Budżet domowy 2010

Przeczytaj także: Budżet domowy 2009

W porównaniu z rokiem poprzednim w relacjach między poziomami wydatków osób najbogatszych (V grupa kwintylowa) i najbiedniejszych (I grupa kwintylowa) w gospodarstwach domowych ogółem, jak i w gospodarstwach pracowników, rolników oraz emerytów i rencistów, nie odnotowano istotnych zmian. Natomiast w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek nieznacznie zmniejszyła się dysproporcja między poziomem wydatków osób najbogatszych i najbiedniejszych - różnica była blisko czterokrotna (podobnie jak w 2009 roku).

Podobnie jak w trzech ostatnich latach, najmniejsze różnice pomiędzy osobami najzamożniejszymi (V grupa kwintylowa) a najbiedniejszymi (I grupa kwintylowa) dotyczyły wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe (blisko dwukrotna). Większe dysproporcje pomiędzy tymi grupami osób zaobserwowano w odniesieniu do wydatków na towary i usługi nieżywnościowe (np. na restauracje i hotele różnica była ponad dziewięciokrotna, na edukację około siedmiokrotna, a na rekreację i kulturę – około sześciokrotna), a ich skala zależała od klasy potrzeb i grupy społeczno – ekonomicznej.

Czynnikiem istotnie różnicującym poziom, dynamikę i strukturę dochodów oraz wydatków gospodarstw domowych jest miejsce zamieszkania tych gospodarstw. Dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś był o ok. 20,1% niższy niż przeciętna krajowa ogółem, podczas gdy w miastach był wyższy o 12,5%. Różnice te wynikały nie tylko z wysokości dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, ale były również związane z większą liczbą osób wchodzących w skład gospodarstw domowych zamieszkujących wieś. Podobnie jak w przypadku dochodów, wydatki na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś były o 18,7% niższe niż przeciętnie w kraju, a w miastach o 11,7% wyższe.

W miastach powyżej 500 tys. mieszkańców przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny był aż o 57,6% wyższy niż przeciętny krajowy dochód zaś wydatki były wyższe od przeciętnych krajowych o 54,1%.

Udział wydatków w dochodzie nie wykazywał większego zróżnicowania w zależności od klasy miejscowości zamieszkania (miasta powyżej 500 tys. mieszkańców – 81,3% , wieś – 84,5%).

W 2010 roku w województwie dolnośląskim, pomorskim i mazowieckim dochód rozporządzalny był wyższy od średniej krajowej. Zdecydowanie najwyższe dochody wystąpiły w województwie mazowieckim ( 1602 zł) i były o 34,3% wyższe niż przeciętny krajowy dochód (w 2009 – wyższe o 29,1%). Najniższe dochody zarejestrowano w województwie podkarpackim (907 zł) i były one o 23,9% poniżej średniej krajowej (w 2009 – niższe o 25,1%).

Rozpiętość pomiędzy najwyższym a najniższym średnim dochodem w województwach w 2010 roku wyniosła 58,2 pkt proc. i była wyższa niż w 2009 roku o 4 pkt proc.

Analogiczna sytuacja wystąpiła w przypadku wydatków. W województwie mazowieckim wydatki były wyższe niż przeciętne w gospodarstwach domowych o 31,1% (w 2009 – wyższe o 28,9%), a w województwie podkarpackim – o 17,3% niższe (w 2009 – niższe o 18,1%). Rozpiętość pomiędzy najwyższymi a najniższymi średnimi wydatkami w województwach w 2010 roku wyniosła 48,4 pkt proc. i była wyższa niż w 2009 roku o 1,4 pkt proc.

Udział wydatków w dochodzie wahał się od 77,1% w województwie podlaskim (w 2009 -80,8%) do 91,6% w województwie opolskim (w 2009 – 93,9%). W województwie mazowieckim udział ten wyniósł 81,1% (spadek o 4,6 pkt proc. w porównaniu do 2009 r.), a w województwie podkarpackim 90,4% (spadek o 3,5 pkt proc. w porównaniu do 2009 r.) – są to dwa województwa o odpowiednio najwyższej i najniższej wartości dochodu rozporządzalnego i wydatków.

W najlepszej sytuacji dochodowej znajdowały się małżeństwa bez dzieci, których przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę był o 43,5% powyżej średniej krajowej i wyniósł ok. 1712 zł, podczas gdy osoby z przynajmniej jednym dzieckiem na utrzymaniu dysponowały dochodem o 16,8% niższym od średniej krajowej (992 zł na osobę).