Przewlekłe choroby układu oddechowego w Polsce

Przeczytaj także: Zdrowie Polaków 2009

Sytuacja epidemiologiczna w Polsce

W Polsce, choroby układu oddechowego, głównie te o przebiegu przewlekłym jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), również przybrały już skalę problemu społecznego i ekonomicznego.

Astma jest najczęstszą chorobą przewlekłą dzieci i osób do 30. roku życia – w tej grupie stanowi najpoważniejszy problem zdrowotny nawet w zestawieniu z chorobami układu krążenia i chorobami narządu ruchu. Jest także głównym zdrowotnym problemem mieszkańców dużych miast. Szacuje się, że na astmę choruje 12,5% społeczeństwa czyli prawie 4 mln osób, w tym ok. 2 mln nie jest świadoma swojej choroby, a więc niezdiagnozowana i nieleczona. W grupie tej znajduje się aż 1,5 mln dzieci, z których 20% stanowią dzieci w wieku szkolnym mieszkające w miastach. Szacuje się, że 70% chorych na astmę jest źle zdiagnozowana i nieprawidłowo leczona. W wielu przypadkach dzieci są leczone niepotrzebnie i bezskutecznie antybiotykami zamiast lekami przeciwzapalnymi stosowanymi w astmie. Co roku w naszym kraju z powodu astmy umiera 1,5 tys. osób - średnio co 6 godzin przypada jeden zgon.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), często mylona z astmą, polega na nieodwracalnym ograniczeniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Powstaje w wyniku przewlekłego zapalenia oskrzeli i oskrzelików oraz rozedmy płuc. Głównym czynnikiem wywołującym POChP jest dym tytoniowy: ok. 36% polskiego społeczeństwa pali tytoń. Do tej liczby należy jeszcze dodać znaczną grupę osób „palących biernie”. Choroba wywołuje także istotne zmiany poza-płucne, jak wyniszczenie, osteoporozę i depresję, jak również towarzyszą jej prawie zawsze choroby serca i cukrzyca, które dodatkowo pogarszają stan zdrowia chorych. Na podstawie badań spirometrycznych szacuje się, że 1/5 polskiego społeczeństwa powyżej 40. roku życia posiada cechy tej przewlekłej choroby, natomiast choruje na POChP ponad 2 mln osób. Ponieważ częstość występowania choroby jest również związana z wiekiem - liczba chorych na POChP będzie się powiększać wraz ze starzeniem się społeczeństwa.

Przewlekłe choroby układu oddechowego są obecnie nieuleczalne. Duża część osób cierpiących na astmę i POChP jest niedodiagnozowana, i w związku z tym nieleczona. Prawidłowo leczona astma nie stanowi przeszkody w codziennym życiu można z nią normalnie żyć: uczyć się, pracować, uprawiać sporty i realizować swoje marzenia. Choroby te nieleczone lub źle leczone, są przyczyną uciążliwych i męczących objawów związanych z dusznością i ograniczeniem wydolności wysiłkowej oraz wykonywaniem zwykłych, codziennych czynności. Astma i POChP są również przyczyną niezdolności do wykonywania pracy zawodowej, inwalidztwa i śmierci. Choroby te generują wysokie koszty medyczne koszty leków, refundacji, hospitalizacji, koszty społeczne renty, zasiłki pielęgnacyjne oraz koszty utraconej produktywności.

Ustawa refundacyjna

Obowiązujące w Polsce rozwiązania dotyczące refundacji leków wziewnych dla pacjentów chorych na przewlekłe obturacyjne schorzenia układu oddechowego były wypracowywane przez wiele lat i od pewnego czasu gwarantowały pacjentom dobry dostęp do podstawowych w terapii preparatów zawierających wziewne glikokortykosteroidy i agonistów receptorów beta2 adrenergicznych. Zapisy nowej ustawy refundacyjnej niosą ryzyko ograniczenia dostępności do preparatów wziewnych, a szczególnie do terapii kombinowanych (dwa leki w jednym inhalatorze). „Leczenie preparatami kombinowanymi w astmie jest możliwe i zalecane przez GINA (Global Initiative for Asthma). Ich stosowanie poprawia kontrolę choroby, m.in. zmniejsza liczbę zaostrzeń i ciężkość ich przebiegu, przez co zmniejsza także całkowity koszt leczenia. – wyjaśnia Prof. Andrzej Fal z Kliniki Chorób Wewnętrznych i Alergologii CSK MSWiA w Warszawie „Stosowanie terapii kombinowanej poprawia wypełnianie zaleceń lekarskich (compliance) przez pacjenta oraz zapobiega stosowaniu leczenia wyłącznie długodziałającymi agonistami receptora beta-adrenergicznego, co jest obecnie terapią niedozwoloną w astmie.”