Kultura w Polsce w 2010 r.

Przeczytaj także: Kultura w Polsce w 2009 r.

Ważną i liczną grupą wśród zwiedzających muzea jest młodzież szkolna. W 2010 r. zorganizowane grupy młodzieży szkolnej stanowiły 24,8 % ogółu zwiedzających muzea (5,5 mln), najwięcej w muzeach województwa świętokrzyskiego i lubelskiego (odpowiednio 42,3% i 33,3% ogółu zwiedzających w każdym z województw), najmniej – w muzeach województwa mazowieckiego (17,4% ogółu zwiedzających w tym województwie).

Młodzież szkolna najczęściej zwiedzała muzea historyczne, martyrologiczne i artystyczne - czyli muzea, których zwiedzanie jest związane z realizacją programu szkolnego.

W 2010 r. w polskich muzeach było 14,1 mln muzealiów, o 3,8% więcej niż przed rokiem. Największą ilością muzealiów dysponowały muzea przyrodnicze (2,3 mln eksponatów) i artystyczne (2,1 mln eksponatów). Na trzecim miejscu należy wymienić muzea historyczne i interdyscyplinarne, z ilością muzealiów w liczbie 1,5 mln eksponatów. Najmniej zasobne w muzealia były – najmniej liczne - muzea literackie i militarne (posiadające odpowiednio 3,1 i 16,1 tys. muzealiów).

W strukturze zbiorów muzealnych według ich rodzaju dominowały muzealia z dziedziny archeologii (18,3% ogółu), przyrody (16,5 %) oraz sztuki (12,8%).

W 2010 r. muzea zorganizowały w kraju 4750 wystaw czasowych i 1823 wystawy stałe.
Działalność muzeów nie sprowadza się wyłącznie do organizowania wystaw i ekspozycji. Na szeroką skalę prowadzą one współpracę ze szkołami realizując programy edukacji poprzez sztukę. Dla młodzieży organizowane są poranki kulturalne, koncerty, projekcje filmów, spotkania z ludźmi kultury i sztuki.

Działalność oświatowa obejmuje także organizowanie przez muzea odczytów, prelekcji, sesji i seminariów, warsztatów, konkursów, koncertów oraz imprez plenerowych. W analizowanym roku zorganizowanych zostało łącznie 105,7 tys. tego rodzaju imprez, w których uczestniczyło 6,5 mln osób.

Jednocześnie jednym z celów działalności statutowej muzeów jest działalność wydawnicza obejmująca wydawanie folderów, plakatów, katalogów i innych wydawnictw. W 2010 r. muzea wydały w formie drukowanej 7400 tytułów w nakładzie 6,0 mln egzemplarzy, a także 156 tytułów w formie elektronicznej, w tym 122 dostępne przez Internet.
Muzea w Polsce należą w większości do sektora publicznego. W 2010 r. ich liczba wynosiła 665 (co stanowiło 85,0 % ogółu), muzeów prywatnych było 117 (15,0%). Większość muzeów publicznych znajdowała się w gestii władz samorządowych (547 - 82,3%), muzea prywatne prowadzone były głównie przez organizacje społeczne, polityczne i związki zawodowe (37 - 31,6%) oraz kościelne (27 - 23,1%).

W 2010 r. nadal zauważalne było zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi województwami pod względem liczby placówek muzealnych . Największa liczba muzeów działała w województwie małopolskim oraz mazowieckim (po 115), w następnej kolejności w wielkopolskim (86). Najmniejsza liczba tego typu instytucji kultury znajdowała się w województwach: opolskim (13) i lubuskim (15).

W województwach z największą liczbą muzeów odnotowano także największą liczbę zwiedzających (odpowiednio: w małopolskim - 6,5 mln osób i mazowieckim - 4,7 mln osób), a w następnej kolejności w muzeach województwa pomorskiego i dolnośląskiego (po 1,7 mln osób).

Instytucje paramuzealne
W 2010 r. funkcjonowało w Polsce 99 instytucji paramuzealnych, tj. placówek w swoim charakterze zbliżonych do muzeów, udostępnianych zwiedzającym w sposób rejestrowany, na ogół prezentujących zestaw zbiorów lub opracowane wystawy tematyczne. Wśród nich znajdowało się w 2010 r. 14 ogrodów zoologicznych, 15 ogrodów botanicznych oraz 18 rezerwatów przyrody/parków narodowych, a także 52 innego rodzaju instytucje paramuzealne, takie jak: parki kulturowe, planetaria, miasteczka i centra techniki. Łącznie zgromadziły one 177,9 tys. eksponatów i okazów przyrody, a odwiedziło je 9,1 mln osób, w tym 1,9 mln młodzieży szkolnej zwiedzającej te instytucje w zorganizowanych grupach, co stanowi 21,4% ogółu zwiedzających.