Burza mózgów w działalności personalnej

Przeczytaj także: Badania CrowdResearch: wykorzystuj madrość tłumu

Wyróżnia się burzę mózgów w ujęciu klasycznym oraz jej odmiany: wariant najbardziej szalonego pomysłu, burzę mózgów typu stop and go, burzę mózgów o ustalonej kolejności, sesje grupowe, odmianę Gordona-Little’, metodę bodźca wyzwalającego, burzę mózgów w wersji zapisywanej, burzę mózgów on-line.

Klasyczna burza mózgów

Sesja pomysłowości

Burza mózgów może być prowadzona zespołowo lub indywidualnie. „Podstawowe zasady burzy mózgów są następujące:

1. Zwięźle sformułować problem, koncentrując się tylko na jednym aspekcie.
2. Nie szukać wad w którymkolwiek z pomysłów ani nie analizować ich.
3. Sięgać po wszelkiego rodzaju pomysły, nawet gdy związek z problemem wydaje się w danej chwili odległy.
4. Zachęcać ludzi do zgłaszania pomysłów i pokonywać zahamowania u uczestników”.

Zaleca się, by skład zespołu ds. burzy mózgów był mniejszy – ok. 6 osób (w przypadku doświadczonych członków) lub większy – do 15 osób (w przypadku mniej doświadczonych członków). W zespole ważną rolę, oprócz osób zgłaszających pomysły i klienta definiującego problem, odgrywa przewodniczący, który kieruje procesem i tempem sesji oraz osoba notująca (i jej pomocnik), która zapisuje na tablicy papierowej wszystkie zgłaszane spontanicznie pomysły (numerując je) i umieszcza w widocznym miejscu na ścianie.

Przedstawiony przez klienta problem zostaje zredefiniowany przez członków zespołu, np.: poprzez definicję podanego problemu, dokonanie podziału problemu na podproblemy, spojrzenie na problem w inny sposób, wykorzystanie ujęcia metaforycznego.

Przykładowo w firmie McKinsey zanim rozpocznie się pierwsza sesja burzy mózgów, konsultanci muszą odrobić „pracę domową”. Każdy członek zespołu czyta materiały zebrane w PDNet lub w kwerendach bibliotecznych. Konsultanci opracowują i rozpowszechniają „pakiety faktów” oparte na ich badaniach wstępnych.

Warto przeprowadzić rozmowy z klientem i pobieżnie przeanalizować problem pod kątem ograniczeń, przeszkód i celów. Jednostronicowe streszczenie takiego spotkania powinno być przekazane uczestnikom planowanej sesji burzy mózgów na kilka dni przed terminem.

Na etapie tworzenia pomysłów osoba prowadząca sesję wybiera jedną lub więcej nowych definicji problemu i do każdej z nich członkowie zespołu tworzą pomysły. W trakcie sesji przewodniczący może stosować stymulujące myślenie pytania, np.: W jaki sposób możemy to zrobić?, Co jeszcze można by zrobić?, Czy możemy połączyć ten pomysł z innym?

A. Osborne – twórca brainstormingu – opracował nawet specjalny zestaw pytań naprowadzających, stymulujących heurezę: Jakie są inne (nowe) zastosowania?, Zaadaptować?, Zmodyfikować?, Powiększyć?, Zmniejszyć?, Dokonać substytucji?, Przegrupować?, Odwrócić?, Kombinować? Badania wykazują, że w fazie wytwarzania pomysłów warto zrobić uczestnikom przerwę (np. 1–2-dniową), by umożliwić dodatkową, podświadomą inkubację pomysłów.

Sesja wartościowania pomysłów

Sesję oceny wariantów rozwiązań najlepiej przeprowadzać w zespole 3-osobowym, gdzie każda z nich legitymuje się wysokim poziomem wiedzy i doświadczenia, a także umiejętnością odróżniania nowych idei od tradycyjnych. Zaleca się rozpoczynanie sesji od tzw. myślenia negatywnego, mającego na celu eliminację pomysłów nieużytecznych. Można dokonać podziału pomysłów na trzy grupy:

• pomysły tzw. gorące, kwalifikujące się do bezpośredniego zastosowania,
• pomysły, których wdrożenie uzależnione jest od przeprowadzenia dodatkowych badań i analiz,
• pomysły nieużyteczne

Wyboru najlepszych pomysłów można dokonać m.in. za pomocą macierzy oceny pomysłów.