Własność intelektualna a strategia biznesowa firmy

Przeczytaj także: Dobry model biznesowy receptą na sukces

Każda firma na drodze swojego rozwoju staje przed dylematem: czy ważniejsze jest dla niej bezpieczne i regularne zarabianie pieniędzy, czy sprzedanie w pewnym momencie całego przedsiębiorstwa lub jego części z maksymalnym zyskiem. Do realizacji jednego i drugiego celu może przyczynić się własność intelektualna – wpływa na efektywność działania i buduje wartość przedsiębiorstwa. Z tego powodu należy zintegrować strategię wykorzystania IP ze strategią biznesową firmy. Może się to odbyć w sytuacji, w której rozwijanie IP będzie potraktowane jak inwestycja, a jej efekty rozliczy się w zależności od zwrotu, który przyniesie.

Od pojawienia się iPhone’a na rynku, cena akcji Nokii spadła trzykrotnie. Z tego powodu we wrześniu 2010 r. odwołano odpowiedzialnego za to prezesa koncernu Olli-Pekki Kallasvuo. Bo chociaż firma nadal ma znaczny udział w rynku, to podołanie konkurencji staje się coraz trudniejsze. A wszystko przez nietrafione decyzje dotyczące kierunków rozwoju własności intelektualnej. Jak się okazało, Nokia w erę smartfonów mogła wejść jeszcze w 2004 r. Jej inżynierowie skonstruowali wtedy prototyp telefonu z dotykowym wyświetlaczem, na którym można instalować zewnętrzne aplikacje. Jednak władze spółki dość lekkomyślnie odrzuciły projekty rozwijania tak telefonu, jak i sklepu z oprogramowaniem, uznając je za zbyt daleko idące i ryzykowne. Trzy lata później ten pomysł wykorzystał Apple i stworzył iPhone’a, który stał się produktem kultowym.

Jedna decyzja, a jej koszt to pozycja na rynku. Nawet największe firmy, które dysponują potężnym zapleczem badawczo-rozwojowym, prężnymi działami marketingu i posiadają wszelkie potrzebne zasoby, popełniają błędy. Czasem jest to wynik błędnych kalkulacji, czasem niedoinformowania ludzi, którzy decydują o jej przyszłości. Jedne i drugie powinno się ograniczać, zwłaszcza w przypadku własności intelektualnej, która wymaga kompleksowego zarządzania. Takiego, które zintegruje wiele różnych czynników. W tym celu należy dopasować elementy IP, które przyczynią się do realizacji strategii biznesowej, wyznaczyć kierunki rozwoju i rozliczać je jak inwestycje.

Firmy mają swoje strategie biznesowe i zapisane w nich cele: chcą bezpiecznie i regularnie zarabiać lub zwiększyć swoją wartość na potrzeby transakcji. Do osiągnięcia tych celów można wykorzystać różne sposoby, w tym własność intelektualną. Z tego powodu firmy sprawdzają, czy i w jakim stopniu posiadana przez nich własność intelektualna jest dopasowana do strategii biznesowej, czy i jak można ją dopasować, czy i jak można ją uzupełnić, aby optymalnie wspierała realizację strategii. Jeśli firma uzna, że chce szybko podnieść swoją wartość, powinna szukać wynalazków lub marek, które mogą pasować innym firmom i sprawią, że te zainteresują się przeprowadzeniem procesu fuzji czy akwizycji. Te same marki i wynalazki, jeśli są unikatowe, mogą być również użyte do zwiększania sprzedaży i podnoszenia marży dzięki wykorzystaniu pozycji lidera.

Dostosowania swojego IP do strategii biznesowej dokonał IMB. Choć dla wielu osób jest on głównie dostawcą komputerów PC, wyobrażenie to ma już niewiele wspólnego z rzeczywistością. Dzisiaj IBM dostarcza głównie rozwiązania dla biznesu, a jego najważniejszym produktem są patenty, których przybywa około 4-5 tysięcy rocznie. Ta wizja firmy i realizująca ją strategia kładą większy nacisk na licencjonowanie tworzonych rozwiązań. Jeszcze na początku lat 90-tych przychody z licencji wynosiły 30 milionów dolarów, by pod koniec osiągnąć wartość jednego miliarda, a dziś prawdopodobnie 1,5-2 mld dolarów. Ten sposób wykorzystywania IP przez firmę jest pożądany, bo przynosi bardziej stabilne zyski niż sprzedaż, a poza tym, koszty uzyskania przychodu są niższe niż w przypadku działalności produkcyjnej.