Planowanie i zarządzanie kluczowe dla sektora MŚP

Przeczytaj także: Koniunktura gospodarcza wg MŚP II kw. 2011

„Stale rosną zewnętrzne zagrożenia dla działalności przedsiębiorstw – niepewność związana z brakiem jednoznacznych rozstrzygnięć dotyczących Grecji, która destabilizuje rynki finansowe, destabilizuje także kurs złotego w stosunku do innych walut. Wysoka inflacja, ciągle wysokie ceny surowców. Nawet polityka klimatyczna Unii Europejskiej, która obciążą dużymi kosztami szczególnie przemysł. Mali i średni przedsiębiorcy (zatrudniający 10-249 pracowników) wiedzą o tych zagrożeniach zewnętrznych, bowiem dla prawie 41 proc. spośród nich celem strategicznym jest przetrwanie. Jednocześnie firmy małe i średnie uważają, i to jest ogromna zmiana w stosunku do sytuacji sprzed 3-4 lat, że ich kluczowe zasoby, które pozwolą im przetrwać i rozwijać się to wiedza i „jakość” kapitału ludzkiego (tak menedżerów, jak i pracowników niższych szczebli). Jeszcze kilka lat temu były to rzeczowe aktywa trwałe – maszyny, budynki, środki transportu. Natomiast relatywnie zbyt małą wagę przywiązują do kapitału relacyjnego, do dobrych relacji z partnerami biznesowymi oraz z pracownikami. Koncentracja na wiedzy i kapitale ludzkim jako najważniejszym potencjale firmy na pewno wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa w sytuacjach turbulencji na rynkach, z jaką firmy mają teraz do czynienia.

Aby jednak firmy mogły skutecznie radzić sobie w trudnych sytuacjach, a z taką mamy dzisiaj do czynienia, ich struktura organizacyjna i sposób zarządzania firmą powinny sprzyjać otwartości na zamiany, przepływowi informacji, pracy zespołowej, a przede wszystkim być oparte na strategicznym planowaniu i zarządzaniu. Małe i średnie firmy, z natury, nie mają „wypiętrzonej” struktury organizacyjnej. Relatywnie niewielki poziom zatrudniania na to nie pozwala. „Płaska” struktura organizacyjna, o małej liczbie szczebli kierowania teoretycznie ułatwia przepływ informacji, dzielenie się wiedzą, poprawia zarządzanie ryzykiem, co w warunkach turbulencji w gospodarce jest niezmiernie ważne. Jednak „płaska” struktura organizacyjna możne dawać takie efekty, gdy zarządzanie firmą ma charakter demokratyczny, dopuszczający pracowników do podejmowania decyzji w firmie, ale jednocześnie utrzymujący decyzje i odpowiedzialność za nie w rękach właścicieli firm lub menedżerów.

W polskich małych i średnich firmach tak nie jest – ich właściciele i menedżerowie preferują (60 proc. firm) styl autokratyczny. Ciągle dominuje zatem paternalizm, tendencja do stylu „wiem lepiej”. Firmy nie wykorzystują zatem tej naturalnej przewagi, jaką jest płaska struktura organizacyjna. W efekcie same ograniczają sobie zdolność do amortyzowania zewnętrznych zagrożeń. Szczególnie ogranicza tę zdolność brak wizji, przemyślanej koncepcji działania i rozwoju - 30 proc. firm w ogóle nie wykorzystuje planowania strategicznego w działalności. Utrudnia to efektywne funkcjonowanie w niespokojnych czasach.