Cele i zarządzanie przez cele

Przeczytaj także: System zarządzania przez cele

Czym jest cel?

Cel jest to stan, rezultat lub punkt, który chcemy osiągnąć podejmując działanie. Cel jest konkretem, wyrażonym liczbą, współrzędnymi geograficznymi czy astronomicznymi, parametrami fizykochemicznymi. Cel nie może być „laniem wody” ani „miękkim” opisem. W biznesie jest to proste: nie ma liczby – nie ma celu. Inaczej Twoi współpracownicy będą „zawieszeni” lub będą się „ślizgać”.

Przykłady prezentuje tabela:

Cele w firmie podlegają hierarchizacji i są ustalane na trzech poziomach: strategicznym, taktycznym oraz operacyjnym. Z poziomem taktycznym można utożsamiać cele poszczególnych jednostek biznesowych, zaś z operacyjnym – cele poszczególnych pracowników.

Cele mogą być ogólne/całościowe albo cząstkowe czy etapowe. Cele ogólne powinny być zgodne z wizją i misją firmy, a cząstkowe i etapowe – z ogólnymi. Rozwinięcie celu ogólnego na cele dla poszczególnych struktur, np. działów w firmie, a potem na cele jednostkowe, nazywa się czasem „kaskadowaniem celów w dół” lub przedstawia w postaci drzewa celów.

Cele biznesowe w przedsiębiorstwach powinny:

• Być spójne ze sobą, prowadząc organizację we wspólnym, ściśle określonym kierunku
• Uwzględniać analizy otoczenia oraz wewnętrznej sytuacji organizacji – jej zasoby oraz potencjał
• Być ustalane na zasadzie uzgadniania potrzeb różnych grup interesu,
• Odwoływać się do misji i wizji rozwoju przedsiębiorstwa

Cel, poza wskazaniem kierunku (cel jako latarnia morska) powinien też pokazywać, pośrednio lub bezpośrednio, jakąś korzyść osobie lub grupie osób, które podejmują działanie, by go osiągnąć. Należy więc zastanowić się nad tym, na czyich barkach w największym stopniu leżała będzie realizacja celu. Cel powinien zostać sformułowany z zastosowaniem języka korzyści, skierowanego właśnie do tej wyodrębnionej osoby lub grupy osób. Oto przykłady:

Dlaczego cele są ważne?

Działanie nieukierunkowane i niezaplanowane może przerodzić się w chaos, nie przynosząc efektów. Postawienie konkretnych celów porządkuje działanie. Wyznaczenie celu jeszcze przed podjęciem działania jest ważne z kilku powodów:

• Cel staje się latarnią wskazującą kierunek dla wszystkich działań. Dzięki temu łatwo ocenić przydatność poszczególnych z nich i używać zasobów maksymalnie efektywnie
• Cel jednoczy i synchronizuje wysiłki różnych ludzi i struktur
• Cel nadaje sens podejmowanym działaniom. Zwiększa zaangażowanie pracowników, ponieważ wiedzą oni, dokąd zmierzają i dlaczego warto jest się poświęcać
• Cel oraz nagroda (choćby w postaci satysfakcji), jaka wiąże się z jego osiągnięciem, jest jednym z najlepszych motywatorów, tak dla liderów, jak i ich zespołów
• Cel – odpowiednio sprecyzowany – staje się nieocenionym narzędziem służącym do oceny postępów w ramach podjętych działań, ich efektywności i stopnia realizacji.