Polska: wydarzenia tygodnia 16/2011

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 15/2011

• Rząd chce przed połową roku przesłać do Sejmu projekt budżetu na rok przyszły. Oficjalnym powodem jest chęć uniknięcia nałożenia się na polskie przewodnictwo w UE spraw dyskusji nad przyszłorocznym budżetem i walki przedwyborczej. W tej sprawie swój sprzeciw zgłosiły związki zawodowe, bo rząd zaproponował zmianę trybu konsultacji i skrócenie ich terminu do 27 kwietnia.
• W marcu mieliśmy niższy niż w poprzednich miesiącach wzrost produkcji przemysłowej, wyniósł on tylko 7 proc. To najgorszy wynik od października 2009 roku. W lutym wyniósł on 10,7 proc.
• Według ocen Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wartość eksportu produktów rolno-spożywczych w 2011 roku może wzrosnąć o 6 proc. r/r. Szacuje się, że wyniesie on ok. 14,1 mld euro.
• Ministerstwo Finansów porozumiało się z szefem NBP i chce, by część środków, które Polska otrzymuje z Unii Europejskiej, była systematycznie wymieniana na rynku. Celem jest ograniczenie jego nadpłynność i presji na podwyżki stóp procentowych.W sumie przewiduje się wymienienie na rynku w tym roku ok. 13-14 mld euro.
• Kancelaria Prezydenta włączyła się w dyskusje na temat plan reform systemu emerytalnego. Najbliższa debata u prezydenta odbędzie się 18 maja, a będą w niej uczestniczyć przedstawiciele rządu, eksperci, przedstawiciele partnerów społecznych i organizacji pozarządowych.
• Co prawda spowolnienie gospodarcze w Polsce w przyszłym roku przewiduje NBP i MFW, jednak Bank Światowy prognozuje przyspieszenie wzrostu PKB z 4 w tym roku do 4,2 proc. w 2012 roku.
• Według GUS wzrasta tzw. inflacja producenta (wskaźnik PPI). Wskaźnik ten wyniósł w marcu 9,3 proc. wobec. 7,3 proc. w lutym. Firmy odczuwają dużą presję kosztową i podnoszą ceny. Wg analityków są one wywołane drożejącymi surowcami - ropą, żywnością, metalami. Na to w analizowanym okresie nałożyły się skutki słabej złotówki (wyższe koszty importu). Inflacja w marcu wzrosła do 4,3 proc.
• Mimo deklaracji na najwyższym szczeblu ukraiński państwowy koncern Naftohaz nie wypełnia kontraktu na import gazu do Polski przez połączenie w okolicach Hrubieszowa. Zgodnie z umową od 2011 r. dostawy z Ukrainy miały wzrosnąć do 200 mln m sześc. rocznie (to ok. 5 proc. całego importu gazu do Polski). Także w dalszym ciągu firma Dewon (PGNiG ma 36,4 proc. akcji) nieotrzymała obiecanej koncesji na eksploatację swoich złóż.
• Nie dojdzie do zapowiedzianej na najbliższy wtorek blokady wysyłki węgla z Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Poinformowano, że rozpoczną się negocjacje związkowców z przedstawicielami resortów gospodarki i skarbu. Jednak wg premiera Tuska prywatyzacja spółki jest przesądzona mimo protestów górników.
• W zarządzie ZUS nastąpiły zmiany personalne. Jest w nim teraz siedem osób.Do obecnego prezesa Andrzeja Klesyka i wiceprezesów Przemysława Dąbrowskiego i Witolda Jaworskiego dołączono Marcina Halbersztadta, Bogusława Skuzę, Tomasza Tarkowskiego i Ryszarda Trepczyńskiego.
• Vattenfall wysłał memorandum informacyjne do potencjalnych chętnych, którzy chcą kupić spółkę. W gronie potencjalnych nabywców są polski Tauron, fiński Fortum, francuski GdF Suez. Firma ma ponad 5,7 mln klientów, głównie na Górnym Śląsku. Dysponuje też Elektrociepłowniami w Warszawie (3600 MW mocy cieplnej i prawie 1000 MW elektrycznej). Transakcja jest wyceniana na ponad 2 mld euro. Wśród zainteresowanych są polski Tauron, fińskie Fortum, francuski GdF Suez.
• W I kwartale zysk operacyjny PKN Orlen SA wyniósł ok. 1,3 miliarda złotych.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PRZEDWYBORCZE ZMIANY W SYSTEMACH: EMERYTALNYM I OCHRONY ZDROWIA

Polskie reformy w systemach emerytalnym i służby zdrowia rodzą się w bólach. Panuje opinia, że ślamazarność w ich wprowadzaniu wynika ze zbliżającego się terminu wyborów i z obaw rządzących przed pogorszeniem się wskaźników poparcia społecznego. Obawy te są uzasadnione, bo wprowadzenie w życie niezbędnych zmian niewątpliwie uderzy w interesy nawet dużych grup zawodowych, gdyż wiążą się one z ograniczeniem lub nawet z likwidacją wielu dotychczasowych przywilejów.

Problem zmniejszenia deficytu budżetowego i zrównoważenia budżetu oraz zmniejszenia długu publicznego to dziś główne zadania rządów wielu krajów. W warunkach pokryzysowych, zmuszone są one do podejmowania prób zmierzających do jak najszybszego zapanowania nad finansami publicznymi. Nie można jednak liczyć na to, że wprowadzenie w życie ograniczeń i cięć wydatkowych nie wywoła sprzeciwów społecznych. By je zmniejszyć rządzący muszą przejść prawdziwą "drogę przez mękę" uczestnicząc w niełatwych dyskusjach z przedstawicielami tak pracobiorców jak i pracodawców, spierając się z niezależnymi ekspertami, a także pokonując opór różnych grup interesów. Jednak z przeprowadzeniem tych zmian nie można czekać. Stan finansów publicznych i potencjalne zagrożenia (tak wewnętrzne jak i zewnętrzne) wymagają w tym zakresie dużej determinacji i konsekwencji realizacyjnej.

Polska jest w trakcie pokonywania kolejnych przeszkód w tym zakresie. Jednak nie ulega wątpliwości, że postęp jest dużo wolniejszy, niż to wynika z powagi sytuacji. Można też powiedzieć, że ostatnich miesiącach zamarkowano reformy, dokonując pewnych korekt w systemie emerytalnym oraz doprecyzowując ustawę leczniczą. Rozważmy istotne elementy tych dwóch dokumentów...

Oceniając wprowadzenie ostatnich zmian w ustawodawstwie emerytalnym proponuję potraktować je jako stosunkowo drobne wobec tego zestawu decyzji, których podjęcie jeszcze nas czeka. Nie ulega wątpliwości, że główną przyczyną zmian wielkości środków odprowadzonych do OFE była konieczność zatrzymania szybkiego wzrostu długu publicznego. Podzielam pogląd, że to był tylko zabieg, który praktycznie nic nie zmienia w finansach publicznych, a tylko poprawia wizerunek naszej gospodarki (ma bowiem szansę wolniej wzrastać stosunek długu publicznego do PKB licząc to wg terminologii unijnej). Mojej opinii nie zmienia także to, że powyższej zmianie towarzyszyło zmniejszenie dotychczasowych ograniczeń w sposobach gospodarowania przez OFE zgromadzonymi przez nie środkami finansowymi i że wprowadzono drobna korzyść podatkową dla tych, którzy zdecydują się na dodatkowe oszczędzanie na przyszłą emeryturę. Jednak z całą pewnością nie można tych decyzji nazywać reformą emerytalną! To, co może zmienić system emerytalny jednocześnie mając znaczący wpływ na finanse publiczne to realne reformy w istotny sposób zmieniające: system "emerytur mundurowych", emerytury rolnicze (KRUS), system emerytur w gałęziach przemysłu dotąd uprzywilejowanych, wysokość wieku emerytalnego i zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.

Poważnym problemem od kilku już lat jest też sprawa zapanowania nad nieustannym zadłużaniem się szpitali. Nie udało się to dotąd mimo, że zrealizowano kilka prób oddłużenia. Ta nowa, kolejna już próba jest oparta na przekształcaniu szpitali w spółki prawa handlowego. Ta koncepcja jest kolejną próbą wprowadzenia nadzoru nad wydatkami w służbie zdrowia.

Ostatnio wprowadzono w istniejącą ustawę o działalności leczniczej poprawkę, która nie zmieniając głównych jej założeń doprecyzowuje samą ideę. Zgodnie ze znowelizowanymi regułami samorządy, które nie przekształcą szpitali, będą zmuszone do pokrycia ich ujemnego wyniku finansowego w ciągu trzech miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Jeśli tego nie zrobią w ciągu 12 miesięcy, to muszą zmienić formę organizacyjno-prawną szpitala (spółka kapitałowa lub jednostka budżetowa) lub muszą go zlikwidować. Zgodnie z tą nowelizacją nowo powstałe szpitale też będą musiały być spółkami.

Ustawa sankcjonuje pomoc finansową dla tych szpitali, które są przekształcane, będą one mogły skorzystać z umorzenia zobowiązań publicznoprawnych. W omawianej ustawie zachowano przywileje dla pracowników służb medycznych (za wyjątkiem kilku grup zawodowych korzystających dotąd ze skróconej normy czasu pracy. Doprecyzowano też przepisy dot. pracy kontraktowej w szpitalach.