Europa: wydarzenia tygodnia 38/2011

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 37/2011

• Według mediów grecki minister finansów Evangelos Venizelos ma nowy plan uratowania kraju przed bankructwem. Chce zaproponować 50-proc. cięcie wartości greckich obligacji (jak wiadomo niektóre europejskie banki zgodziły się w lipcu na obcięcie wartości greckich obligacji o terminie wykupu w 2020 roku o 21 proc.). Jego zdaniem greckie banki nie powinny być nacjonalizowane, a raczej wsparte pieniędzmi z funduszu pomocowego krajów strefy euro. (z Europejskiego Funduszu Stabilności Finansowej lub z pożyczek z EBI).
• Agencja Fitch Ratings potwierdziła rating kredytowy dla Niemiec na najwyższym możliwym poziomie "AAA" z perspektywa stabilną.
• Polska i Wlk. Brytania wezwały wczoraj w Brukseli do "głębokiej reformy" wspólnej polityki rolnej (WPR). Oba kraje proponują też, aby jej główny ciężar przenieść z dopłat bezpośrednich dla rolników (I filar WPR) na rozwój obszarów wiejskich (II filar).
• Rekapitalizacja banków w UE trwa od 2008 r. Według analityków dotąd w banki wpompowano w nie 420 mld euro (są to środki z budżetów państw i środki rynkowe). Zgodnie z unijną decyzją do 15 października banki nie mające wystarczających kapitałów, muszą przedstawić plany naprawcze.
• Agencja ratingowa Standard & Poor's obniżyła w poniedziałek wieczorem ocenę wiarygodności kredytowej Włoch z "A+" na "A". Obniżono też rating ośmiu włoskich banków (Mediobanca, Intesa Sanpaolo, Findomestic Banca, Banca IMI, Banca Nazionale del Lavoro, Banca Infrastrutture Innovazione e Sviluppo oraz Cassa di Risparmio in Bologna) z równoczesna zmianą perspektywy ze stabilnej na negatywną.
• Agencja ratingowa Moody's Investors Service obniżyła o dwa poziomy ratingi ośmiu greckich banków, z perspektywą negatywną.Dotyczy to Narodowego Banku Grecji, Eurobanku, czy Alpha Banku, których obecny poziom to Caa2.
• Grecka gospodarka w II kwartale skurczyła się o 7 proc. licząc r/r.
• Węgry zamierzają podnieść od 2012 r. podstawową stawkę VAT z 25 proc. do 27 proc. Rząd rozważa też objęcie towarów luksusowych 35-proc. VAT-em.
• PKB Irlandii wzrósł w II kwartale o 1,6 proc. kw/kw oraz o 2,3 proc. r/r.
• Węgierski parlament przyjął ustawę, dzięki której posiadacze hipotecznych kredytów walutowych będą mogli jednorazowo spłacić je po kursie znacznie niższym od rynkowego. Na jednorazową spłatę będzie musiał zgodzić się jednak bank kredytodawca w przypadku franka jest to 180 forintów za franka (obecny kurs wynosi 236 forintów), w przypadku kredytów w euro można go spłacać po 250 forintów za euro (rynkowy kurs wynosi 288 forintów). Różnicę między kursem spłaty a rynkowym miałyby pokryć banki. Banki ostro zaprotestowali, i grożą skierowaniem sprawy do Trybunału Konstytucyjnego.
• Według Financial Times unijni politycy chcą przyspieszyć dokapitalizowanie 16 europejskich banków zaliczonych w tzw. niebezpiecznej strefie według wyników uzyskanych w trakcie stress-testów. W tej grupie jest siedem banków hiszpańskich, po dwa niemieckie, greckie i portugalskie i jeden z Włoch.
• Francja zamierza wzorem Niemiec podnieść wiek emerytalny (dziś obowiązuje minimalny wiek emerytalny niedawno podniesiony z 60 lat do 62 lat., oraz podniesiono wiek z 65 do 67 lat, od którego można będzie otrzymać emeryturę w pełnej wysokości nawet w wypadku braku części składek).
• Szef największego funduszu inwestycyjnego Pimco Mohamed El-Erian poinformował, że według jego wiedzy Europa zastanawia się nad możliwością i celowością zwiększenia pakietu pomocowego. Jednak przestrzega, że gdyby Europejski Fundusz Stabilizacyjny został zwiększony, to najwyższy rating Francji stanąłby pod znakiem zapytania, bo wzrosłaby lista zobowiązań Francji.
• Galopujący wzrost cen na Białorusi. W lipcu inflacja wyniosła 53,6 proc. a na koniec sierpnia wzrosła do 69,7 proc.
• Cypr otrzyma pożyczkę 2-2,5 mld dol. na pięć lat z opłacalnym oprocentowaniem na poziomie 4,5 proc. rocznie. W połowie roku agencje ratingowe obniżyły oceny wiarygodności kredytowej wyspy (np. Moody's obniżyło rating z A2 do Baa1 z perspektywą negatywną. Tegoroczny wzrost gospodarczy będzie na poziomie zerowym, a w 2012 roku ma wynieść 1 proc. Warto zwrócić uwagę, że 1/3 aktywów cypryjskich banków jest w greckich papierach wartościowych, a w greckie obligacje państwowe Cypr zainwestował 14 mld euro. Kredytu wyspie odmówiła Komisja Europejska. Na Cyprze zarejestrowane są liczne rosyjskie firmy i spędzają tam wolny czas liczni Rosjanie. Rocznie lokują oni na Cyprze od 3 do 6 mld USD, a Cypr jest największym inwestorem zagranicznym w Rosji i na Ukrainie...
• W trakcie posiedzenia rady ministrów spraw wewnętrznych UE w sprawie rozszerzenia strefy Schengen o Bułgarię i Rumunię nie osiągnięto porozumienia. Mimo pozytywnej rekomendacji KE i spełnienia wymagań technicznych Holandia po raz drugi zawetowała decyzję.
• Ukraina rozpoczęła negocjacje z Rosją nad nowym kontraktem na dostawy gazu. Kijów wyraził gotowość do kompromisu.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

O KONSEKWENCJACH NIENIECKIEJ DECYZJI ZAMKNIĘCIA ELEKTROWNI ATOMOWYCH

Trzęsienie ziemi w Japonii, tsunami i na koniec awaria elektrowni atomowej w Fukuszimie w wielu krajach wpłynęła na rewizję polityki rozwoju energetyki w oparciu o technologię nuklearną. W Europie najważniejszą decyzję podjęły Niemcy, określając termin zamknięcia działających reaktorów i rezygnując z budowy nowych. Interesująca jest polityka innych krajów w tym zakresie. Ciekawa jest także opinia Francji o tej niemieckiej decyzji, bo Paryż ma najbardziej rozwiniętą energetykę atomową (może w pełni zaspokoić swoje zapotrzebowanie na energię elektryczną)...

Francuskie stanowisko zaprezentował ostatnio szef francuskiego urzędu ds. energetyki jądrowej (CEA). Zwrócił uwagę na to, że francuskie siłownie są bezpieczne i dziś nie ma żadnych powodów do ich likwidacji. Francja i francuskie technologie reprezentowane przez rządowy koncern Areva) należą do czołówki światowej. We Francji obecnie pracuje 58 reaktorów atomowych, które zaspokajają około 75 procent krajowego zapotrzebowania na energię. Ich średni wiek wynosi 25 lat. Przyjęcie podobnej decyzji jak Niemcy nie byłoby możliwe z punktu widzenia kosztów (szacowanych na min. 750 mld euro).

Jak wiadomo Niemcy zdecydowały, że do 2022 wycofają się z energetyki jądrowej. Koszty tej decyzji szacowane są obecnie na 250 mld euro. Jeszcze dziś nie można powiedzieć, jak ukształtuje się struktura branży energetycznej po decyzji niemieckiego parlamentu. Według Oettingera w rezultacie decyzji Niemiec z europejskiego rynku zniknie ok. 5 proc. energii elektrycznej. Już wiadomo, że decyzja ta spowodowała już poważne konsekwencje biznesowe. Ostatnio zarząd Siemensa poinformował, że wycofuje się z rozwoju technologii w zakresie energetyki jądrowej, chociaż na rynkach zagranicznych koncern będzie nadal współpracował z rosyjskim monopolistą w zakresie tych technologii (Rosatomem).

Prognoza rozwoju sytuacji na francuskim rynku energetycznym jest obecnie trudna do przedstawienia. Po awarii w Fukuszimie postulat zamknięcia francuskich elektrowni jądrowych wysunęli przedstawiciele francuskiej Partii Zielonych, żądając też przeprowadzenia

krajowego referendum w tej sprawie. Z kolei główna siła opozycyjna - socjaliści (PS) - są podzieleni w tej sprawie. Szefowa tej partii Matine Aubry poparła ostatnio jak najszybsze odejście Francji od atomu. Z kolei faworyt nadchodzących prawyborów prezydenckich w PS Francois Hollande zaproponował niedawno, aby Francja do 2025 roku zredukowała o 25 proc. uzależnienie kraju od energii jądrowej.

Nie wszyscy idą śladem decyzji niemieckich. Największe inwestycje w tym zakresie są planowane w Chinach, Indiach i w Rosji. Nie można też lekceważyć planów dotyczących rozwoju tych technologii w Europie, szczególnie w Wielkiej Brytanii, Polsce, Czechach, Holandii, Finlandii i we Francji. Poważnym klientem firm oferujących dostawę takich instalacji zaczyna być obecnie Bliski Wschód.

W Europie dwa kraje przewidują duże inwestycje w tej dziedzinie. Jest to Wielka Brytania, która przewiduje modernizację swojej energetyki nuklearnej, w tym planuje zamknięcie starych, już wyeksploatowanych reaktorów i zastąpienie ich nowymi. W tym procesie na bazie międzyrządowego porozumienia będzie uczestniczyć francuski koncern Areva.

W Rosji plany przewidują budowę w ciągu najbliższych 10 lat 32 nowych reaktorów jądrowych dużej mocy (obecnie Rosja ma 10 elektrowni jądrowych, w których pracuje 31 energobloków, które zapewniają 16% zapotrzebowania kraju e energię elektryczną). Realizacja tego programu tylko do 2015 r kosztować będzie ok. 56 mld USD (z tego tylko 26 mld USD będzie pochodziło z budżetu państwa). Nas szczególnie interesuje budowa nowej elektrowni pod Kaliningradem (ok. 60 km od granicy z Polską). Ma ona składać z dwóch bloków o mocy po 1150 MW, ma kosztować 5 mld euro i ma rozpocząć swoją działalność w 2015 r. Prawdopodobnie także na rosyjskiej technologii będzie oparta budowa białoruskiej elektrowni.

Mówiąc o energetyce i rozwoju technologii nuklearnych i jej przyszłości nie sposób pominąć realizowanego we francuskim mieście Caradache (koło Marsylii) projektu ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor - Międzynarodowy Eksperymentalny Reaktor Termojądrowy) którego cel sprowadza się opanowania technologii wykorzystania fuzji termonuklearnej, dzięki której będzie można wytwarzać gigantyczną ilość energii.W tym projekcie (będzie kosztował 15 mld euro) uczestniczą kraje unijne oraz Japonia, USA, Korea Południowa, Chiny, Indie i Rosja...