Strefa przygraniczna w Polsce I-IX 2010

Przeczytaj także: Strefa przygraniczna w Polsce 2013: podmioty gospodarcze

Według danych Komendy Głównej Straży Granicznej w okresie styczeń-wrzesień 2010 r. w ramach małego ruchu granicznego (MRG) granicę polsko-ukraińską przekroczyło 2 385,7 tys. osób, co stanowiło 37,5% przekroczeń tego odcinka granicy przez cudzoziemców. Natężenie ruchu osób na granicy polsko-ukraińskiej w ramach małego ruchu granicznego w ciągu 15 miesięcy od daty wejścia w życie umowy miało wyraźną tendencję rosnącą i charakteryzowało się dużą dynamiką.
Szacunkowa wartość wydatków poniesionych w Polsce przez cudzoziemców przekraczających granicę polsko-ukraińską w ramach małego ruchu granicznego w okresie styczeń-wrzesień 2010 r. wyniosła 498,4 mln zł, co stanowiło 29,5% wydatków cudzoziemców przekraczających tę granicę i 18,1% wydatków cudzoziemców przekraczających zewnętrzną granicę Unii Europejskiej na terenie Polski.

Rozpoczęcie badania przed wejściem w życie umowy o zasadach małego ruchu granicznego pozwala na porównanie ruchu osób oraz wydatków na obszarach przygranicznych przed i po wprowadzeniu ułatwień w przekraczaniu granicy. Z analizy danych wynika, że wprowadzenie przepisów ułatwiających przekraczanie granicy znacząco wpłynęło na ożywienie ruchu w pasie przygranicznym. Liczba cudzoziemców, którzy zamieszkiwali w pasie do 30 km od granicy i po przekroczeniu granicy poruszali się w odległości do 30 km od granicy w II kwartale 2010 r. była 2,3 razy większa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Podobnie kształtował się wzrost wydatków cudzoziemców w Polsce w tym pasie. Z kolei liczba cudzoziemców, którzy zamieszkiwali w strefie powyżej 30 km od granicy lub po przekroczeniu granicy poruszali się w odległości powyżej 30 km od granicy spadła o 3,7% w porównaniu z II kwartałem 2009 r., a ich wydatki spadły o 13,8%.

Zmiany w ruchu granicznym cudzoziemców oraz ich wydatkach w Polsce po wprowadzeniu 1 lipca 2009 r. ułatwień w przekraczaniu granicy (MRG) przedstawia poniższe zestawienie:
Kolejnym krokiem mającym na celu ułatwienie przekraczania wschodniej granicy Polski było podpisanie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o zasadach małego ruchu granicznego w dniu 12 lutego 2010 r. Przez stronę polską umowa została podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 22 czerwca 2010 r.3 Przewiduje się, że umowa wejdzie w życie w pierwszym półroczu 2011 r. W strefie przygranicznej po stronie polskiej znajdują się 93 miasta i gminy (w tym Biała Podlaska), a po stronie białoruskiej 89 jednostek administracyjnych (w tym Brześć i Grodno). Obszar objęty umową o małym ruchu granicznym z Białorusią obejmuje w Polsce powierzchnię 14,7 tys. km2, która jest zamieszkiwana przez 570,6 tys. ludności. Z przeprowadzonej analizy wybranych zjawisk w strefie przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej wynika, że omawiane wskaźniki w porównaniu z Polską kształtowały się na mniej korzystnym poziomie – i tak współczynnik urodzeń żywych był niższy niż w kraju, z kolei współczynnik umieralności był wyższy, przyrost naturalny ujemny i saldo migracji również ujemne, a liczba podmiotów gospodarki narodowej w porównaniu z liczbą mieszkańców była znacznie niższa od średniej krajowej.

Należy jednak zaznaczyć, że sytuacja w strefie przygranicznej była zróżnicowana przy poszczególnych odcinkach granicy, w województwach czy gminach. Pewną szansą na ożywienie obszarów transgranicznych jest wprowadzenie przepisów ułatwiających przekraczanie granicy w ramach MRG, co istotnie wpłynęło na zwiększenie ruchu granicznego i wydatków ponoszonych przez cudzoziemców w strefie przygranicznej. Ponadto, biorąc pod uwagę dotychczasowe tendencje w małym ruchu granicznym na granicy polsko-ukraińskiej, można przypuszczać, że łatwiejsze przekraczanie granicy będzie pozytywnie wpływać na rozwój obszarów przygranicznych po stronie polskiej jak i ukraińskiej. Podobne oczekiwania są wiązane z podpisaną umową o zasadach małego ruchu granicznego z Białorusią.