Świat: wydarzenia tygodnia 38/2011

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 37/2011

• Ministrowie finansów krajów G20 ogłosili po wspólnym posiedzeniu w MFW w Waszyngtonie, że banki centralne zobowiązały się zapewnić bankom komercyjnym stabilność i dopływ gotówki. W trakcie spotkania ujawniły się duże różnice interesów. Między innymi kraje rozwijające się stwierdziły, że "nie mogą sobie pozwolić na ratowanie bogatszych gospodarek".
• Wg wrześniowego wydania raportu MFW "World Economic Outlook", wzrost gospodarczy USA wyniesie 1,5 proc. r/r (wcześniejsza prognoza 2,5 proc.) w roku 2011 i 1,8 proc. r/r (poprzednio 2,5 proc.) w roku 2012. Dla strefy euro MFW prognozuje 1,6 proc. (wcześniej 2 proc.) r/r w 2011 roku i 1,1 proc. r/r (poprzednio 1,7 proc.). Dla gospodarki światowej MFW przewiduje teraz wzrost gospodarczy na poziomie 4 proc. r/r (wcześniej 4,3 proc.) i 4,5 proc. w 2012 roku.
• Uncja złota staniała w piątek o ponad 100 dol. w ciągu jednego dnia. Staniało też srebro (o 18 proc.) i platyna (o 5,7 proc.). Inwestorzy wycofują się z metali uznając, że w obecnej sytuacji po działaniach Fed korzystniejsze jest zainwestowanie w dolara i obligacje amerykańskie.
• Wg OECD w 34 krajach tej organizacji w ubiegłym roku ceny żywności wzrosły i są przeciętnie o 10 procent wyższe od poziomu światowego i tworzy to możliwość zmniejszenia dotacji dla rolników w państwach bogatych.
• Jest niebezpieczeństwo, że produkcja przemysłowa Chin skurczy się w tym miesiącu. Może to być skutek zbyt ostrych restrykcji mających na celu zdławienie inflacji (po 6,5 proc., a w sierpniu spadła do 6,2 proc.), ale też wynika ze spadku popytu na chińskie towary w Europie i Stanach Zjednoczonych. Jednak według analityków wzrastający popyt wewnętrzny będzie wystarczający, by utrzymać wzrost gospodarczy na poziomie 8,5-9 proc. w najbliższych kwartałach.
• Duża przecena akcji na giełdach w Azji, Europie i USA. Inwestorzy boją się, że gospodarka amerykańska znowu znajdzie się w recesji. Brak jest też wiary w plan Obamy, który ma stworzyć warunki dla powstawania nowych miejsc pracy. Bezrobocie utrzymuje się na poziomie 9,1 proc. Finansista George Soros dał do zrozumienia w wywiadzie dla telewizji CNBC, że Ameryka już jest w recesji.
• Według nowej prognozy MFW rok 2011 ma być rokiem rekordowych deficytów i rekordowego długu bogatych państw. Na czele tej listy jest Japonia (deficyt - 9 proc. i zadłużenie - 200 proc. PKB), Grecja (deficyt 1,3 proc. i zadłużenie 170 proc. PKB), Włochy (nadwyżka 0,5 proc. i 120 proc. PKB), Irlandia (deficyt - 7 proc. i zadłużenie 110 proc. PKB), USA (deficyt 8 proc. i 100 proc. PKB). Warto też zwrócić uwagę na zadłużenie Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, które przekroczy 75 proc.
• Amerykański Fed uruchomił "operację twist" (wartości 400 mld USD). Uzyskany dzięki temu zabiegowi tańszy kredyt ma dać szansę na rozkręcenie gospodarki. Rezultaty są mizerne (podobnie jak ten sam zabieg zastosowany 50 lat temu). Analitycy wyciągnęli z tego wniosek, że Fed nie posiada innej koncepcji przeciwdziałania kryzysowi (dziś stopy procentowe od 2008 roku są na najniższym możliwym poziomie 0-0,25 proc.). Fed zrezygnował z dodruku dolarów (w formie Quantitative Easing 3) bo sierpniowa inflacja jest już na poziomie 3,8 proc. i taka operacja jest ryzykowna.
• Wbrew oczekiwaniom kraje rynków wschodzących z grupy BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA) w trakcie spotkania w Waszyngtonie (na spotkaniu w MFW i BŚ) nie podjęły tematu pomocy finansowej dla Europy. Indywidualnie takie decyzje podjęły tylko Chiny (zakup obligacji Grecji, Włoch, Hiszpanii i Portugalii) oraz Rosja (tani kredyt dla Cypru).
• Drugi plan Obamy przewiduje podwyżki podatków, które dadzą 1,5 bln USD. Przewidywane jest przywrócenie wyższych stawek podatkowych dla osób o dochodach powyżej 200 tys. USD (obniżyła je administracja G. W. Busha), zlikwidowane mają być ulgi i upusty podatkowe oraz zmniejszone kwoty, które można odpisywać od podstawy podatków. Idea tej propozycji zmierza do większego obciążenia podatkowego bogatszej części społeczeństwa amerykańskiego oraz dużych korporacji. Ponad pół miliarda mają dać oszczędności uzyskane w wyniku cięcia wydatków (będą zmniejszone wydatki na federalne programy – w tym na ubezpieczenia zdrowotne dla emerytów Medicare i na fundusz emerytalny Social Security. Prezydencki projekt przewiduje też redukcję wydatków na zbrojenia, które mają dać 1,1 bln USD (spodziewane wycofanie wojsk z Iraku i z Afganistanu).
• Znowu zabrał głos George Soros prezes Soros Fund Management. Jego zdaniem Europa winna być przygotowana na możliwość bankructwa i opuszczenia strefy euro przez Grecję, Portugalię, a być może także przez Irlandię. W takiej sytuacji muszą być przygotowane kroki przeciwdziałające finansowemu upadkowi całej strefy euro, bo istniejące wzajemne powiązania światowego systemu finansowego spowodowałyby katastrofę finansową, której nie będzie w stanie przeciwstawić się w pojedynkę żaden kraj. Jego zdaniem niezbędne będzie stworzenie europejskiego resortu skarbu, który będzie mógł nie tylko ściągać podatki, ale i pożyczać. Ta koncepcja będzie wymagała zmiany traktatu przekształcającego europejski fundusz pomocowy EFSF w resort skarbu.
• Timothy Geithner, amerykański sekretarz stanu w trakcie Ecofinu we Wrocławiu wywierał presję na Europę, aby zwiększyła fundusz na pomoc zadłużonym państwom i bankom. Ta koncepcja spotkała się to z oporem szefów narodowych banków.
• Irak odzyskał pieniądze zdeponowane przez członka reżimu Saddama Husajna w zagranicznych bankach. Szczegółów tej sprawy nie ujawniono.
• Białoruś otrzymała kredyt od Chin w wysokości 1 mld USD na ulgowych warunkach. Będzie on przeznaczony na realizację wspólnych chińsko-białoruskich inwestycji (produkcja elektronicznego sprzętu gospodarstwa domowego, cementownie). Chińskie firmy mają na Białorusi liczne kontrakty w tym budowę dwóch elektrociepłowni oraz budowę dróg oraz modernizację linii kolejowych. Z drugiej strony Białorusini otworzyli w Chinach montownie wywrotek BiełAZ i traktorów MTZ.
• Koreańska fabryka KIA w słowackiej Żylinie ma trudności z realizacją zamówień, które przekraczają plany (w tym roku 240 tys. samochodów). W przyszłym roku produkcja jeszcze bardziej wzrośnie, a prócz tego wchodzi do produkcji nowy model samochodu. Obecnie w fabryce w Żylinie pracuje 2,9 tys. osób, a planuje się zwiększyć zatrudnienie o 1 tysiąc pracowników.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

DWIE ANTYKRYZYSOWE INICJATYWY PREZYDENTA OBAMY

W krótkim odstępie czasu prezydent B. Obama przesłał do Kongresu dwa projekty rozwiązań ustawowych, ważne dla amerykańskiej gospodarki. Pierwszy projekt ma na celu stworzenie nowych miejsc pracy i obniżenie poziomu bezrobocia (obecnie utrzymuje się ono na poziomie ponad 9 proc.). Drugi projekt dotyczy redukcji zadłużenia. Oba są trudne do zaakceptowania dla Republikanów mających przewagę w Kongresie. Część obserwatorów uważa, że B. Obama widzi w nich sposób na poprawę sytuacji gospodarczej, ale też zdaje sobie sprawę z tego, a złożone przez niego projekty praktycznie rozpoczynają kampanię wyborczą...

1. Prezydent USA Barack Obama jako pierwszy projekt przekazał do Kongresu ustawę, której celem jest stworzenie nowych miejsc pracy. Jego plan przewiduje obniżki podatków od płac, obniżkę podatków dla przedsiębiorców zwiększających zatrudnienie i nie przenoszących miejsc pracy za granicę, a także przewiduje pomoc dla stanów i miast, aby nie zwalniały pracowników sektora publicznego. W tym planie jest też propozycja rozszerzenia zasiłków dla bezrobotnych. Według prezydenta na tej ustawie mają skorzystać głównie takie grupy zawodowe jak: nauczyciele, strażacy, czy drobni biznesmeni. Koszty ustawy szacuje się na 440 mld USD. Według założeń projekt ten będzie połączony z propozycją oszczędności budżetowych, które zrównoważą przedstawioną ustawę.

2. Drugi prezydencki projekt ustawy dotyczy zmniejszenia długu publicznego (dziś jest już na poziomie ok. 15 bln. USD). Jego celem jest obniżka w ciągu dekady długu publicznego o ok. 3 bln USD i "przywrócenie sprawiedliwości" w społeczeństwie amerykańskim w obszarze zobowiązań podatkowych. Drogą do tego celu są zaproponowane przez prezydenta zmiany w systemie podatkowym (1,5 bln USD) oraz redukcje wydatków (1,5 bln USD).

Większe podatki mają zapłacić bogatsi. Prezydent zwrócił uwagę na to, że średnio stawki podatkowe wynoszą 23,5 proc., a np. 22 tys. najbogatszych wykorzystując systemy ulg płaci nie więcej niż 15 proc. Zaproponowane przez prezydenta zmiany mają zapewnić to, że milionerzy (zarabiający rocznie milion lub więcej) będą płacić nie mniejsze podatki, niż wynosi średnia.

Proponowane redukcje wydatków budżetowych to przede wszystkim skutki zakończenia uczestnictwa w wojnach w Iraku i w Afganistanie (ok. 1 bln USD). Natomiast ponad pół miliarda mają dać oszczędności uzyskane w wyniku cięć wydatków (będą zmniejszone wydatki na federalne programy – w tym na ubezpieczenia zdrowotne dla emerytów Medicare i na fundusz emerytalny Social Security).

3. Wiele wskazuje na to, że sytuacja finansów publicznych i bezrobocie będą głównymi obszarami walki przedwyborczej w USA. Płaszczyznę sporu politycznego jako pierwszy wyznaczył B. Obama zwracając uwagę na to, że w latach 2002-07 (czyli przed kryzysem), dochody 1 proc. najbogatszych przyrastały w tempie 10 proc. /rok, natomiast dochody pozostałych 99 proc. - w tempie 1,3 proc. /rok. W rezultacie "czterystu najbogatszych Amerykanów zgromadziło więcej majątku niż 60 proc. amerykańskiego społeczeństwa, w grupie najmniej zamożnych Amerykanów.

B. Obama chce też zmienić system podatkowy wobec firm. Co prawda nominalne podatki są na poziomie 35 proc. Jednak ulgi i szczególne przypadki pozwalają całkowicie unikać płacenia podatków (dotyczy to np. sytuacji ubiegłorocznej General Electric – światowego giganta).