Praca w szarej strefie w Polsce 2010

Przeczytaj także: Praca w szarej strefie w Polsce 2009

Pracę nierejestrowaną wykonują osoby w różnym wieku, od młodzieży po osoby w wieku emerytalnym, a największy odsetek pracujących w szarej strefie stanowią osoby w wieku 25-34 lat (28,8%); ta prawidłowość występuje zarówno wśród mężczyzn (27,6%), jak i kobiet (31,0%) oraz wśród mieszkańców miast (34,9%); wśród mieszkańców wsi największy udział mają osoby będące w wieku 35-44 lat (26,9%).

Niezwykle interesująca jest struktura pracujących w szarej strefie według poziomu wykształcenia. Ogólnie można powiedzieć, że dominują pracownicy z wykształceniem co najwyżej zasadniczym zawodowym – 56,1%, podczas gdy pracownicy z wykształceniem co najmniej średnim stanowią 43,9%.

Znaczącym jest fakt, iż w porównaniu z sytuacją w 2009 roku zwiększył się – o 5,4 punktu procentowego – udział pracujących w szarej strefie legitymujących się wykształceniem co najmniej średnim, a odpowiednio zmalał udział osób o niższym poziomie wykształcenia.

Struktury według poziomu wykształcenia dość znacznie różnią się dla mężczyzn i kobiet oraz mieszkańców miast i wsi.
Jak więc widać, wśród pracujących w szarej strefie lepiej wykształcone są kobiety oraz mieszkańcy miast. Proporcje te nie dziwią, bowiem są odzwierciedleniem ogólnych prawidłowości w zakresie poziomu wykształcenia ludności. Natomiast zastanawiać może fakt, że aż niemal 100 tys. osób dobrze wykształconych (wykształcenie policealne i wyższe) pracuje „na czarno” i dla prawie 29% z nich jest to praca główna.

5. Rodzaje prac wykonywanych przez pracujących w szarej strefie

W punkcie 2 zaprezentowano opinie respondentów na temat rodzajów prac wykonywanych nieformalnie. Natomiast w bieżącym rozdziale przedstawione zostały wyniki analizy, jakie prace faktycznie były wykonywane „na czarno”. Wyniki badania zaprezentowane niżej, dotyczą ostatnio wykonywanej nieformalnie pracy w badanym okresie.

Wyniki badania wskazują, iż w szarej strefie najczęściej wykonywane były prace ogrodniczo-rolne. Wykonywała je co piąta osoba pracująca „na czarno” (20,8%). Wysoki odsetek osób wykonujących pracę nierejestrowaną zajmował się remontami i naprawami budowlano-instalacyjnymi (16,8%), a także usługami budowlanymi i instalacyjnymi (13,9%). Zgodność opinii co do rodzajów prac wykonywanych nieformalnie ze stanem faktycznym w zakresie pierwszych trzech pozycji była niepełna, bowiem w opiniach prace ogrodniczo-rolne plasowały się dopiero na 6 pozycji spośród 19 wymienionych rodzajów prac.

W trzech wymienionych wyżej dziedzinach pracowało ok. 52% ogółu osób wykonujących pracę nierejestrowaną. Jest to dość oczywiste, ponieważ te właśnie rodzaje prac szczególnie dobrze „nadają się” do wykonywania w trybie czasowym, doraźnym, niesystematycznym.

W przypadku poszczególnych rodzajów prac widać wyraźne zróżnicowanie w zależności od płci, a także miejsca zamieszkania osób je wykonujących. Mężczyźni oraz mieszkańcy miast głównie wykonywali remonty i naprawy budowlano-instalacyjne, natomiast kobiety oraz mieszkańcy wsi – prace ogrodniczo-rolne.