Europa: wydarzenia tygodnia 39/2011

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 38/2011

• Parlament Europejski przyjął "sześciopak", który ma zapobiec powrotowi kryzysów w przyszłości. W myśl przyjętych decyzji kraje przekazują część swojej suwerenności budżetowej i od 2012 r. wzmocnią nadzór Unii nad budżetami i dyscypliną finansową krajów członkowskich oraz nad równowagą makroekonomiczną strefy euro (ścigane będą nie tylko deficyty, lecz także niezdrowe nadwyżki handlowe). KE i Rada UE będą oceniać budżety przed zatwierdzeniem przez parlamenty narodowe.
• Do kryzysu zadłużeniowego w strefie euro dołączył wzrost inflacji. We wrześniu wyniosła ona 3 proc. (w sierpniu 2,5 proc.). To stawia nowe zadania przed EBC, który w tym roku dwukrotnie podwyższył główną stopę procentową, w sumie z 1 do 1,5 proc.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego sierpniowa sprzedaż detaliczna w Niemczech w ujęciu realnym zmalała o 2,9 proc. m/m, ale wzrosła o 2,2 proc. r/r. Stopa bezrobocia w Niemczech we wrześniu 2011 (uwzględniając czynniki sezonowe) spadła do 6,9 proc. (wobec 7,0 proc. w sierpniu). Według Federalnego Urzędu Pracy liczba osób bezrobotnych wyniosła we wrześniu (po uwzględnieniu czynników sezonowych) 2,92 mln.
• Za ok. 700 mln euro rosyjski koncern chemiczny EvroChim ma przejąć zakłady w Belgii i Francji od niemieckiego koncernu BASF, a także 50 proc. akcji francuskich zakładów PEC-Rhin, których drugim udziałowcem jest francuski koncern paliwowy Total.
• W Warszawie miał miejsce szczyt unijnych przywódców dot. "Partnerstwa Wschodniego". W spotkaniu nie uczestniczył prezydent Francji i premier Włoch. Nie zaproszono prezydenta Białorusi. Przybyli przywódcy Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy.
• W ostatnich miesiącach EBC ratując z kłopotów kraje strefy euro (by nie wpadły w spiralę zadłużenia) skupował obligacje państw strefy euro z rynku i do tej pory EBC w sumie skupił obligacje za 156 mld euro. To kontrowersyjna koncepcja i dlatego z zarządu odszedł Jürgen Stark, który nie zgadzał się z prowadzoną przez EBC polityką.
• Niemiecki parlament zgodził się rozszerzyć fundusz ratunkowy dla strefy euro. Nastąpiło zatwierdzenie zwiększenia wielkości (z 440 do 780 mld euro) i kompetencji funduszu ratunkowego dla strefy euro. EFSF ma możliwość skupowania na rynku wtórnym obligacji zadłużonych państw, a także udzielania krajom strefy euro pożyczek na stabilizację sektora bankowego. Projekt wzmocnienia funduszu został zaproponowany na lipcowym szczycie unijnym. Dotąd za poszerzeniem uprawnień EFSF opowiedziało się 10 państw: oprócz bezpośrednio zainteresowanych Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Portugalii i Włoch projekt wcześniej zatwierdziły Belgia, Finlandia, Francja, Luksemburg i Słowenia. Zgodę wyrazić muszą jednak wszystkie kraje strefy euro i jako ostatnia (25 października) głosować będzie Słowacja, dotąd przeciwna temu projektowi.
• Z przeprowadzonej wśród inwestorów i analityków ankiety "Bloomberga" wynika, że 72 proc. ankietowanych przewiduje, że w ciągu pięciu lat strefa euro zmniejszy się o jeden kraj, 17 proc. spodziewa się, że strefa euro zmniejszy się o co najmniej jeden kraj w ciągu roku, a panuje niemal pełne przekonanie o tym, że gospodarka strefy euro wpadnie w recesję. Przy czym ok. 75 proc. pytanych spodziewa się, że stanie się to w ciągu 12 miesięcy. Ponad dwie trzecie uczestników ankiety spodziewa się, że kłopoty Europy z długiem publicznym spowodują globalny kryzys ekonomiczny w przyszłym roku.
• Barroso potwierdził w Parlamencie Europejskim, że KE wkrótce zgłosi projekt euroobligacji, choć Niemcy są temu przeciwne.
• Bruksela zamierza opodatkować transakcje finansowe w całej UE, co może dać krajom członkowskim i unijnemu budżetowi do 55 mld euro rocznie. Proponuje się, aby minimalna stawka podatku od obrotu obligacjami i akcjami wynosiła 0,1 proc., a w przypadku obrotu derywatami - 0,01 proc. Państwa członkowskie mogłyby podwyższać te stawki. Warto tu dodać, że ratując instytucje sektora finansowego w ostatnich trzech latach sektor ten otrzymał pomoc finansową i gwarancje wartości 4,6 bln euro. Projekt podatku nie dotyczy transakcji, w których uczestniczą gospodarstwa domowe lub małe i średnie przedsiębiorstwa, np. kredytów mieszkaniowych czy pożyczek bankowych.
• Według przewodniczącego Komisji Europejskiej rok 2011 będzie decydujący dla współpracy pomiędzy Ukrainą i Unią Europejską. Już od czterech lat jest negocjowana umowę stowarzyszeniową. Jej celem jest uregulowanie warunków handlowych i inwestycyjnych pomiędzy Ukrainą a UE. Dotąd uzgodniono najważniejsze elementy umowy o strefie wolnego handlu. Równocześnie Ukraina negocjuje warunki unii celnej z Rosją, Białorusią i Kazachstanem, na której Ukraina zyskałaby do 9 mld USD rocznie.
• Agencja ratingowa Fitch obniżyła rating kredytowy dla Słowenii z poziomu "AA" do "AA minus". Perspektywa dla ratingu jest negatywna. Agencja ratingowa Standard & Poor's obniżyła ocenę wiarygodności kredytowej Białorusi z B do B minus (-), czyli do poziomu, który coraz bardziej grozi bankructwem tego kraju.
• Ukraiński koncern energetyczny Naftohaz podpisał z amerykańskim koncernem paliwowym ExxonMobil porozumienie o współpracy przy poszukiwaniu i eksploatacji złóż gazu łupkowego, a z amerykańska firmą Halliburton umowę o współpracy przy poszukiwaniu i wydobyciu gazu oraz ropy naftowej ze złóż pod dnem Morza Czarnego. Porozumienie o poszukiwaniu złóż na Morzu Czarnym ukraiński koncern podpisał także z niemiecką firmą RWE DEA, a z Gazpromem wspólnej eksploatacji złoża Pallas pod dnem Morza Czarnego (ocenianego na ok. 160 mld m sześc. gazu). Naftohaz podpisał też porozumienie z Shellem o współpracy przy poszukiwaniu i wydobyciu gazu łupkowego. W końcu roku Ukraina chce podpisać nowe kontrakty gazowe z Rosją i dopuścić Gazprom do zarządzania gazociągami tranzytowymi do Europy.
• Szwajcarska Rada Kantonów (izba wyższa parlamentu) zaaprobowała projekt przewidujący zaprzestanie budowy nowych elektrowni atomowych i stopniowe odchodzenie kraju od energetyki atomowej. Rezygnację z elektrowni atomowej przewidziano do 2034 roku. Najstarsza elektrownia będzie wyłączona w roku 2019, a najnowsza w roku 2034.
• Na wniosek Litwy kontrolerzy Komisji Europejskiej sprawdzają, czy Gazprom i jego kontrahenci w Europie Środkowej nie łamią przepisów antymonopolowych. Zgodnie z tzw. trzecim pakietem energetycznym UE (o liberalizacji rynku) Litwa chce usunąć Gazprom ze swoich gazociągów. Unijne przepisy wymagają rozdzielenia handlu i transportu gazu.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

NOURIEL ROUBINI - TO ON PRZEWIDZIAŁ ŚWIATOWY KRYZYS 2008 ROKU, A TERAZ...

Dziś uważa on, że strefie euro grozi rozpad, którego skutkiem będzie światowy kryzys. Przepowiada też etapy tego kryzysu. Uważa on, że znalezienie kompromisu w gronie europejskich krajów jest praktycznie niemożliwe, bo zbyt duże są różnice interesów. Dlatego zamiast rozwoju integracji tak w sensie politycznym, gospodarczym i fiskalnym, będziemy obserwowali rozwój procesów dezintegracyjnych, czego konsekwencją będzie rozpad strefy euro. Następnym etapem będzie rozluźnienie integracji i upadek projektu europejskiego. Kryzys Unii, to pogłębienie się kryzysu w światowej gospodarce...

Wystąpienie N. Roubiniego w trakcie Europejskiego Forum Nowych Idei w Sopocie (zorganizowanego przez PKPP Lewiatan) zostało przyjęte z dużym zainteresowaniem. Przedstawione poglądy były nie tylko przyjęte jako opinia naukowca, ale też przedstawiciela środowiska amerykańskich ekonomistów pokazujących, jak z perspektywy amerykańskiej widać sytuację w jakiej znajduje się dziś gospodarka UE i jakie są kierunki jej dalszego rozwoju.

W jego opinii niezbędne jest pilne powstrzymanie niekorzystnych procesów w Grecji, Portugalii, Irlandii, Hiszpanii i Włoszech. Jeśli Europa nie podejmie się tego zadania, to rozpad strefy euro będzie miał dla światowej gospodarki gorsze skutki niż bankructwo banku Lehman Brothers, który w 2008 r. Dlatego właściwym pytaniem jest, czy Europa jest w stanie przezwyciężyć kryzys, czy chce to zrobić wspólnie i czy ma właściwą diagnozę i czy ma w tych warunkach realizowalną koncepcję działania.

Zwrócił uwagę, że niebezpieczne dla globalnej gospodarki są dziś zagrożone, peryferyjne regiony UE. Zasugerował pilne przygotowanie prawnych rozwiązań umożliwiających opuszczenia strefy euro przez tych, którzy nie za w stanie wypełnić obowiązujących reguł. W pierwszej kolejności winno to dotyczyć tych ogarniętych kryzysem krajów strefy euro, które nawet nie powinny być do niej przyjęte. W tych rozwiązaniach winny być przewidziane także rozwiązania umożliwiające usunięcie kraju ze strefy euro...

Jest on też zdania, że dziś UE jest słaba politycznie. Zwrócił uwagę na brak przywództwa politycznego i obecności w życiu politycznym takich osobowości jak H. Kohl, czy F. Mitterand. Brak jest zdolności do podejmowania niezbędnych i odważnych decyzji we właściwym momencie. Niezbędne jest wzmocnienie polityczne Unii, także przez większą rolę Parlamentu Europejskiego.