Przemysł spirytusowy a gospodarka UE

Przeczytaj także: Akcyza na alkohol pogrąża sprzedaż

Ponieważ państwa członkowskie UE 27 mają pewną swobodę w ustalaniu poziomu opodatkowania napojów spirytusowych, przy minimalnej stawce 550 euro za hektolitr, stawka akcyzy różni się między poszczególnymi krajami. Także podatki akcyzowe od wina i piwa różnią się od tych od napojów spirytusowych we wszystkich krajach członkowskich UE.

Jak wynika z badania, kolejne istotne źródło przychodów państw stanowią podatki dochodowe i od wynagrodzeń, a także składki na ubezpieczenie społeczne płacone przez pracodawców i pracowników – w sektorze gorzelni, dostawczym, handlu detalicznego oraz HoReCa, gdzie miejsca pracy są powiązane ze sprzedażą napojów spirytusowych. Wpływy z tych podatków i składek szacuje się na 8,9 miliarda euro.

Wpływ na wielkość i wartość sprzedaży

Międzynarodowy kryzys gospodarczy miał nieunikniony wpływ na europejski przemysł spirytusowy. W 2009 roku sprzedaż w UE spadła, jak sugerują wstępne dane, o 13% ogółem, a na niektórych rynkach znacznie bardziej: najmocniej ucierpiały Hiszpania, Wielka Brytania, Irlandia, Bułgaria i Rumunia. Spadła nie tylko wielkość, ale także wartość sprzedaży, gdyż część konsumentów zwróciła się w stronę tańszych marek i przeszła od konsumpcji w lokalach (w sektorze HoReCa) do mniej kosztownych zakupów w handlu detalicznym. Wyniki finansowe największych firm branży spirytusowej pokazują, że w pierwszej połowie 2010 roku sprzedaż napojów spirytusowych w UE zaczęła znowu rosnąć.

Z danych uzyskanych od większych producentów wynika, że spadek sprzedaży w 2009 roku na innych rynkach był mniej drastyczny niż w samej Unii. Mimo że eksport unijnych wyrobów spirytusowych w 2009 roku skurczył się pod względem wartości o 8%, głównie z powodu słabego rynku amerykańskiego, w pierwszej połowie 2010 roku zaczął się poprawiać. Wzrost popytu na europejskie napoje spirytusowe był widoczny zwłaszcza w Azji, ponowny silny wzrost odnotowano także na ważnym rynku rosyjskim.

Według raportów firm w 2010 roku zaczął się także nieco poprawiać popyt na rynku USA, pojawiają się także oznaki powrotu do konsumpcji w sektorze HoReCa i do większego popytu na wyroby z najwyższej półki cenowej (super-premium).

Podwyższona akcyza

Kryzys gospodarczy spowodował ostry wzrost deficytów budżetowych państw, co doprowadziło do kryzysu długu publicznego w kilku krajach, przede wszystkim w Grecji. Stojąc przed koniecznością opanowania długu publicznego, rządy państw są zmuszone podnosić przychody i ciąć wydatki. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że podwyższenie akcyzy na alkohol często jest uznawane za łatwy sposób na zwiększenie przychodów. Dziewięć państw członkowskich UE już podniosło stawkę akcyzy na napoje spirytusowe w 2010 roku. Największą podwyżkę wprowadziła Grecja, co zaowocowało dalszym spadkiem sprzedaży na tym rynku. Można oczekiwać, że 2011 rok przyniesie dalszą presję na podnoszenie stawek akcyzy.

Nielegalna produkcja

Nielegalna produkcja napojów spirytusowych – destylacja w domu, wyroby nieoclone lub fałszywki – zawsze stanowiła zagrożenie dla unijnych producentów. Przy rosnącej popularności europejskich marek napojów spirytusowych na takich rynkach jak Chiny, gdzie fałszowanie napojów alkoholowych już osiągnęło znaczne rozmiary, to zagrożenie rośnie. Nielegalna produkcja jest także znacząca na niektórych rynkach UE, zwłaszcza w nowych państwach członkowskich. Np. w Bułgarii nielegalne napoje spirytusowe przypuszczalnie stanowią ponad 50% krajowej konsumpcji. Atrakcyjność fałszowanych i nielegalnych napojów spirytusowych nieuchronnie wzrasta, kiedy spadają dochody konsumentów. Ponadto im bardziej rośnie akcyza na legalne wyroby, tym bardziej powiększa się różnica w cenie między produktami legalnymi a nielegalnymi, co jeszcze wzmaga atrakcyjność tych ostatnich.