publicznych ma zostać ograniczone znacznymi przychodami z prywatyzacji (ok. 30 mld zł w okresie 2011-2013) oraz jednorazowo w 2011 r. dzięki wprowadzeniu mechanizmu poprawy zarządzania płynnością sektora publicznego34. W horyzoncie prognozy KE jego poziom (w ujęciu ESA’95) będzie zbliżony do wartości referencyjnej (59,6% PKB w 2012 r.).

Prognozy
Analiza przewiduje, że w najbliższych dwóch latach Polska wciąż będzie należała do najszybciej rozwijających się krajów Europy Środkowej i Wschodniej, a dynamika wzrostu gospodarczego pozostanie wyraźnie wyższa w porównaniu ze średnią dla regionu. Głównym źródłem wzrostu gospodarczego pozostaną rosnące wydatki gospodarstw domowych, wspierane przez ożywienie popytu inwestycyjnego. Do wzrostu konsumpcji przyczyniać się będzie przede wszystkim poprawa sytuacji na rynku pracy i przyspieszenie dynamiki wynagrodzeń, jak i przewidywany wzrost akcji kredytowej. Jednak wpływ tych czynników może zostać nieco osłabiony w wyniku podwyższenia stawek podatków pośrednich.

Do względnie wysokiej oczekiwanej w 2011 r., dynamiki inwestycji publicznych wspieranej przez napływ funduszy strukturalnych UE, w związku m.in. z realizacją projektów związanych z mistrzostwami EURO 2012, dołączy się wzrost inwestycji sektora prywatnego. Rosnący popyt krajowy oraz zagraniczny powinien dodatkowo sprzyjać większemu napływowi kapitału zagranicznego.

Przyspieszenie popytu krajowego prawdopodobnie znajdzie odzwierciedlenie w nieco wyższej dynamice importu niż eksportu. W konsekwencji wkład eksportu netto do dynamiki PKB może być lekko negatywny. Jednocześnie prawdopodobnie nastąpi pogłębienie się deficytu na rachunku obrotów bieżących. Obok wzrostu ujemnego salda handlu zagranicznego przewidywane jest także pogorszenie się salda dochodów z tytułu transferu kapitału z inwestycji zagranicznych.

Od początku 2011 r. oczekiwany jest systematyczny wzrost inflacji bazowej. Złoży się na to wzrost cen importu, podwyżka VAT, a także stopniowy wzrost presji płacowej będącej efektem ożywienia w gospodarce i towarzyszącej mu poprawy sytuacji na rynku pracy. Oczekiwany jest także dalszy wzrost cen żywności i nośników energii.

Do pobrania: